پرسش و پاسخ‌هایی پیرامون حج
آیا امام زمان (عج) تا کنون به حج رفته‌اند؟
وجود مبارک حضرت بقیّة الله، حجة بن الحسن (عجّل الله تعالى فرجه الشریف) هرسال در مراسم حج حضور دارند و در عرفات و منا حاضر می‌شوند.
حج به سه نوع تمتّع، اِفراد و قران تقسیم می‌شود.
حج تمتع وظیفه کسانی است که فاصله وطن آن‌ها با مکه 16 فرسخ به بالا باشد و قران و افراد وظیفه کسانی است که در مکه و اطراف آنجا در کمتر از 16 فرسخی زندگی می‌کنند. البته هرکدام از اقسامی که گفته شد یک عمره نیز دارد منتهی عمره در حج تمتع حتماً باید قبل از حج تمتع انجام شود و در یکی از ماه‌های شوال، ذی‌القعده یا ذی‌الحجه انجام شود؛ اما عمره حج قران و افراد را لازم است بعد از حج انجام دهد.
تفاوت‌های حج تمتع با حج افراد و قران:
- میقات در حج تمتع شهر مکه است که افضل مکان‌های آن مسجدالحرام است، ولی میقات(محل احرام بستن) برای حج افراد و قران یکی از میقات‌های معروفه خارج مکه است (مثل مسجد شجره).
- در حج تمتع حتماً باید قربانی انجام شود و در حج افراد مستحب است و در حج قران باید قربانی را همراه خود از وطن بیاورد.
- در حج افراد در حال اختیار می‌شود طواف زیارت و سعی صفا و مروه را بر وقوف در عرفات و مشعر مقدم بدارند ولی در حج تمتع این کار جایز نیست.
- در حج افراد بعد از این‌که حلق (کوتاه کردن مو در مردان) یا تقصیر انجام شد استعمال بوی خوش (مانند عطر) بر حاجی حلال است اگرچه هنوز طواف زیارت و سعی را انجام نداده باشد. برخلاف حج تمتع که بوی خوش بعد از اتمام طواف و سعی بر او حلال می‌شود.
عمره دو گونه است:
عمره مفرده و عمره تمتع. عمره مفرده آن عمره‌ای است که همراه با اعمال دیگر (حج) نیست. بلکه خود عمره، مستقل و جدا از حج است. به خلاف عمره تمتع که به پیوست حج هست یعنی بعد از انجام عمل عمره، حج بجا آورده می‌شود و چون به سبب عمره، 24 چیز بر انسان محرم حرام می‌شود ولی بعد از انجام عمره این محرمات حلال می‌شود و تا انجام مناسک بعدی یعنی حج، این زائر بیت‌الله الحرام از برخی التذاذات و یا تمتعات بهره‌مند می‌گردد مثلاً بوی خوش، ارتباط با همسر و آرایش و ... بدین سبب این عمره را عمره تمتع می‌نامند.
عمره تمتع فقط در ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) باید انجام شود، ولی عمره مفرده را در تمامی ایام می‌توان انجام داد
عمره مفرده با عمره تمتع چهار فرق دارد:
1- محل احرام عمره تمتع یکی از میقات‌های پنج‌گانه است که برای عمره تمتع مشخص‌شده است و محل احرام عمره مفرده نزدیکترین جا به حرم از بیرون حرم است. البته برای عمره مفرده از میقات‌های پنج‌گانه هم می‌شود احرام بست.
2- در عمره تمتع تقصیر لازم است، ولی در عمره مفرده می‌توان تقصیر کرد و می‌توان سر را تراشید(حلق).
3- عمره تمتع طواف نساء ندارد، ولی عمره مفرده طواف نساء و نماز طواف نساء دارد.
4- عمره تمتع فقط در ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) باید انجام شود، ولی عمره مفرده را در تمامی ایام می‌توان انجام داد.
کسانی که عمره مفرده انجام می‌دهند حاجی نمی‌شوند و حج تمتع از گردنشان ساقط نمی‌شود.
آیا امام زمان (عج) تا کنون به حج رفته‌اند؟
وجود مبارک حضرت بقیّة الله، حجة بن الحسن (عجّل الله تعالى فرجه الشریف) هر سال در مراسم حج حضور دارند.(1) و در عرفات و منا حاضر می‌شوند. همچنین بسیارى از شاگردان خاصشان مانند ابوبصیرها، سدیر صیرفى‌ها و زُهرى‌ها و ... که تربیت شده او هستند در این مراسم حضور دارند.
حضرت (علیه‌السلام) مى‌تواند به شاگردان خود از راه ملکوت بفهماند که چه کسى انسان است و چه کسى حیوان. ممکن است کسى در سرزمین عرفات و منا به وجود مبارک بقیة الله الاعظم دعا هم بکند و دعاى فرج را هم بخواند امّا قلب او قلب انسان نباشد. ممکن است کسى مشکلى داشته باشد و مشکلش ناخودآگاه به برکت حضرت حجت (سلام‌الله‌علیه) حل شود؛ اما چنین نیست که اگر عملى خارق عادت در حج یا در منا و عرفات پیدا شد، مستقیماً توسط وجود مبارک حضرت حجّت باشد. احتمال دارد خود حضرت باشند و احتمال دارد اولیایى که دست‌پرورده آن حضرت هستند باشند.
ممکن است سالمندى، زن یا مرد و یا ناواردى راه خیمه و چادر را گم کند یا در بین راه بماند و فردی از اولیاى الهى که تربیت‌شده مکتب ولایت امام عصر (ارواحنا فداه) است او را راهنمایى کند. گرچه این شخص مع الواسطه خدمت حضرت حجّت رسیده است اما بلاواسطه نبوده است. چنین نیست که هر اثر غیبى در مراسم حج، مستقیماً مربوط به وجود مقدس حضرت ولى عصر (ارواحنا فداه) باشد. خیلى توفیق مى‌خواهد و چنین تشرّفى براى اَوحَدى از موحّدان پیش مى‌آید که وجود مبارک حضرت (سلام‌الله‌علیه) شخصاً به بالین او بیاید. البته عنایت ایشان شامل اولیا، شاگردان، صالحین، صدیقین و شهدایى که تربیت‌کرده است، مى‌شود. آن‌ها مأموران ایشان هستند و به دستور ایشان مشکلات دیگران را حل مى‌کنند و خلاصه این‌که وجود مقدّس حضرت و دست پروردگان ایشان، باطن ما را مى‌بینند.
پی‌نوشت:
1 ـ وسائل الشیعه، ج 13، ص 272
منبع: مرکز مشاوره تبیان
