المپیاد کامپیوتر چیست؟

بخشی از اهداف المپیاد کامپیوتر گسترش علوم کامپیوتر در سطح دانش‌ آموزان و معلمان مقطع دبیرستان است. علوم کامپیوتر (یا علوم رایانه) رویکرد علمی و عملی به محاسبات (یا به اصلاح محدودتر شمارش) و کاربردهای آن است. یک دانشمند علوم کامپیوتر در نظری محاسبات و طراحی سامانه‌ های محاسباتی تخصص دارد.
با توجه به اهداف و تعریف بالا، مراحل المپیاد کامپیوتر به نحوی طراحی شده است که در ابتدا بیش از هر چیز بر روش‌های ساده و پر استفاده‌ شمارش تاکید دارد. پس از آن دانش دانش ریاضیات از جمله جبر و احتمال و ریاضیات گسسته مبنای دانش اولیه‌ مورد انتظار برای موفقیت در مراحل المپیاد را تشکیل می‌دهند.
به این ترتیب، دانش برنامه‌ نویسی و تخصص استفاده از رایانه، تنها ابزاری برای عملی کردن راه حل‌ های طرح شده در علوم کامپیوتر هستند. بنابراین در مراحل اول و دوم المپیاد کامپیوتر این دانش تا حد کمی مورد آزمون قرار می‌گیرد.

✔️ مراحل مختلف المپیاد کامپیوتر چیست؟
مرحله‌ اول: یک آزمون تستی چندگزینه‌ ای برای انتخاب در سطح استانی برگزار می‌ شود. تعداد شرکت کنندگان این آزمون حدود 10٬000 نفر و تعداد قبول شدگان برای مرحله‌ بعد بین 1000 تا 2000 نفر می‌باشد.
مرحله‌ دوم: شامل یک آزمون تستی و یک آزمون تشریحی که در دو روز برگزار شده و برای انتخاب در سطح کشوری برگزار می‌شود. شرکت‌ کنندگان این مرحله قبول‌ شدگان مرحله‌ اول هستند و تعداد قبول‌ شدگان برای مرحله‌ بعد حدود دو برابر ظرفیت دوره‌ تابستانی می‌باشد.
آزمون مقدماتی برنامه‌نویسی: شامل یک آزمون تمرینی و دو آزمون انتخابی که در آن هر نفر یک کامپیوتر برای کمک گرفتن در حل مسائل خواهد داشت. در این مرحله پاسخ نهایی هر سوال یک عدد خواهد بود که روی برگه نوشته شده و تصحیح می‌شود. قبول‌شدگان این مرحله حدود 35 نفر برای شرکت در دوره‌ تابستانی انتخاب می‌شوند.
دوره‌ تابستانی: در این دوره در کنار تدریس مطالبی از علوم کامپیوتر که در دروس دبیرستان مطرح نمی‌شوند و هم چنین کلاس‌های تمرین برنامه‌ نویسی و حل مساله، به طور منظم آزمون‌ های تشریحی و برنامه‌ نویسی برگزار می‌شود. شرکت‌کنندگان در این دوره منتخبین آزمون مقدماتی برنامه‌ نویسی و همچنین دارندگان مدال نقره‌ المپیاد کامپیوتر از سال‌های گذشته هستند که مجاز به شرکت در المپیاد باشند. در انتهای این دوره بر اساس عملکرد شرکت‌ کنندگان در آزمون‌ها به 8 نفر مدال طلا و به حدود نیمی از دیگر دانش‌آموزان مدال نقره و نیم دیگر مدال برنز داده می‌شود. برحسب عملکرد دانش‌ آموزان ممکن است به فرد یا افرادی هیچ مدالی داده نشده و تنها دیپلم افتخار دریافت کنند. دانش‌آموزانی که مدال طلا کسب کرده‌ اند برای انتخاب تیم ملی از شرکت در کنکور سراسری معاف بوده و در این رقابت‌ها باید شرکت کنند.
دوره‌ انتخاب تیم ملی: دانش‌ آموزانی که مدال طلای کشوری المپیاد کامپیوتر را کسب می‌کنند تا زمانی که مجاز به شرکت در المپیاد کامپیوتر باشند برای عضویت در تیم ملی اعزامی به المپیاد بین‌ المللی کامپیوتر رقابت خواهند کرد. در این دوره تمرکز بر تمرین و کسب تسلط بیشتر می‌باشد و در کنار آن مطالب تکمیلی نیز آموزش داده می‌ شود. پس از این دوره تیم ملی متشکل از 4 نفر انتخاب خواهند شد.
دوره‌ آمادگی تیم ملی: پس از انتخاب تیم ملی، در طول چند ماه باقی مانده به اعزام، دوره‌ ای دیگر برای آمادگی بیشتر مخصوص اعضای تیم برگزار می‌شود.

