تبیان، دستیار زندگی

انبساط گازها

( آموزش علوم به روش ساختار گرایی) پایه: چهارم دبستان
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :
محبوبه همت - مرکز یادگیری تبیان
انبساط گازها
اهداف یادگیری:
انتظار می رود در فرآیند آموزش هر دانش آموز به هدف های زیر برسد:

      1. با مشاهده دقیق اثر گرما بر مواد مختلف نتیجه گیری کند که مواد گازی هم در اثر گرما تغییر حجم می دهند.

       2. فعالیت هایی طرح کنند که نشان دهد مواد گازی در اثر گرما تغییر حجم می دهند .

       3. نسبت به پدیده های محیط اطراف کنجکاو شود.

       4. در کار گروهی احساس مسئولیت کند.


 ابزار مورد نیاز:
 شیشه خالی ظرف آب گرم و ظرف دارای یخ- کیسه نایلون- یادکنک- سکه
تصاویر یا فیلم درباره انبساط گازها

مراحل /اقداماتفعالیت های معلمفعالیت های دانش آموزان
درگیر کردنمعلم از دانش آموزان می خواهد تجربه هایی را معرفی کنند که نشان دهد گرما بر حجم مواد گازی شکل اثر می گذارد.دانش آموزان درباره تجربه هایی که ممکن است درباره انبساط گازها داشته باشند فکر می کنند و سؤالاتی از خود می پرسند. مثلاً گازها که بیرنگ هستند چگونه می توانیم تغییر حجم آنها را بفهمیم؟
کاوشمعلم دانش آموزان را تشویق می کند در گروه به مشورت بپردازند.دانش آموزان تجربیات خود را با یکدیگر در میان می گذارند و آنها را یادداشت می کنند.
توصیفمعلم از بچه های می خواهد تجربیات خود را به زبان خود بیان کنند. او همچنین با طرح سؤالات به روشن سازی موضوع کمک می کند مانند:
- وقتی مقداری هوای یک محیط بسته، به اندازه کافی گرم شود پیش بینی می کنید چه تغییری در حجم هوای داخل آن پیش بیاید؟
بچه ها تجربیات خود را از انبساط گازها به زبان خود بیان می کنند، مثلاً
ما شنیده ایم که اگر در روز گرم تابستان شیشه های ماشین کاملاً بسته باشد و هوای داخل ماشین خیلی گرم شود، هوا فشاری می آورد و شیشه ماشین را می ترکاند.
بادکنک من در جای سردی در خانه قرار داشت و خیلی زود بادش کم شد.
لاستیک ماشین ها در تابستان وقتی خیلی روی آسفالت داغ راه برود، ممکن است بترکد.
درگیر کردنمعلم شیشه خالی را به دانش آموزان نشان می دهد و از آنها می خواهد روشی پیشنهاد کنند که به کمک آن بتواند تغییر حجم هوای داخل شیشه در اثر گرما را نشان داد.دانش آموزان درباره پاسخ سؤال معلم فکر می کنند.
کاوشمعلم بچه ها را به مشورت تشویق می کند.بچه ها روش هایی را که به نظرشان می رسد، یادداشت می کنند.
توصیفمعلم از بچه ها می خواهد حاصل یافته های گروه را به زبان خود بیان کنند. معلم از بچه ها می پرسد:
آیا وسایلی می شناسید که اگر آنها را روی در شیشه قرار دهیم بتواند زیاد شدن حجم هوای داخل شیشه را نشان دهند؟
بچه ها نتایج همفکری ها در گروه را بیان می کنند. مانند:
- در شیشه چوب پنبه بگذاریم و بعد شیشه را گرم کنیم.
-  در شیشه کیسه نایلون بگذاریم و با کش محکم ببندیم.
اگر یک بادکنک خالی به دهانه شیشه ببندیم ممکن است با گرم شدن هوای شیشه، مقداری هوا وارد بادکنک شود و بادکنک باد شود.
درگیر کردنمعلم از بچه ها می یک سکه را در آب صابون قرارداده و سپس بر روی دهانه ششه قراردهند و درگروه درباره آن فکر کنند.دانش آموزان آزمایش های مربوطه را در گروه انجام می دهند و درباره علت اتفاقات، فکر می کنند.
کاوشمعلم از بچه ها می خواهد با افراد گروه درباره مشاهدات خود مشورت کنند.دانش آموزان در گروه درباره علت مشاهدات بحث می کنند و حاصل آن را یادداشت می کنند.


توصیفمعلم از بچه ها می خواهد نتایج یافته های خود را در کلاس بیان کنند. معلم می پرسد: از بحث ها و مشاهداتی که امروز داشتید چه نتیجه ای می گیرید؟

آیا می توان نتیجه گرفت که هوا هم مانند فلز و آب بر اثر گرما جای بیشتری می گیرد یعنی حجمش زیاد می شود؟
بچه ها حاصل یافته های گروه را به زبان خود بیان می کنند.
مانند: وقتی هوای داخل شیشه گرم شد، جای بیشتری می گرفت و وارد بادکنک شد.
وقتی هوای داخل شیشه گرم شد جای بیشتری احتیاج داشت برای همین سکه را به بالا پرتاپ کرد و حباب تشکیل شد.
هوای شیشه وقتی گرم می شود فشار می آورد و با کف صابون حباب می سازد.
شرح و بسطمعلم درباره انبساز گازها، با نشان دادن تصاویر و در صورت امکان فیلم اطلاعاتی در اختیار دانش آموزان قرار می دهد.دانش آموزان از اطلاعاتی که دریافت می کنند برای تکمیل و اصلاح یافته های خود بهره می گیرند.
ارزشیابیمعلم از دانش آموزان می خواهد حاصل یافته های خود در گروه را به کلاس ارائه و مورد ارزیابی قرار دهند.دانش آموزان حاصل یافته های خود و افراد سایر گروه ها را مورد ارزیابی قرار می دهند.

مطالب مرتبط:
انبساط و انقباض گازها
حجم و جرم مواد(رابطه جرم و حجم)