کد سوال : 14334
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : آيا به سود، خمس تعلق ميگيرد؟
پاسخ : پولي كه سود است اگر بيشتر از خرج ساليانه باشد، خمس آن پرداخت شود. « بخش پاسخ به سؤالات »
کد سوال : 14335
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : درباره خمس و زكوة بود؟
پاسخ : خمس و زكات دو واجب مالي هستند كه با وجود شرايطي بر انسان واجب ميشوند. خمس به هفت چيز تعلّق ميگيرد: 1. منفعت كسب؛ 2. معدن؛ 3. گنج؛ 4. مال حلال مخلوط به حرام؛ 5. جواهري كه بواسطه غوّاصي(فرورفتن در دريا) به دست ميآيد؛ 6. غنيمت جنگ؛ 7. زميني كه كافر ذِمّي از مسلمان بخرد. هرگاه انسان از راه تجارت، صنعت يا ديگر كسبها مالي به دست آورد، اگر مخارج سال او و عيالاتش زياد باشد بايد خمس 15 آن را پرداخت كند؛ بنابراين كسي كه احتمال ميدهد درآمدش اضافه بر خرج سالش باشد، بايد براي خويش حساب سال قرار دهد و در پايان سال 15 مقدار از مخارج سال خود را كه اضافه آمده به مرجع تقليد و يا وكيل وي پرداخت كند. زكات در نُه چيز واجب ميشود: 1. گندم؛ 2. جو؛ 3. خرما؛ 4. كشمش؛ 5. طلا؛ 6. نقره؛ 7. شتر؛ 8. گاو؛ 9. گوسفند. اگر كسي مالك يكي از اين نه چيز باشد(شرايطي كه در رسالههاي عمليّه آمده است) بايد مقدار معيّن شدهاي از اين نُه چيز را به يكي از مصارفي كه دستور دادهاند برساند. براي آگاهي تفصيلي از مسايل مربوط به خمس و زكات و شرايط و مصارف آنها ميتوان به رساله توضيحالمسايل مرجع تقليد مراجعه كرد. « بخش پاسخ به سؤالات »
کد سوال : 14336
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : كسي كه طواف نساء انجام ندهد، حكمش چيست؟
پاسخ : كسي كه طواف نساء و نماز آن را ترك كند، گرچه حجش باطل نيست، زن بر او حرام است. امام خميني«رحمه الله» در رساله تحريرالوسيله، مسئله هشتم مينويسد: «طواف نساء و نماز آن واجب ميباشند و اين دو، ركن نيستند. بنابراين، حتّي اگر عمداً هم ترك شوند، حج باطل نميشود، ولي ترك آنها باعث ميشود كه زن بر انسان همچنان حرام بماند، بلكه احتياط واجب اين است كه عقد كردن هم جايز نيست.» در مسئلهاي ديگر مينويسد: «اگر طواف نساء را سهواً ترك نمايد و به شهرش باز گردد، اگر متمكن است بدون مشقّت برگردد، بايد برگردد و خود، آنها را انجام دهد وگرنه نايب بگيرد و به هر حال پس ا زاين كه [از سوي خود يا نايبش] طواف نساء انجام گرفت، زن بر او حلال ميشود.» « بخش پاسخ به سؤالات »
کد سوال : 14337
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : آيا احرام بايد از محاذي ميقات باشد؟
پاسخ : زائران ايراني كه نخست به مدينه ميروند، چون ميخواهند از مدينه به مكّه رَوَند، بايد از مسجد شجره، كه يكي از ميقاتهاست، محرم شوند و به سوي مكّه حركت كنند؛ و زائراني كه نخست به مكّه ميروند، بايد از جحفه، كه يكي ديگر از ميقاتهاست، محرم شوند و به مكّه روند. ولي زائراني كه عمره ميروند نخست بايد به مدينه روند و از مسجد شجره محرم شوند. بنابراين، نيازي ندارند كه از محاذي ميقات محرم شوند. « بخش پاسخ به سؤالات »
کد سوال : 14338
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : منشأ اراده و فكر چيست؟