✔️ نحوه‌ ثبت‌ نام در المپیاد کامپیوتر به چه صورت است؟
برای ثبت‌نام در المپیاد کامپیوتر مانند دیگر المپیادها طبق بخش‌ نامه‌ سالانه‌ معاونت دانش‌ پژوهان جوان می‌ بایست از طریق مدرسه‌ خود اقدام کنید.

✔️ شرایط شرکت در المپیاد کامپیوتر چیست؟
دانش‌آموزان مجاز به شرکت در المپیاد کامپیوتر طبق بخش‌ نامه‌ سال 1391 باید واجد شرایط زیر باشند:
سال دوم ریاضی فیزیک: نمره درس ریاضی (1) داوطلب کمتر از 15 نباشد.
سال دوم کامپیوتر شاخه‌ فنی حرفه‌ ای و کاردانش: نمره درس ریاضی (1) داوطلب کمتر از 15 نباشد.
سال سوم ریاضی فیزیک: معدل دروس ریاضی (1) و ریاضی (2) داوطلب کمتر از 15 نباشد.
سال سوم کامپیوتر شاخه فنی حرفه‌ای و کاردانش: معدل دروس ریاضی (1) و ریاضی (2) داوطلب کمتر از 15 نباشد.

✔️ دانش‌ آموزان سال اول متوسطه تا چه مرحله‌ ای می‌ توانند در مراحل المپیاد کامپیوتر شرکت کنند؟
دانش‌ آموزان سال اول متوسطه می‌توانند در آزمون‌ های مراحل اول و دوم المپیاد کامپیوتر به طور آزمایشی شرکت کنند. این دانش‌ آموزان به آزمون مقدماتی برنامه‌ نویسی راه نمی‌ یابند.

✔️ جوایز و امتیازات قبولی در مراحل مختلف المپیاد کامپیوتر و کسب مدال کشوری یا جهانی چیست؟
در حال حاضر امتیازات شرکت در المپیاد کامپیوتر به ترتیب زیر می‌باشند:
مدال برنز کشوری: مانند دیگر المپیادها، مطابق مصوبه شورای هدایت استعدادهای درخشان وزارت علوم، تحقیقات و فن‌ آوری علاوه بر عضویت در باشگاه دانش‌ پژوهان جوان، می‌ توانند در کنکور سراسری از 20٪ سهمیه در زیرگروه آزمایشی مربوطه استفاده نمایند.
مدال نقره‌ کشوری: علاوه بر سهمیه‌ مشابه مدال‌ آوران برنز، به طور خاص در المپیاد کامپیوتر، مدال‌ آوران نقره‌ کشوری می‌توانند در سال‌ های بعد در صورت دارا بودن شرایط شرکت در المپیاد کامپیوتر، بدون شرکت در مراحل اول، دوم و آزمون مقدماتی برنامه‌ نویسی مستقیماً در آزمون‌ های دوره‌ تابستانی بعد برای کسب مدال طلای کشوری المپیاد کامپیوتر شرکت کنند. برای توضیحات بیشتر در این صفحه به توضیحات «نحوه‌ شرکت دارندگان مدال کشوری المپیاد کامپیوتر در دوره‌ های بعد» رجوع کنید.
مدال طلای کشوری: مانند دیگر المپیادها، علاوه بر عضویت در باشگاه دانش‌ پژوهان جوان، پس از شرکت در آزمون‌های پیش‌دانشگاهی و اخذ دیپلم متوسطه مطابق مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون شرکت در کنکور سراسری توسط باشگاه (معاونت) برای ادامه تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظرشان در زیر گروه مربوطه معرفی می‌شوند.

علاوه بر موارد بالا تمامی دارندگان مدال‌ های طلا، نقره و برنز جهت بهره‌ مندی از تسهیلات بنیاد ملی نخبگان به این بنیاد معرفی می‌شوند.
امتیازی برای قبول‌ شدگان در مرحله‌ اول، دوم، آزمون برنامه‌ نویسی و همین طور دارندگان دیپلم افتخار از دوره‌ تابستانی، در نظر گرفته نشده است.

