جلد هـفتم - صفحه 391 - تجزيه سرزمين پهناور اسلامي
صفحه : 391
تجزيه سرزمين پهناور اسلامي
نيم قرن مبارزه و مقاومت
پس ، اينكه مي گويند اينها درباريند، خير، اينها درباري نيستند. اينها ضد درباريند.ضد دربار را درباري معرفي كردند، براي اينكه اينها را از نظر مردم بيندازند. و مع الاسف اين بيشتر از آن حرف اول تاثير كرد. به طوري كه در زمان رضاخان بسياري از مردم برگشتند. بسياري شان . بسياري از جوانها برگشتند از علما. اين هم يكي از كارهايي بود كه اينها كردند.
در هر صورت ، در اين طول تاريخ كه ما يادمان هست ، آنكه قيام كرد بر ضد اين قدرتها روحانيون بودند كه در همين پنجاه و چند سال ، چند دفعه قيام كردند. و البته قدرت آنها زياد بود شكست خوردند. آذربايجان و مشهد قيام كرد، تقريبا يك قيام عمومي اصفهان كرد، از همه علماي بلاد بودند، لكن قدرت زياد بود، و اين قدرت زياد،شكست اينها را، حبس كردند اينها را، تبعيد كردند اينها را، علماي درجه يك را حبس وتبعيد كردند. علماي آذربايجان را، كه درجه يك بودند، آنها را آوردند و بردند به سقز ياسنقر و به آنجا تبعيد كردند؛ و مدتها در آنجا بودند. علماي مشهد را، همه را، گرفتند وآوردند حبس در تهران . علماي اصفهان را شكستند آن نهضتشان را و نتوانستند كاري بكنند. در تمام اين مدت پنجاه سال آنكه قيام كرد بر ضد اينها علما بودند، و لا غير. هيچ كس . ملت هم همراه علما بود؛ تا آن اندازه كه مي توانستند. آن وقت البته اين نهضتي كه حالا پيدا شده است نبود و نمي شد. لكن از طرف علما نهضت شد و شكست خوردند.كشته دادند؛ حبس شدند؛ تبعيد شدند.
از كارهاي ديگري كه كردند اين است كه بين طوايف مقابله مي اندازند كه [نتوانند]مجتمع باشند. ترسيدند كه اگر اسلام باشد همه مجتمع مي شوند، اسلام را خواسته اندبزنند. اگر علما و روحانيون باشند همه را تحت يك بيرق مي برند، علما را بايد از بين ببرند. خوب ، حالا به اينقدر هم كفايت نكردند؛ بين خود مردم جدايي بيندازند. با
