فاجعه سانچی در آئینه اخبار

خبر کوتاه بود و تکان دهنده، نفتکش ایرانی سانچی که میعانات گازی پارس جنوبی را منتقل می‌کرد، در پی برخورد با کشتی فله بر چینی، آتش گرفت و پس از 9 روز سوختن، غرق شد و در اعماق آب های ژاپن فرو رفت. این حادثه تاسف بار، 32 ایرانی و بنگلادشی را قربانی کرد.
در پی اعلام این خبر اندوه‌بار ملی، علاوه بر خانواده های داغدار سرنشینان نفتکش، همه مردم ایران متاثر شدند و چون ابعاد حادثه به روشنی آشکار نشده، گمانه زنی‌‌ها از سوی دوست و دشمن آغاز شده است. به همین منظور، برآن شدیم تا واکنش‌ها را از منظر نظر خوانندگان عبور دهیم و قضاوت را به باز شدن جعبه سیاه سانچی، موکول کنیم.

آیا مسیر نفتکش کره شمالی بود؟

برای شفاف کردن این موضوع باید گفت نفتکش ها و یا کشتی های تجاری وحتی ماهیگیری دارای بارنامه و بیمه‌نامه معتبر بین‌المللی هستند و در بارنامه مبدا، مقصد وحتی مسیر رفت و آمد و جزئی ترین موارد نیز مشخص می شود.
همچنین شرکت های بیمه که نفتکش ها را بیمه می کنند نیز باید مقصد، مبدا، مسیر رفت و آمد و محموله نفتکش را بدانند که در این نفتکش نیز به دلیل آنکه شرکت های بین المللی وظیفه بیمه آن را برعهده داشتند، از این موارد  مطلع بودند وحتی محموله نفتکش نیز توسط شرکت‌های بیمه‌ای کره جنوبی بیمه شده بود و کاملا مشخص بود که محموله این نفتکش به  یک پالایشگاه در کره جنوبی که تحت مالکیت شرکت توتال فرانسه است منتقل می شود.
باید گفت فروش میعانات گازی ایران به کره جنوبی براساس یک قرارداد بلند مدت انجام می شود و نفتکش سانچی تنها نفتکشی نبود که محموله میعانات گازی را به این پالایشگاه حمل می کرد و همانطور که در خبرها نیز آمده پس از این اتفاق شرکت پالایشگر توتال محموله جدیدی را از ایران خرید و نفتکش «حسنا» نیز دقیقا از همان مسیر نفتکش سانچی قرار است بندر عسلویه را به مقصد کره جنوبی ترک کند تا میعانات گازی این پالایشگاه را به مقصد رساند.

واکنش رسانه‌های جهان به فرجام تلخ سانچی

نشریه انگلیسی گاردین در مطلبی به  غرق شده نفتکش ایرانی و ناامیدی برای نجات سرنشینان آن و همچنین پیامدهای زیست محیطی این حادثه به سبب غرق شدن ۱۳۶ هزار تن نفت خام در دریا پرداخته است. گاردین در ادامه با اشاره به شرایط سخت گروه‌های نجات در این حادثه از دمای ۸۹ درجه سانتیگرادی این نفتکش و عملیات تقریبا غیرممکن نجات سخن به میان آورده است.
نیویورک تایمز نیز به نقل صحبت‌های محمود راستاد، رییس سازمان بنادر و دریانوردی و سخنگوی کمیته ویژه رسیدگی به وضعیت کشتی نفتکش ایرانی پرداخته و در تیتر خود از محو شدن امیدها برای نجات سرنشینان ایرانی این نفتکش خبر داد و در ادامه خبر به شرح حادثه و همچنین دسترسی به جعبه سیاه کشتی پرداخته است.
سایت شبکه تلویزیونی «ABC» آمریکا نیز در آخرین مطلب خود درباره نفت‌کش ایرانی، از کشف دو پیکر از دریانوردان پیش از غرق شدن کامل آن خبر داده است.
الجزیره نیز جان‌ باختن تمامی ۳۲ پرسنل نفت‌کش ایرانی سانچی را تیتر کرده است و در ادامه به خبر مفقودی ۳۰ پیکر از جان‌باختگان این حادثه تاکنون اشاره کرده است.
رویترز در آخرین مطلب خود درباره فرجام تلخ نفت‌کش ایرانی در تیتر خود به بروز یک لکه نفتی به وسعت ۱۰ مایل در شرق دریای چین پس از این حادثه اشاره داشته که آن را بزرگترین فاجعه در نوع خود در یک دهه اخیر معرفی کرده است.
وال استریت ژورنال از کار افتادن سیستم راهبری نفتکش و کشتی فله بر چینی است. این رسانه در همان روزهایی که نفتکش ایرانی در آبهای چین شعله ور بود این مطلب را بدون اشاره به منبع خبر یا شیوه دستیابی به این اطلاعات منتشر و موجی از نگرانی ها را در داخل ایران ایجاد کرد. پس از انتشار این خبر عده‌ای نیز از آب گل آلود ماهیگیری کرده و به این شایعه دامن زدند که آمریکایی ها با حمله الکترونیکی سیستم راهبری و جی پی اس نفتکش و کشتی فله بر را از کار انداختند زیرا می دانستند که این نفتکش قرار است به کره شمالی برود.
با این شرایط باید گفت اگر حمله الکترونیکی آمریکا به نفتکش ایرانی صحت داشته باشد در واقع آمریکا این منطقه را زیر نظر داشته و به نفتکش ها،کشتی های تجاری، ماهیگیری و غیره هر از گاهی حمله الکترونیکی انجام می دهد و شرکت های بیمه ای بین المللی با این کشف باید از آمریکا به نهادهای حقوقی بین المللی مانند دیوان داوری لاهه شکایت کنند که هر از گاهی به این شرکت های زیان مالی وارد می کند. (2)
 

