ای یافته و یافتنی!

از مست چه نشان دهند جز بی خویشتنی؟

همه ی خلق را محنت از دوری است،

و این بیچاره را از نزدیکی!

همه را  تشنگی از نایافت آب است،

 و ما را از سیرابی!

14. امر به بخل و امساک

یکی از شئون همواره ی زبان «امر» است. در حقیقت می توان گفت: «امر» یکی از ایالت های بزرگ و وسیع دنیای زبان است. این جهان اگر چندین شهر بزرگ و عمده داشته باشد، یکی از آنها «امر» است که حالت  های مختلفی دارد. روشن است که امر به بخل و امساک، یکی از موارد امر محسوب می گردد که در آیات قرآنی مورد اشاره قرار گرفته است: به درستی که خداوند هیچ کبر پیشه فخر فروشی را دوست نمی دارد، کسانی که بخل می ورزند و مردمان را به بخل امر می کنند و آنچه را که خداوند از فضلش به آنها بخشیده است کتمان می کنند و ما برای کافرین عذابی خوار کننده فراهم نموده ایم.

در آیه ای دیگر آمده است: خدا هیچ خود پسند فخر کننده ای را دوست نمی دارد. کسانی که بخل می ورزند و مردمان را به بخل ورزیدن فرمان می دهند و هر که روی گرداند، خدا، بی گمان بی نیاز ستوده است.

در روایتی آمده است: علی (ع) در حق کسی که نسبت به بخشش او زبان اعتراض گشوده بود، فرمود: خدای امثالت را زیاد نکند، من می بخشم، تو بخل می ورزی؟: « امیرالمؤمنین پنج وسق خرما برای مردی فرستاد و آن مرد از کسانی بود که جود و بخشش داشت و هرگز از امیر المؤمنین و کسی دیگر چیزی نمی خواست. مردی به آن حضرت گفت: سوگند به خدا، فلانی از تو سؤال نکرده بود؛ یک وسق از پنج وسق کفایتش می کرد. حضرت فرمود: خدا مثل تو را در جامعه مؤمنان زیاد نکند. من می دهم وتو بخل می ورزی! سوگند به خدا، اگر من به او ندهم آنچه را که از من  امید دارد مگر بعد از اینکه از من سؤال کند، در این صورت، نداده ام به او مگر قیمت چیزی را که از او گرفته ام. زیرا، در این صورت من او را در معرض دادن آبرو در آوردم، آن رویی که در موقع عبادت آن را به خاک می مالد برای پروردگار من و پروردگار خودش.»

13. «اف» گویی به پدر و مادر

«اف» به لحاظ ریشه لغوی اسم فعل است، به معنای اتزجرّ، یعنی بیزارم.

در قرآن آمده است: به آن دو (پدر و مادر) «اف» مگو و آنها را آزار مده و به آنها گفتارهای نیکو بگو.

درمجمع البحرین آمده است: زمانی که مرد به برادرش بگوید «اف» ولایت موجود در میان آنها منقطع می شود. 

12. افک؛ نسبتی زیانبار

«افک» کلمه ای عربی است، معادل برگردانیدن از حقیقت و دروغ آشکار و بدترین نوع دروغ و نسبت دادن زنا به زنان پاکدامن.

در قرآن آمده است: بت ها و خدایان دروغ، نابود انگاشته شدند و خدایی آن بت ها دروغ بزرگ آنها بود و آنچه افترا می بستند.

در آیه ای دیگر آمده است: آگاه باش که این از دروغ بزرگ آنهاست که هر آینه می گویند خداوند را فرزندی است و به راستی که آنها همیشه دروغ می گویند.

11. افشا گری

در شعری آمده است: هر رازی که از میان دو لب عبور کرد، شایع می شود.

افشاگری اصولاً مقرون به خیانت است، چون مضرات آن غیر قابل پیش بینی به نظر می رسد. در حدیثی از پیامبر اسلام، به خیانت بودن افشاگری اشاره شده و آمده است: به راستی یکی از موارد خیانت بازگویی «سرِِّ» برادر است.

علی (ع) نیز فرموده است: یکی از زشت ترین خیانت ها، افشاء سرّ است.

10. افتراء بر خدا و رسول

«افترا» در تعریفی کوتاه عبارت است از: دروغ حیرت انگیز و بالاتر از حد معمول.

در قرآن کریم آمده است:

وای بر کسانی که کتابی را با دست خود می نویسند و آنگاه می گویند: این از طرف خداست، تا به سبب آن، مبلغی ناچیز را به دست آورند. پس وای بر آنها از چیزی که دست هایشان می نویسد و وای بر آنها، از چیزی که فرا دست می آورند. 

9. اعانت بر قتل مؤمن

اعانت بر قتل مؤمن، علاوه بر مباشرت و حالت عملی، حالت زبانی هم می تواند داشته باشد که به نص آیه «لا تعاونوا علی الاثم و العدوان» حرمت مطلق دارد.

 در قرآن کریم آمده است:

هر کس که در قتل مؤمنی به اندازه ی نیمه ای از یک کلمه کمک کند، خداوند را در حالی ملاقات می نماید که در میان دو چشمانش نوشته شده است: این شخص از رحمت خداوند نا امید است.

حضرت علی (ع):

دنیا سرایی است گذرگاه، نه سرایی که در آن قرار توان یافت. مردم در دنیا دو گروهند، آن که خود را فروخت و به تباهی افکند و آن که خود را خرید و آزاد کرد.

حضرت علی (ع):

دنیا همانند مار است، چون بر آن دست کشند نرم آید؛ ولی در درون آن زهر کشنده است. مردم فریب خورده و نادان بدان میل کنند و خردمند عاقل از آن دوری جوید.

حضرت علی (ع):

در شگفتم از کسی که چیزی را از خود گم می کند و به جستجویش بر می آید، اما خود را گم کرده و جستجویش نمی کند.