تبیان، دستیار زندگی

جلد هفدهم - صفحه 433 -  قرآن ، باب معرفت الهي

صفحه : 433

معرفت خدا چيزي است كه نه ملك مقرب مي تواند آن معرفت را پيدا كند و نه رسول مرسل ؛ و اين از بركات بعثت است . اين قدري كه معرفت براي اهل معرفت حاصل شده است ، اين از نازله كتاب خداست كه به وسيله نزول بر قلب رسول الله كه آن هم از اسراربزرگ است . كيفيت وحي از اموري است كه غير از خود رسول خدا و كساني كه درخلوت با رسول خدا بودند يا اينكه از او الهام گرفته اند كيفيت نزول وحي را كسي نمي تواند بفهمد؛ و لهذا هر وقت خواستند معرفي هم بكنند با زبان ما عاميها معرفي كردند، چنانچه خداي تبارك و تعالي با زبان آن بشر عامي ، خودش را با شتر(10) معرفي مي كند، با آسمان معرفي مي كند، با زمين معرفي مي كند، با خلق و امثال اينها. و اين براي اين است كه بيان قاصر است از اينكه آن مطلبي كه هست ادا بشود و تا آن حدي كه بيان مي توانسته ادا كند قرآن ادا كرده است ، و هيچ كتاب معرفتي ادا نكرده است ، آنهايي كه ادا كردند به تبع قرآن ادا كردند.

قرآن ، باب معرفت الهي

اگر قرآن نبود، باب معرفه الله بسته بود الي الابد. و آن فلسفه يوناني يك باب ديگري است كه در محل خودش بسيار ارجمند است ؛ براي اينكه ، با استدلال اثبات مي كند، نه معرفت حاصل مي شود، با دليل اثبات مي شود وجود خداي تبارك و تعالي . معرفت غيراثبات وجود است . و قرآن آمده است كه هم اثبات بكند به همان طريقه هاي متعارف وطريقه هاي بلكه گاهي نازلتر از او و هم پرده ديگرش عرفان قرآن است كه او را همين مقدارش هم كه در قرآن است در هيچ كتابي نمي يابيد، حتي در كتب عرفاني اسلامي كه متحول شده است و با عرفان قبل الاسلام بسيار فرق دارد، باز تعبيرات قرآن غير آني است كه آنها دارند.

يك نحوه ديگري هست ، يك لطايف ديگري در قرآن هست و اينها هم از بركات بعثت است . و بركات بعثت آن مقداري كه در معنويات هست آن قدر در ماديات ظاهر

10- اشاره است به آيه 17، سوره غاشيه .