تبیان، دستیار زندگی

پاسخ : انسان‏ها در برابر حوادث سه گروهند: چنانكه كودك همين كه لب به فلفل و پياز و ترشى مى‏گذارد ناراحت مى‏شود، نوجوان تحمّل مى‏كند و والدين او پول مى‏دهند و فلفل و ترشى را مى‏خرند. قرآن مى‏فرمايد: گروهى همين كه دچار سختى مى‏شوند، جيغ مى‏زنند، «اذا مَسّه الشَرّ جَزوعا»( سوره معارج، آيه 20.) گروهى صبر مى‏كنند، «و بَشِّر الصّابرين الّذين اذا أصابَتهم مُصيبة قالوا اِنّا لِلّه و اِنّا اليه راجِعون»( سوره بقره، 154 - 155.) و گروهى به استقبال سختى‏ها مى‏روند. «و منهم مَن يَنتظر»( سوره احزاب، آيه 23.) كسانى نزد پيامبر اكرم‏صلى الله عليه وآله مى‏آمدند تا آنان را به جهاد و جبهه جنگ اعزام كند، حضرت مى‏فرمود: اسب و شمشير ندارم تا شما را مجهّز كنم آنان گريه مى‏كردند كه چرا به جبهه نرفتند. توجه به اينکه حوادث تلخ نيز بركاتى دارد، از جمله: 1- توجّه انسان را به خدا بيشتر مى‏كند. 2- انسان را سنجيده و استعدادهاى او را شكوفا مى‏سازد. 3- كفّاره گناهان و لغزش‏هاى او مى‏شود. 4- قدر نعمت‏ها بيشتر شناخته مى‏شود.هنگامى كه امام كاظم عليه السلام را به زندان انفرادى بردند، فرمود: چه جاى خوبى براى عبادت است؟! بسيارى از علما، كتاب‏هاى خود را در شرايط سخت و در زندان و تبعيدگاه‏ها نوشته‏اند.

پاسخ : در قرآن از رابطه ميان مردم و رهبر به «ولايت» تعبير شده است. «انما وليکم الله و رسوله...» كلمه «ولايت» به معناى پيروى همراه با محبّت است. رهبر الهى نه تكلّف دارد: «و ما أنا من المُتكلِّفين»( سوره ص ، آيه 86.) نه خود را بر سايرين ترجيح مى‏دهد: «أنا بَشرٌ مثلكم»( سوره كهف، آيه 110.) و نه حقّ خود را بيش از ديگران مى‏داند. در خطرها، مردم را رها نمى‏كند. حضرت على عليه السلام مى‏فرمايد: در جنگ‏ها پيامبرصلى الله عليه وآله از ما به دشمن نزديك‏تر بود. او از طرف خداوند مأمور است كه به مردم درود بفرستد: «و صَلّ عَليهم»( سوره توبه، آيه 103.) همان گونه كه مردم مأمورند به او درود بفرستند: «يا ايّها الّذين آمنوا صَلّوا عليه و سَلِّموا تَسليماً»( سوره توبه، آيه 56 .) پس رابطه رهبر و مردم، رابطه عشق و درود است، نه ترس و وحشت.

