Nevruz Bayramı
Mart-Nisan aylarında, özellikle 21 Martta kutlanan yeni yıl ve bahar festivallerinin Ortadoğu’nun çeşitli topluluklarınca kutlandığı MÖ 18. yüzyıldan itibaren bilinmektedir. Yine, birçok Orta Asya Türk topluluklarınca MÖ 4.-3. yüzyıllar gibi erken dönemlerden itibaren bu tarihte bahar-yeni yıl festivallerinin kutlandığı bilinmektedir. Fervardin’in birinde kutlanan Nevruz, 21 Martta kutlanan Ortadoğu yeni yıl ve bahar festivalinin İran’daki versiyonudur. Ortaçağdan itibaren İran geleneğiyle ilişki kuran çeşitli Türk boyları kendi yeni yıl-bahar kutlamalarıyla İranlıların Nevruzunu birleştirmiş ve Nevruz terimini kendi 21 Mart festivalleri için de kullanmışlardır. Adriyatik sahillerinden Çin’e kadar geniş bir coğrafyada kutlanan Nevruz, son yıllarda Anadolu’da gittikçe siyasallaştırılan bir bayram haline gelmiştir.
Nevruz, günümüzde İran’dan Çin’e, Anadolu ve Batı Trakya’dan Sibirya steplerine kadar çok geniş bir coğrafyada kutlanan kozmolojik ve kozmogonik karakterli bir bahar bayramıdır. Anadolu’nun özellikle doğu ve güneydoğusunda Nevruz kutlamaları görülürken, orta ve batı Anadolu’da ise 6-8 Mayıs tarihlerine denk düşen ve yaz başlangıcı olarak kutlanan Hıdrellez şenlikleri dikkati çekmektedir. Gündüzle gecenin birbirine eşit olduğu 21 Mart tarihine denk düşen Nevruz bir yönden uzun süren kıştan sonra baharla tabiatın yeniden uyanışını/dirilişini kutlayan ve kutlamalar sırasında düzenlenen oyunlar, bazı bitkileri çimlendirme gibi ritüeller, piknikler ve benzeri törenlerle tabiatın yeniden dirilişini sembolize eden bir bayram; diğer yönden ise, baharla birlikte başlayan tarımsal faaliyetlerin bir yıldönümü, dolayısıyla bir Yeni Yıl festivalidir.
Anadolu’da, içinde bulunduğumuz yüzyılın son yirmi yılına kadar Anadolu’nun doğu ve güneydoğusu başta olmak üzere çeşitli bölgelerinde halkın mütevazi şekilde kutladığı bir bahar bayramı görüntüsünde olan Nevruz kutlamalarının, son zamanlarda içte ve dışta çeşitli çevrelerce geliştirilmeye çalışılan ve Türkiye’nin doğu ve güneydoğusuna yönelik etnik temele dayalı siyasi hedefler güden politikalara paralel şekilde gittikçe siyasallaştırılan bir bayram haline sokulduğu dikkati çekmektedir. Aynı şekilde Nevruz, 1990’lı yılların ortalarından itibaren daha önceki sade halinden çıkarılarak Türkiye’de resmi bir bayram haline sokulmuş, Nevruz günü olan 21 Mart tüm Türkiye’de devlet erkanı ve kurumları öncülüğünde örs dövme ve ateş üzerinden atlama gibi sembolik törenlerin ve ağaç dikme merasimlerinin tertip edildiği özel bir gün haline getirilmiştir. Yine bu çerçevede 1995 ve izleyen yıllarda Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi tarafından Nevruz ve Nevruz kutlamalarına ilişkin uluslararası sempozyumlar ve diğer anma etkinlikleri en üst düzeyde siyasi erkin de katılımıyla düzenlenmektedir.
Nevruz - Yeni Yıl
Nevruz Bayramı
