نخستین نیکی پدر و مادر بر فرزند

پاسخ اجمالی

در منابع حدیثی و روایی ما، روایات بسیاری در مورد حقوق فرزندان بر پدر و مادر وجود دارد که در این‌جا به تعدادی از آنها اشاره می‌شود:
1. «قَالَ (ع): مِنْ حَقِّ الْوَلَدِ عَلَى وَالِدِهِ ثَلَاثَةٌ یُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ یُعَلِّمُهُ الْکِتَابَةَ وَ یُزَوِّجُهُ إِذَا بَلَغَ»؛[1] امام صادق(ع) می‌فرماید: از حقوق فرزند بر پدر انتخاب نام نیکو، آموختن دانش و ازدواج پس از رسیدن به سن بلوغ است.

2. «مُحَمَّدُ بْنُ یَعْقُوبَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ إِبْرَاهِیمَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِیسَى عَنْ یُونُسَ عَنْ دُرُسْتَ عَنْ أَبِی الْحَسَنِ مُوسَى (ع) قَالَ جَاءَ رَجُلٌ إِلَى النَّبِیِّ (ص) فَقَالَ یَا رَسُولَ اللَّهِ مَا حَقُّ ابْنِی هَذَا قَالَ تُحَسِّنُ اسْمَهُ وَ أَدَبَهُ وَ ضَعْهُ مَوْضِعاً حَسَناً»؛[2] امام موسی بن جعفر(ع) می‌فرماید مردی خدمت رسول خدا(ص) رسید و پرسید حق فرزند من چیست؟ پیامبر فرمود: نام نیکو بر او بگذار، درست تربیتش کن و او را در جایگاه خوب قرار ده.

در این روایات، اگر چه نام نیکو به عنوان اولین حق فرزند بر پدر و مادر ذکر شده است، اما در عین حال دلیلی بر نخستین بودن خصوص یکی از آنها وجود ندارد؛ زیرا پدر قبل از انعقاد نطفه فرزند باید زمینه‌های به دنیا آمدن یک فرزند خوب و سالم را فراهم نماید؛ از آن‌جا که لقمه حلال در فرزند تأثیر دارد،[3] پدر موظف است روزی حلال برای خانواده‌اش تهیه نماید؛ پدر و مادر در زمان انعقاد نطفه و در هنگام بارداری باید مسائل دینی و اخلاقی را رعایت کنند که همه این موارد در فرزندی که از آنها متولد می‌شود تأثیرگذار است؛ لذا از یک نگاه می‌توان رعایت این مسائل را به عنوان نخستین حقوق فرزند بر پدر و مادر، در نظر گرفت.

پی نوشت:
[1]. حر عاملی، وسائل ‏الشیعة، ج 21، ص 482، مؤسسه آل البیت(ع)، قم، چاپ اول، 1409ق.
[2]. همان، ص 480؛ برای آگاهی بیشتر از این احادیث ر. ک: وسائل ‏الشیعة، ج 21، ص 479- 482، «بَابُ جُمْلَةٍ مِنْ حُقُوقِ الْأَوْلَادِ».
[3]. تأثیر لقمه حرام و محیط در انسان، پاسخ ۱۰۶۰۴.

---

منبع : اسلام کوئست