تبیان، دستیار زندگی

جلد پنجم - صفحه 275 -  هدف از تشكيل احزاب سياسي در شرق

صفحه : 275

شده است ، آنكه انسان مي فهمد اين است كه اين احزاب ندانسته به دست ديگران پيداشده است ؛ و خدمت به ديگران بعضي از آنها كرده اند. من اينطور احتمال مي دهم كه درساير ممالك - كه آن وقت مهم انگلستان بوده است - آنها يك احزابي درست كردندبراي به دام انداختن ممالك عقب افتاده و ممالكي كه از آنها استفاده مي خواستند بكنند.احزاب در آنجا اينطور نبوده است كه دو حزب مثلا با هم به حسب واقع يك اختلافي بكنند و يكي از آنها به نفع دولتشان يا مملكتشان ، يكي آنها به خلاف او يك چيزي بگويد. لكن احزاب را به نظر مي رسد كه درست كرده اند براي اينكه ديگران هم به آنهااقتدا كنند در درست كردن احزاب .

هدف از تشكيل احزاب سياسي در شرق

در ممالك ما، و خصوصا در مملكت ايران ، از اول كه احزاب درست شده است ،اينها - هر جمعيتي يك حزبي درست كردند دشمن با احزاب ديگر. يك صحنه مبارزه بين احزاب . و اين از باب اين بوده است كه چون خارجيها مي خواستند از اختلاف ملتها،از اختلاف توده هاي مردم استفاده كنند، يكي از راههايي كه موجب اين مي شود كه اختلاف پيدا بشود و مردم با هم در يك مسائلي مجتمع نشوند، قضيه احزاب بوده است .حزب درست مي كردند. اين حزب حزب مثلا "دموكرات "، اين حزب حزب "توده "، آن حزب حزب چه "عدالت " - نمي دانم چه . در آن وقتها يك اسماي ديگر داشت ، كم كم اسما هم اروپايي شد! اينها در ممالك خودشان يك چيزي درست مي كنند، صورت است ، واقعيت ندارد؛ به واسطه آن صورت ممالك ديگر را به دام مي اندازند، كه آنهاوقتي كه احزاب درست مي كنند واقعا با هم دشمن مي شوند. حزب كذا با حزب كذا، اينهابا هم دشمن هستند و تمام عمر خودشان را صرف مي كنند در دشمني كردن با هم . وقتي بنا شد كه آن اشخاصي كه موثر هستند، آن اشخاصي كه اميد اين است كه مملكت به واسطه آنها اصلاح بشود، اينها تمام قوايشان را صرف كنند در اينكه خودشان به جان هم بيفتند، دعوا كنند خودشان با هم ، تمام نوشته هايشان بر ضد هم ، هر كدام ديگري را رد