پاسخ : اراده و فكر كار روح است و مغز نقش ابزار براي تفكر را دارد و اشكال ندارد كه يك عضو مادي ابزار براي تفكر باشد. جريان توليد اراده چنين است كه تصور يك مطلوب و هدف در ذهن شكل ميگيرد، سپس شوق برانگيخته ميشود و آنگاه اعضاء آدمي به طرف مقصد گام برميدارد. « بخش پاسخ به سؤالات »
کد سوال : 14339
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : ضعف اراده در تكاليف ديني چگونه برطرف ميشود؟
پاسخ : اگر در خطابات قرآني دقت نموده باشيم قبل از عمل صالح ميفرمايد: «الذين آمنو، سپس عمل و الصالحات؛ عشق و ايمان زمينه ساز عمل به دستورات است و عشق و ايمان حاصل معرفت ما به سود و فايده امرها و زيان نهيها است ، كسيت كه چندين مرتبه اين آيه را بخواند كه « هيچكس نميداند در نماز شب چه نور چشمي (كنايه از فوائد بي شمار) نهان است؛و سپس براي برخاستن شب اقدام نكند؟ ما وقتي غير از اين آيه به فوايد و آثار اعمال در سازندگي و ارتقاء درجه خويش، پي ميبريم آن كارها را پي ميگيريم، پس بايد مباني فكري خود را در اطاعت و گناه بالا ببريم، تصوير سادهاي از گناه خيلي بازدارنده نيست. و آدمي با يك استغفار خود را راضي ميكند. اما اگر بدانيم گناه، مخالفت و ضديت با نظام حاكم بر هستي است، خشيت، خشوع در آدمي پايه ريزي ميشود. اين با ترس فرق ميكند چون خشيت خاص آگاهي است. «انما يخش الله من عباده العلماء؛ در اين باره بايد قرآن و تفسير و كتب ويژهاي ، مطالعه گردد، و با نيايشهاي ائمه«عليهم السلام» اُنس بگيريم. « بخش پاسخ به سؤالات »
کد سوال : 14340
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : چگونه ميتوان اعمال و افكار خويش را تحت تسلط منطبق و دين درآورد و اراده خويش را تقويت نمود؟
پاسخ : در حديثي از اميرالمؤمنين علي«عليه السلام» ميخوانيم: المؤمن ملجمٌ مومن لجام زده است. يعني افسار گسيخته نيست. اين همان تسلط است اما چنان كه حديث نشان ميدهد، اين ويژگي، حاصل ايمان است. و ايمان ريشه در شناخت و معرفت دارد. پس اولين قدم تلاش براي درك ارزشها و مباني آن است و پس از آگاهي به خدا و معاد كه همانا استمرار وجود آدمي بعد از مرگ است تمرين و محافظت بر دستورات دين و عدم پيروي از هواها و وسواس شيطان، از ما انساني منطقي، ديندار و با اراده ميسازد. و خود بخود حركات تنظيم ميشود چنانكه حضرت علي«عليه السلام»در نهجالبلاغه ميفرمايد:(1) زبان مؤمن پشت قلب او و زبان احمق مقدم بر دل اوست. يعني مؤمن اول ميانديشد، تأمل ميكند و سپس حرف ميزند و احمق اول ميگويد و سپس عواقب آنرا تحمل ميكند. البته غير از تلاش و تمرين، اصل تدريج را هم بايد افزود زيرا چنين امر مهمي تدريجاً حاصل ميشود برنامههاي دين مثل نماز، روزه، دوري از امور بيهوده (لغو) و... اگر با توجه به شرايط انجام شود، بيترديد نتيجه مطلوب را خواهد داشت هر چند از رهنمود بزرگان دين و اساتيد و مطالعه كتب مربوط بينياز نيستيم. در اصل، اشتباه كردن و ديدن آثار سوء يعني تجربه و بازگشت از اشتباهات و توبه نمودن در مرور زمان نيز آدمي را ميسازد. « بخش پاسخ به سؤالات »1) نهجالبلاغه كلمات قصار.