شبکه‌های اجتماعی و سانچی

حمله موشکی

پای چینی‌ها و آمریکایی‌ها در میان است!  شاید بتوان گفت یکی از داغ‌ترین شایعات در این حادثه، حمله موشکی آمریکا و یا چین به نفتکش سانچی است. نفتکش سانچی نفت خام ایران را به کره شمالی می‌برده و مسئولان ایرانی به دروغ، مقصد را کره جنوبی اعلام می‌کنند. آن ها گزارشی را در این باره به شبکه خبری بی‌بی‌سی منتسب می‌کنند. در حالی که رسانه مورد نظر علیرغم بدنامی، خبر بی اعتباری را پخش نمی کند.

گروگانگیری با زیردریایی

گفته می‌شود یک زیردریایی به نفتکش ایرانی در هوای مه آلود شب حمله کرده و تمام خدمه را اسیر کرده و تنها چند نفر از خدمه را که می‌خواستند از مهلکه بگریزند، کشته است و این چند پیکر هم که پیدا شده است. در واقع پیکر همان چند نفر خدمه‌ای ای است که تلاش کردند تا  از مهلکه بگریزند. نیروهای مهاجم پس از ربودن این افراد نفتکش را منفجر کرده‌اند.

حمله با اژدر

می‌گویند که این نفتکش توسط اژدرهای زیردریایی مورد حمله قرار گرفته است. آمریکایی‌ها ماه‌ها قبل برنامه داشتند که این کار را انجام دهند، برای همین با چینی‌ها برای انجام این عملیات هماهنگ کرده‌اند که پس از برخورد اژدر و انفجار نفتکش، چینی‌ها اقدامی برای خاموش کردن آن انجام ندهند تا محموله این نفتکش به طور کامل بسوزد.(3)

 سخن آخر

پایان این شایعات و گمانه زنی ها زمانی خواهد بود که اسرار اتفاقات را از زبان جعبه سیاه سانچی، بشنویم.  صندوقچه ای که علاوه برآن که راز چگونگی انفجار را برایمان می گشاید، راز این که آیا اگر افسر ناوبری تصمیم اشتباهی گرفته یا نه؟،
آیا دستورالعملهای ایمنی دریایی مبنی بر پناه گرفتن در کشتی در حال غرق، ابلاغ شده؟ آیا در کشتی اتاق ایزوله یا اتاق امن وجود داشته؟ چراکارکنان کشتی، درآن شرایط بحرانی با پوشیدن لباس شناور و جلیقه‌ی نجات به دریا نزدند؟  چرا با وجود امکانات بسیار زیاد حریق در این کشتی ها و انواع کپسولهای قابل حمل در سایزهای مختلف، پرسنل خودشان اطفا حریق نکردند؟
پرچم هر کشتی نشان دهنده ی استاندارهایی که یک کشتی پیروی می‌کند. پاناما کشتی های با استاندارد بالا را ثبت می‌کند و این برای کلاس کاری کشتی خیلی مهم است و نشان میدهد که یک کشتی به روز و مجهز با استانداردهای بالا در اختیار اجاره کننده ها قرار گرفته است. آیا به این دلیل از پرچم پاناما استفاده کردند؟ و صد ها سوال بی‌جوابی که مردم منتظر پاسخ به آن ها هستند.

پی نوشت:
1 و 3- افسانه‌های «سانچی"،فارس، ۱۳۹۶/۱۰/۲۷

2- واکنش رسانه‌های جهان به فرجام تلخ سانچی، الف،دی 1396

---