کدام آیه درباره امام زمان(عج) نازل شده است؟

پاسخ:
در قرآن كریم آیات بسیاری داریم كه موضوع اولیه آیه در زمان انبیای گذشته بوده است اما مصداقی از آن نیز در زمان رسول گرامی اسلام صلی الله علیه وآله وسلم محقق می شود . تمامی ماجراهایی كه از انبیای كرام نقل شده است به این دلیل بوده است كه آن ماجرا ربطی به عصر رسول گرامی اسلام و وقائع زمان آن حضرت داشته است .
از واضح ترین آنها می توان به آیه
رَحمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَیكُم أهلَ البَیتِ (هود 73)
بخشایش و بركتهای خداوند بر شما اهل این خانه باد
اشاره نمود كه در شأن حضرت ابراهیم و خاندانش نازل شده است اما رسول خدا از خداوند طلب نمودند كه آن را در ذریه وی نیز قرار دهد .
شوكانی در این باره می نویسد:
قوله : كما صلیت علی آل إبراهیم هم إسماعیل وإسحاق وأولادهما، وقد جمع الله لهم الرحمة والبركة بقوله: رحمة الله وبركاته علیكم أهل البیت إنه حمید مجید ولم یجمعا لغیرهم، فسأل النبی صلی الله علیه وآله وسلم إعطاء ما تضمنته الآیة.
قول رسول خدا كه فرمودند همانطور كه بر ابراهیم و آل ابراهیم درود فرستادی مقصود اسماعیل واسحاق واولاد ایشان است وخداوند برای ذریه وی رحمت وبركت را جمع فرموده است چون در قرآن فرموده : بخشایش و بركتهای خداوند بر شما اهل این خانه باد كه او ستایش شده بخشنده است واین دو مطلب برای هیچ كس جمع نشدند .پس رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم از خداوند خواست كه آنچه را كه در این آیه آمده است به وی عطا شود .
نیل الأوطار - الشوكانی - ج 2 - ص 325
شربینی نیز می نویسد:
قال تعالی: (رحمة الله وبركاته علیكم أهل البیت إنه حمید مجید) فسأل (ص) إعطاء ما تضمنته هذه الآیة مما سبق إعطاؤه لإبراهیم.
خداوند فرمود : بخشایش و بركتهای خداوند بر شما اهل این خانه باد كه او ستایش شده بخشنده است .پس رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم از خداوند خواست كه آنچه را این آیه شامل وی می شود - كه به ابراهیم عطا شده بود - به وی عطا كند.
مغنی المحتاج - محمد بن أحمد الشربینی - ج 1 - ص 176
وبه همین دلیل در روایات می بینیم كه هنگام سلام كردن به اهل بیت رسول خدا و درود فرستادن بر ایشان همین آیه را تلاوت می كرده اند:
ثم نهض الیمانی وهو یقول رحمة الله وبركاته علیكم أهل البیت.
شخص یمنی ایستاد وگفت : بخشایش و بركتهای خداوند بر شما اهل این خانه باد.
الكافی - الشیخ الكلینی - ج 1 - ص 347
آیه مورد بحث نیز همینطور است .
بقیة الله به معنی كسی یا چیزی است كه خداوند برای مردم باقی گذاشته است.
قرطبی یكی از مفسران اهل سنت می نویسد:
( بقیة الله خیر لكم ) أی ما یبقیه الله لكم بعد إیفاء الحقوق.
بقیة الله بهتر است برای شما یعنی آنچیزی كه خداوند برای شما بعد از دادن حق دیگران باقی گذاشته است.
تفسیر القرطبی - القرطبی - ج 9 - ص 86