✔️ آیا شرکت در المپیاد کامپیوتر و کسب مدال به این معناست که نیازی به یادگیری دروس عمومی و تخصصی کم‌ ارتباط با المپیاد کامپیوتر نیست؟
به طور کلی باید گفت که المپیاد ملی کامپیوتر در مجموعه‌ آموزش و پرورش کشور تعریف شده و فعالیت می‌کند. به این ترتیب اهداف و برنامه‌ ریزی‌ های آموزشی در آن به نحوی است که مغایرت با آموزش و پرورش کشور نداشته باشد.
با در نظر داشتن مطلب بالا، باید گفت که دانش‌ آموزانی که تصمیم به شرکت در المپیادهای علمی دانش‌آموزی را دارند، می‌ بایست تحصیل و تمرین در المپیاد را در کنار تحصیل در مدرسه و دروس تخصصی و عمومی انجام دهند و به هیچ وجه جایگزین آن ها نخواهد بود.
معافیت از کنکور سراسری و امتیاز تحصیل در رشته و دانشگاه مورد نظر فرد موقعیتی است که پس از کسب مدال طلای کشوری در المپیادهای علمی دانش‌آموزی، در اختیار قرار داده می‌شود. این نه صرفاً یک جایزه بلکه موقعیتی است برای کسب آمادگی بیشتر برای کسب موفقیت در المپیادهای بین‌المللی.
مشخص است که این معافیت تاثیری در دروس دانشگاهی نخواهد داشت و دارندگان مدال طلای کشوری نیز می‌بایست دروس عمومی دانشگاه را بگذرانند. علاوه بر این امتیازی برای این افراد در خصوص دروس دوران دبیرستان در نظر گرفته نمی‌شود.

✔️ نحوه‌ شرکت دارندگان مدال کشوری المپیاد کامپیوتر در دوره‌ های بعد به چه شکل است؟
طبق مصوبه‌ کمیته‌ ملی المپیاد کامپیوتر که از مهر سال 1388 در حال اجرا است، دانش‌ پژوهانی که در دوره‌ تابستانی المپیاد کامپیوتر موفق به کسب مدال یا دیپلم افتخار می‌شوند، در صورتی که واجد شرایط شرکت در المپیاد کامپیوتر در سال بعد باشند، به شرح زیر می‌توانند شرکت کنند:
طلاهای کشوری: ملزم به شرکت در آزمون‌ های دوره‌ زمستانی برای انتخاب تیم ملی المپیاد کامپیوتر هستند.
نقره: از شرکت در مراحل اول و دوم و آزمون برنامه‌ نویسی معافند و می‌توانند مستقیماً در آزمون‌ های دوره‌ی تابستانی بعد برای کسب طلای کشوری المپیاد کامپیوتر شرکت کنند. این دانش‌ آموزان نباید در مراحل اول، دوم و آزمون برنامه‌ نویسی شرکت کنند.
برنز و دیپلم افتخار: می‌بایست در مراحل اول و دوم و آزمون برنامه‌ نویسی شرکت کرده و پذیرفته شوند.

✔️ آیا المپیاد کامپیوتر در سطح دانشجویی برگزار می‌شود؟
المپیاد ملی کامپیوتر در سطح دانش‌ آموزان سال اول، دوم و سوم دبیرستان برگزار می‌شود (با محدودیتی برای دانش‌آموزان سال اول).
در سطح دانشجویی شبیه‌ ترین مسابقه و رقابت از لحاظ علمی به این رقابت، مسابقات برنامه‌ نویسی دانشجویی ACM ICPC است. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به http://acm.blog.ir مراجعه کنید.
در سطح دانشجویی رقابت دیگری با عنوان المپیاد دانشجویی وجود دارد که در تعدادی از رشته‌ های دانشگاهی از جمله مهندسی کامپیوتر برگزار می‌شود اما از لحاظ مطالب آزمون با المپیاد دانش‌ آموزی متفاوت است. برای اطلاعات بیشتر در این رابطه به http://olympiad.sanjesh.org مراجعه کنید.

✔️ آیا المپیادهای پایا ارتباطی با المپیاد کامپیوتر برگزار شده توسط معاونت دانش‌ پژوهان جوان دارد؟
معاونت دانش‌پژوهان جوان و کمیته‌ ملی المپیاد کامپیوتر ارتباطی با المپیادهای پایا ندارد. برای کسب اطلاع بیشتر در رابطه با آن مسابقات با موسسه خدمات علمی و آموزشی رزمندگان اسلام تماس حاصل فرمایید.

مطالب مرتبط:
آشنایی با المپیاد زیست شناسی دانش آموزی
آشنایی با المپیاد فیزیک دانش آموزی
آشنایی با المپیاد ادبی دانش آموزی

منبع: تیزلند