کد سوال : 14341
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : شكّي نيست كه پيغمبر اسلام«صلي الله عليه وآله» به ازاي آن همه جانفشاني و فداكاريها براي راهنمايي مردم تنها از خداوند پاداش خواسته است. در بعضي آيات، «مودّت ذوي القربي»،(دوستي خاندان پيامبر«صلي الله عليه وآله») مزد رسالت معرّفي شده است. اين امر نيز خود خد
پاسخ : ميدانيم كه خمس فقط به مصرف سادات فقير ميرسد نه تمام آنها؛ همچنين اگر خمس اموالي كه به آنها خمس تعلّق گرفته بيشتر از احتياج سادات باشد بايد به بيتالمال مسلمانان داده شود تا در راه مصالح عمومي مصرف شود؛ همچنان كه اگر احتياج سادات فقير، بيشتر از ميزان خمس باشد بايد كمبود آن را از بيتالمال تأمين كرد. از طرفي سادات به طور كلّي از گرفتن زكات - كه حقّ فقيران و محتاجان ديگر است- محرومند(مگر اينكه زكات از مال ثروتمندان سادات باشد). بنابراين در حقيقت خمس به جاي همان زكاتي است كه به ساير مستمندان داده ميشود و شرايط پرداخت آن به سادات نيز مشابه شرايط پرداخت زكات به فقيران ديگر است. امّا براي حفظ حيثيت خاندان پيغمبر«صلي الله عليه وآله» و رعايت مقام شامخ او اين مبالغ و اموال صورت و عنوان ديگري داده ميشود و اين نشانه ادب و احترام به شخصيّت والاي پيغمبر گرامي اسلام است و به هيچ وجه پاداش نيست و بديهي است كه احترام و ادب و حفظ حيثيّت مردان بزرگ با پاداش فرق بسيار دارد(1). « بخش پاسخ به سؤالات »1) پرسشها و پاسخهاي مذهبي، ج 4، ص 168.
کد سوال : 14342
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : سود قرباني روز عيد قربان در سرزمين مني چيست با اين كه بسياري از قربانيها ژبه مصرف نميرسد و در دل خاك مدفون ميگردد؟
پاسخ : يكي از اعمال حج، براي حاجيان در روز دهم ذي حجه الحرام اين است كه حيواني را در مني قرباني كنند و اين فريضهاي مهم و دستوري صريح است و يكي از اسرار آن، يادآوري خاطره فداكاري بزرگ قهرمان توحيد، حضرت ابراهيم خليل«عليه السلام» است. ماجراي فداكاري حضرت ابراهيم خليل«عليه السلام» چنين است كه خداوند براي آزمودن او و رسانيدنش به بالاترين مراتب كمال دستور داد كه فرزند بسيار عزيزش را در سرزمين مني قرباني كند. البته، اين فرمان، گونهاي آزمون و براي اثبات شايستگي آن مرد الهي بود و از اين رو، هنگامي كه حضرت ابراهيم«عليه السلام» آماده شد تا دستور خداوند را به انجام رساند، فرمان رسيد كه به جاي فرزند خويش گوسفندي را ذبح كند. آمادگي وي براي فرمانبرداري، ثابت كرد كه ميتواند در پرتو ايمان بر هر چيز حتي بر عواطف و احساسات ريشه دار پدرانه پيروز آيد و براي هدفي والا و معنوي از فرزند خويش بگذرد. زئران خانه خدا با كشتن حيواني در سرزمين مني، خاطره اخلاص و استواري ايمان و فداكاري حضرت ابراهيم«عليه السلام» را در دلها زنده ميسازند و از اين رهگذر به يكديگر درس فداكاري و جانبازي ميدهند و گويا چنين ميگويند كه مرد خدا كسي است كه در راه او از همه