پس معنی «بقیة الله» عام است و شامل هر چیزی می شود كه خداوند برای مردمان باقی گذاشته باشد. یكی از مهمترین آنها كسی است كه خواهد آمد وجامعه را پر از عدل و داد می نماید.
به همین دلیل حتی در بعضی كتب اهل سنت آمده است كه خود حضرت خود را «بقیة الله» نامیده و دیگران هم به حضرت ولی عصر «بقیة الله» می گویند .
وعن أبی جعفر أیضا قال : المهدی منا منصور بالرعب ...وصاح صایح من السماء بأن الحق معه ومع أتباعه فعند ذلك خروج قائمنا ، فإذا خرج أسند ظهره إلی الكعبة واجتمع إلیه ثلاث مائة وثلاثة عشر رجلا من أتباعه ، فأول ما ینطق هذه الآیة : ( بقیة الله خیر لكم إن كنتم مؤمنین ) ثم یقول : أنا بقیة الله وخلیفته وحجته علیكم ، فلا یسلم مسلم علیه إلا قال : السلام علیك یا بقیة الله فی الأرض...
از ابو جعفر (امام باقر) نقل شده است كه گفت مهدی از ماست ( اهل بیت) و خداوند او را با انداختن ترسش در دل دشمنان یاری می كند ... منادی از آسمان ندا می دهد كه حق با او و اطرافیانش است . در آن هنگام قیام كننده ما قیام می كند . پس وقتی ظهور كند به كعبه تكیه داده و سیصد وسیزده نفر همراه وی جمع می شوند . پس اولین چیزی كه می گوید این آیه است : ( بقیة الله خیر لكم إن كنتم مؤمنین )سپس می گوید ای مردم من بقیة الله در زمین هستم وخلیفه خداوند و حجت او بر شما .پس هیچ كس به وی سلام نمی كند مگر اینكه می گوید سلام بر تو ای بقیة الله...
الفصول المهمة فی معرفة الأئمة - ابن الصباغ مالكی - ج 2 ص 1133- 1135چاپ دار الحدیث
مرحوم آیت الله مرعشی در كتاب شرح احقاق الحق مدارك دیگری نیز از كتب اهل سنت برای این مطلب نقل فرموده اند :
منهم العلامة الشیخ عبد الهادی الأبیاری فی «العرائس الواضحة» (ص 209 ط القاهرة) قال: وعن أبی جعفر من خبر طویل: أنه إذا خرج أسند ظهره إلی الكعبة واجتمع إلیه ثلاثمائة وثلاثة عشر رجلا من أتباعه، فأول ما ینطق بهذه الآیة : (بقیة الله خیر لكم إن كنتم مؤمنین) ثم یقول: أنا بقیة الله وخلیفته وحجته علیكم فلا یسلم علیه أحد إلا قال : السلام علیك یا بقیة الله فی الأرض ...
ومنهم العلامة المذكور فی جالیة الكدر (ص 209 ط مصر). روی الحدیث عن أبی جعفر بعین ما تقدم عن «العرائس الواضحة ».
از ایشان ( كسانیكه از علمای اهل سنت این روایت را در كتبشان نقل كرده اند) علامه شیخ عبد الهادی ابیاری است كه در كتاب العرائس الواضحة ص 209 چاپ مصر گفته است و از ابا جعفر ( امام باقر علیه السلام) روایتی است طولانی در مورد اینكه وقتی مهدی ظهور كند به كعبه تكیه داده 313 نفر از طرفدارانش نزد وی جمع شده اولین چیزی كه می خواند این آیه است كه : ( بقیة الله خیر لكم إن كنتم مؤمنین ) سپس می گوید من بقیة الله هستم و خلیفه او و حجت خداوند بر شما پس هر كس به وی سلام می كند می گوید سلام بر تو ای بقیة الله ...
و از ایشان همین علامه ای كه ذكر شد در كتاب «جالیة الكدر» است كه همین روایت را كه در العرائس الواضحة بود نقل كرده است.
شرح إحقاق الحق - السید المرعشی - ج 13 - ص 332
موفق باشید

---

منبع: تبارک