پاسخ : يك بمب كه منفجر مى‏شود و ساختمانى فرو مى‏ريزد، تمام زحمات انسان‏ها را در يك لحظه از بين مى‏برد. خوردن يك قاشق سم، تمام مراقبت‏هاى بهداشتى چند ساله را نابود مى‏كند. يك لحظه خواب در هنگام رانندگى، ماشين را به درّه پرتاب مى‏كند. يك لحظه فرو كردن چاقو در چشم، سبب نابينايى ساليان دراز مى‏شود. آرى، برخى گناهان همچون آتش، جنگل نيكى‏هاى انسان را سوزانده و به خاكستر تبديل مى‏كند. چنانكه قرآن مى‏فرمايد: «حَبِطَت اعمالهم»( سوره بقره، آيه 217.) البتّه در برابر آيات حبط، آياتى داريم كه مى‏فرمايد: به خاطر يك كار شايسته، بدى‏هاى انسان محو مى‏شود. «مَن يؤمن باللّه و يَعمل صالحاً يُكفِّر عنه سيّئاته»( سوره تغابن، آيه 9.) مثلِ كارگرى كه سالها بد كار مى‏كرده ولى يك لحظه وقتى وارد منزل كارفرما مى‏شود كودك كارفرما را مى‏بيند كه به استخر افتاده و در آستانه غرق شدن است، او را نجات مى‏دهد. اين عمل تمام بدرفتارى‏ها وكم‏كارى‏هاى او را جبران مى‏كند. چنانكه قرآن مى‏فرمايد: نماز به پا داريد كه آن حسنه‏اى است كه بدى‏ها و زشتى‏ها را از بين مى‏برد. «و أقمِ الصلوة... اِنّ الحَسنات يُذهِبنَ السَّيئات»( سوره هود، آيه 114.)

پاسخ : دلائل متعدّدى براى اين تشبيه قرآن بيان شده است: «أيُحِبُّ أحدكم أن يأكل لحم أخيه مَيتاً»( سوره حجرات، آيه 12.) 1- مُرده، روح ندارد تا از خود دفاع كند و شخصى هم كه مورد غيبت قرار مى‏گيرد، حضور ندارد تا از خود دفاع كند. 2- غيبت، ريختن آبرو است و آبرو كه رفت، قابل جبران نيست. همان‏گونه كه گوشت مرده، اگر كنده شود، قابل جبران نيست. اگر مالى گم شود، قابل جبران است امّا آبرو كه رفت، ديگر جبرانش شبيه محال است و تفاوتى هم نمى‏كند كه به قصد جدّى باشد يا از روى شوخى و مزاح، زيرا در هر دو صورت، آبروى طرف مى‏ريزد. 3- گوشت به تدريج رشد مى‏كند ولى يكباره خورده مى‏شود، آبرو هم به تدريج پيدا مى‏شود ولى غيبت كننده يك مرتبه آن را مى‏ريزد. انسان سالها زحمت كشيده تا وجهه و آبرويى كسب كرده است و شما با غيبت كردن، نتيجه زحمات او را نابود مى‏كنيد.

پاسخ : راه‏هاى دعوت مردم به حق، گوناگون است كه به موارد آن اشاره‏اى مى‏كنيم: 1- دعوت زبانى: آياتى كه مى‏فرمايد: «قل» يعنى بگو. 2- دعوت عملى: «و ثيابك فطهّر»( سوره مدّثر، آيه 4.) لباس خود را تطهير كن (تا ديگران نيز لباسشان را تطهير كنند). 3- دعوت مستقيم: «أقيموا الصّلوة»( سوره بقره، آيه 83 .) به طور مستقيم به مردم بگو: نماز به پا داريد. 4- دعوت غيرمستقيم: داستان‏هاى قرآن. مثلاً وقتى مى‏گويد: برادران حسود، يوسف را به اسم بازى بردند و او را در چاه انداختند، به طور غير مستقيم به همه نوجوانان هشدار مى‏دهد كه دشمنان نيز به نام ورزش، شما را گمراه و از هدف اصلى پرت مى‏كنند و به چاه ذلّت مى‏كشانند.

پاسخ : سوره «الرحمن».

پاسخ : سوره هاي « انعام، فاتحه الکتاب، کهف، سبا و فاطر».

پاسخ : سوره « توحيد».

پاسخ : بيست سوره؛ سوره هاي «عصر، عاديات، تين، ضحي، شمس، بلد، فجر، طارق، بروج، نازعات، مرسلات، قيامت، نجم، طور، ذاريات، صافات، ن، ص، ق، ليل».

پاسخ : سوره « شمس».