چيز بگذرد؛ چنان كه آن مرد بزرگ درگذشت. اين گوشهاي از اسرار قرباني روز مني است. اكنون بايد ديد نظر اسلام درباره چگونگي مصرف گوشتهاي قرباني چيست و آيا مسلمانان در اين باره وظيفهاي دارند. براي پاسخ به اين پرسش شايسته است به كتاب آسماني قرآن مجيد بنگريم. كه خداوند در سوره حج به كساني كه روز عيد قربان در مني قرباني ميكنند چنين دستور ميدهد«واطعموا البائس الفقير؛ از گوشت قرباني درماندگان را اطعام كنيد».(4) در رساله مناسك حج فقيهان نيز آمده است كه زائران خانه خدا گوشت قرباني را سه بخش كنند بخشي از آن را خود بخورند و بخشي را به مؤمنان و بخشي ديگر را به نيازمندان دهند. اين دستورها، حاكي از اين است كه قرباني، افزون بر سودهاي معنوي، داراي سود مادّي نيز هست. اكنون وظيفه حجّاج مسلمان و دولتهاي اسلامي است كه از اين قربانيها به گونه درست بهره برداري كنند و وظيفه اسلامي آنهاست كه مثلاً به وسيله سردخانه نگذارند كه گوشتها در دل خاك دفن شوند. در زمانهاي گذشته كه شمار حجاج چنين بسيار نبود از گوشت قرباني در همان روز به گونه درتس بهره ميبردند، ولي امروز حجاج فزوني يافته است. پس اگر در اين جا كاستي و اشكالي هست، از آن مسلمانان و دولت حاكم بر عربستان است، نه فريضه انسان ساز و ارزشمند حج. « بخش پاسخ به سؤالات »4) سوره حج، آيه 28،
کد سوال : 14343
موضوع : گنجینه مذهبی>موسسه درراه حق
پرسش : سود حج و اعمال آن چيست؟
پاسخ : اگر درباره احكام و دستورهاي نوراني اسلام بينديشيم، خواهيم ديد كه دين اسلام در همه جنبههاي زندگي مادّي و معنوي انسان - يعني از جنبههاي ديني و اخلاقي گرفته تا اقتصادي و سياسي و نظامي و فرهنگي و مانند آن - داراي بهترين و عاليترين دستورها و قانونهاست. از دستورهاي والاي اسلام، فريضه حج است كه داراي مناسك و اعمالي ويژه، مانند احرام و طواف و سعي صفا و مروه و رمي جمرات و قرباني و برخي كارهاي ديگر است. اينك به گوشهاي از اسرار اين فريضه بزرگ ديني مينگريم: همه افراد بشر، چون يك خانوادهاند كه در نقاط مختلف زمين زندگي ميكنند و شكّي نيست كه اگر همه آدميان - از هر طبقه و نژاد و مليّتي كه باشند - از حال يكديگر آگاه گردند و يگانه و هميشه شوند، زندگي براي آنان گوارا و آرام خواهد شد. يكي از حكمتهاي فريضه حج اين است كه مسلمانان از هر گوشه دنيا و از هر نژاد و طبقهاي گرد هم آيند و اعمالي ويژه را انجام دهند كه هر يك از اين اعمال به نوبه خود در تزكيه روحي و اخلاقي و تكامل انسان تأثيري ژرف برمينهد. مسلمانان در اين فرصت، با روحيهاي به دور از هرگونه تكبّر و بيتوجّه به ويژگيها و تفاوتها گرد هم ميآيند و از حال يكديگر آگاه ميشوند و درباره مسائل و مشكلات زندگي خود تبادل نظر ميكنند و گامهايي براي حلّ و رفع آنها برميدارند. نماز جماعت نيز، كه اجتماعي كوچكتر است، همين است و از اين روست كه دين اسلام سفارشي بسيار كرده است كه مسلمانان نماز خويش را به جماعت برپاكنند. « بخش پاسخ به سؤالات »