İsmet İle İlgili Akli Deliller (2)
Birinci Delil: Peygamberler ve imamların gönderilmelerinin sebebi halkın hataya düşmemeleri ve gönderilen şahsiyetinde bu hataları düzeltmeleri ve onları sırat-ı müstakime götürmeleridir. Buna göre, eğer İmam veya Peygamberde hata yapacak olursa bu şahsiyetin kendiside kendi hatalarını düzeltecek birisine muhtaç olacaktır. Bu durumun iki sonuca ulaşması mümkündür.
a) Bu durum sürekli olarak zincirleme şeklinde devam edecektir. (Teselsül) yani gelen her şahsın hatakâr olması durumunda, hatalarını düzeltecek bir başka şahısa muhtaç olacaktır. Bu durum (Teselsül) akli yönden batıldır. Çünkü neticede, bu durum bir yerlerde veya bir şahısta noktalanmalıdır.
b) Bu durum hataya düşmeyen, hata yapmayan bir şahsiyetle sonuçlanacaktır. Böyle bir durumda ise önceki şahıslar değil de bu şahıs Peygamber veya İmam olacaktır. (hataya düşmeyen şahıs)
İkinci delil: İmam getirilen din veya şeriatı korumakla görevlidir. Kur’anı kerimin zahirinden şeriatın hükümleri tam olarak anlaşılmamaktadır. Bilindiği üzere, Peygamber efendimiz yeri geldiği zaman veya bir olay olduğu zaman mezkur konu hakkında bilgi veriyordu. Böylece sünnet ve hadislerden bu konularla ilgili hükümler çıkarılabilir. Ama Kur’anın üstü kapalı olarak değindiği ve Peygamberinde yeri ve zamanı gelmediğinden dolayı değinmediği konularda ne yapmak gerekir.
Eğer icmaya baş vuracak olursak, icmayı teşkil eden her bir şahsın hata yapmaları mümkün olacağından yüzde yüzlük tam bir güven doğmayacaktır.
Eğer kıyas yoluyla meseleyi halletmeye kalkarsak kıyasında “Usul” ilminde ispatlandığı gibi batıl olduğunu görüyoruz. Peki ne yapılmalı? Tahmin veya inşallah böyledir görüşlerede amel edilemez. Zira eğer bunlar güvenilir bir yol olsaydı Peygamberlerin gönderilmesine gerek kalmazdı. Bütün bunlara dayanarak şöyle söylemek mümkündür: Şeriatın koruyucusu ve hafızı Peygamberden sonra İmam olmalıdır. Ayet ve hadisin incelik ve detayına inmediği konuları açıklamalı ve ümmete önderlik etmelidir. Eğer onunda hata yapması caiz olursa, onun ilahi görevlerde söylediği söze ve yapmış olduğu amele güven olmaz. Yani onunda bu gibi konularda hata yapmayacağı nereden malum olabilir? Dolayısıyla güven ve itminanın doğması için bu şahsiyetin masum olması gerekir.
Üçüncü delil: Eğer İmam veya Resul hata yapacak olursa halkın ona itiraz etmeleri ve şer’i görevlerini (emr-i bil maruf) yerine getirmeleri gerekir. Bu durum ise Allah’ın onlara itaat etmenin vacip olduğu konusundaki emri ile çelişmektedir. Zira Allahu Teala şöyle buyuruyor;
“Allah’a Resulüne ve içinizdeki emir sahiplerine itaat ediniz” [1]
Aynı şekilde o masum olmaz ise ümmeti günaha yöneltmesi ve Alla’a itaatten alıkoyması mümkün olacaktır. Böyle bir durumda da yukarıdaki ayetin hükmü ile ümmetin ona itaat etmesi vacip olacaktır. O zamanda bir fiilin bir açıdan vacip olması diğer bir açıdanda haram olması ortaya çıkacaktır. (ayetin emri ile, emir sahibine itaat vacip, emir sahibinin direktifi ile günah işlemek ise haram olur) ki buda batıldır. yani bir fiilin hem haram hemde vacip olması batıldır.
[1] -Nisa süresi, 59
İsmet İle İlgili Akli Deliller (1)
İmamı (a.s) Tanımanın Felsefesi
İmamın Özellikleri
