ترنه

یکی از شگفت انگیزترین سازه های کهن ایران به شمار می رود و کاربردی خارق العاده دارد. پیش از آنکه با این سازه ی حیرت انگیز آشنا شوید لازم است کمی درباره ی موقعیت جغرافیایی این اثر بدانید.

 

ترنه در کوخرد قرار دارد؛ منطقه ای که از جنوب آن رود شوری به نام مهران گذر می کند و در انتها به خلیج فارس می ریزد اما در شمال این منطقه اوضاع آب کمی متفاوت است و آب شیرین چشمه های موجود در کوه ها آب گوارایی دارند. نکته ی مهم این است که زمین های کشاورزی اغلب در جنوب منطقه قرار دارند و نیازمند آب شیرین هستند در حالی که رد شور مهران مانع مهمی برای انتقال آب شیرین از شمال به جنوب به شمار می رود.

 

در اینجاست که توان معماران و هوش آنان رخ می نماید و در زمان ساسانیان برای مقابله با این مشکل کانالی از سنگ و ساروج و گل و لای احداث می گردد که آب شیرین را بدون آنکه ذره ای آب شور در آن نفوذ کند از میان رودخانه ی مهران عبور می دهد. برای این کانال نام ترنه را بر می گزینند و در سال های بعد نیز نمونه هایی از آن را می سازند. ترنه ها تا ۵۰ سال پیش همچنان پابرجا بودند اما با گذر زمان، آسیب هایی جدی دیدند و امروزه ترنه کوخرد سالم ترین آنها به شمار می رود.

 

آدرس: استان هرمزگان، کوخرد


کوخرد در مسیر بستک به بندرلنگه قرار دارد. پس از رسیدن به این شهر به سمت بلوار ابوخالد بروید و بیارستان رازی را پیدا کنید. در نزدیکی بیمارستان یک فرعی وجود دارد که شمارا به نزدیکی رودخانه مهران و ترنه می رساند.

قنات مون | اردستان


قنات مون یکی از قنات های مشهور ایران است که به عنوان تنها قنات دو طبقه ایران و جهان شناخته می شود. شالوده ی این قنات مربوط به دوران اشکانیان است اما قدمت سازه ی کنونی آن به ۸۰۰ سال پیش باز می گردد. این قنات آب را در دو طبقه انتقال می دهد بدون آنکه آب یکی از طبقات به دیگری نفوذ کند.


قنات دو طبقه مون در شهر کویری اردستان واقع شده است و با میزان آبدهی ۶۰ لیتر در ثانیه، آب مورد نیاز ساکنان محله ی مون را تامین می کند. این قنات حدود ۴ کیلومتر طول دارد و عمق چاه اصلی آن ۳۱ متر می باشد.

غار سنگ تراشان | جهرم


غار سنگ تراشان یکی از بزرگترین غارهای دستکند در جهان به شمار می رود که حدود ۵ هکتار وسعت دارد و با نام های دیگری همچون سنگ اشکن، سنگ سکن و سنگ شکنان نیز شناخته می شود. غار دارای ۱۲ دهانه و ۱۰۰ ستون می باشد و قدمت حفاری های انجام شده در آن به ۳۵۰ سال قبل باز می گردد.


جالب است بدانید که این غار شگفت انگیز با وسایلی همچون پتک، اهرم، تیشه، سوهان و اره دوسر ساخته شده و خبری از ابزار پیشرفته امروزی نبوده است. چند سنگ‌شکن در این مکان به برداشت سنگ مشغول بودند و پس از برداشت هر قسمت، در هر چند متر قسمتی از سنگ ها را نمی تراشیدند تا یک ستون نگهداره ایجاد و مانع ریزش گردد.


سنگ های برداشت شده از این غار در نمای بناهایی مانند شاهچراغ، مسجد جامع عتیق، بانک ملی مرکزی شیراز، بیمارستان نمازی شیراز و... استفاده شده است.

پل قلعه حاتم | بروجرد

 

در شمال غربی شهر بروجرد پلی وجود دارد که شاید در مقایسه با سایر پل های تاریخی شکوه و قدمت زیادی نداشته باشد اما با آنها تفاوت دارد. این پل تنها عاملی برای برقراری ارتباط دو کناره رودخانه و عبور و مرور مردم نبوده و کار انتقال آب از یک کناره به کناره دیگر رودخانه را به وسیله ی یک کانال نیمه عمیق نیز انجام می داده است.این پل در حدود ۲۰۰ سال پیش و در زمان قاجار ساخته شد تا آب شیرین چشمه ای به نام ماشا را از روی رودخانه گرمابه عبور دهد و آب مورد نیاز مردم را فراهم کند.


آجر، سنگ و ملات آهکی از مصالح مورد استفاده در ساخت پل می باشند. پل قلعه حاتم ۲۶۱ متر طول و ۲.۵ متر عرض و ۱۴ طاق دارد و عرض دهنه طاق ها در محل عبور جریان آب بیشتر و در طرفین کمتر می شود.

 منبع:مقاله 
کتاب اطلاعات توریستی کشورهای جهان.سایت کارناوال