بدیهى است كه كفر و فسق از ساحت فرستاده ى خدا دور است و اگر بر آن ها فسق روا باشد، دروغ نیز رواست ، در این صورت نمى توانند فرستاده ى الهى باشند. گفتنى است كه روایات متواترى نیز دلالت دارد كه شیطان از طایفه ى جن است .

بیان مصیبت ، گریه كردن با آواز، آواز ماتم ، شیون و زارى ، مویه گرى ، زارى بر مرده ، شعرى كه در ماتم و سوگوارى با صوت حزین و ناله و زارى خوانند، اعمّ از سوگوارى براى كسى كه تازه مرده ، یا براى امامان شیعه .

 تركیبات دیگر آن عبارت است از: نوحه آراستن ، نوحه ساختن ، نوحه سرودن ، نوحه خوانى . نوحه گرى بر مرده ، رسم جاهلیّت بوده است و كارى مكروه است ،مگر براى معصومین علیهم السّلام كه نوحه و گریه بر آنان از شعائر مهم و از عوامل نشر فضیلتها و احیاى یاد اسوه هاى كمال است و خود امامان بر سیدالشهدا علیه السّلام مى گریستند و امر به نوحه خوانى مى كردند. بر جعفر طیّار و حمزه سیدالشهدا نوحه خوانى شد. آنچه كه از كراهت نوحه وناپسند بودن شغل نوحه گرى و زشت بودن اجرت نوحه گر در روایات یاد شده ، ناظر به نوحه گریهاى جاهلى است كه آمیخته به باطل و گاهى حرام بود

در فرهنگ عزادارى براى امام حسین ، نوحه به نوعى خاص از شعر مرثیه مى گویند كه در مجالس به صورت جمعى اجرا مى شود. (اشعار نوحه را براى سینه زدن مى ساختند، یكى نوحه مى خواند و دیگران به نوا و آهنگ و وزن اشعار نوحه خوان سینه مى زدند. ولى اشعار مرثیه را با آهنگ در مجالس سوگوارى براى به گریه افكندن و اظهار تاءسف شنوندگان بر قتل شهداى كربلا مى خواندند و عنوان روضه نداشت .)

(...از معروفترین شعراى عصر قاجار كه مرثیه و نوحه ساخته اند، مى توان یغماى جندقى و وصال شیرازى را نام برد).

 این شیوه در بین عربها هم متداول است و سبك مرثیه سرایى و نوحه خوانى بر سالار شهیدان مخصوص است . با توجّه به گستردگى این مراسم و رواج آن در طول سال ، حتى در سوگ امامان دیگر، ضرورت دارد كه سروده هاى ناب و نوحه هاى صحیح و دور از تحریفها و دروغها پدید آید و فرهنگ عاشورا در قالب نوحه نیز ترویج گردد و نوحه خوانان نیز، بیش از هدف قرار دادن گریه ، نشر فضیلتهاى اهل بیت را هدف قرار دهند.

 منبع:

 منبع: سلوك علوى 

 (راهبردهاى امام على (ع ) در تربیت فرزندان ) 

 سید حسین اسحاقى 

اقسام آیات قرآن

بطورى كه از اخبار معتبره و كتب تفسیر برمى آید، آیات قرآن كریم به دوازده قسم به شرح ذیل تقسیم گردیده: 1ـ محكم 2ـ متشابه 3ـ ناسخ 4ـ منسوخ 5 ـ خاص 6 ـ عام 7 ـ مُجمَل 8ـ ظاهر 9ـ باطن 10ـ مطلق 11ـ مقیّد 12ـ مُهمل

1و2- محكم و متشابه

در خود قرآن، در یك تقسیم بندى، آیات را به محكمات و متشابهات تقسیم مى كند و بیماردلان را دنباله روایات متشابه معرفى مى نماید. محكمات، آیاتى هستند كه از نظر لفظ و معنى، محكم و استوار و بدون ابهام و شبهه هستند و مراد از آیه روشن است و آن را به معانى دیگر نمى توان حمل كرد. ولى متشابهات، آیاتى هستند

 كه یا از نظر لفظ، یا از نظر معنى، ابهام ها و چند پهلوئى هائى دارند و قابل این هستند كه به معانى گوناگون، تاویل و تفسیر شوند و براى فهم درست مقصود، باید از جائى دیگر دلیل و شاهد بیاوریم. البته براى محكم و متشابه، معانى دیگرى هم گفته اند كه بیان آنها چندان ضرورتى ندارد. ائمه و اهلبیت عصمت (ع)، طبق بعضى از احادیث، به مقصود واقعى آیات متشابه واقفند چرا كه آنان مصداق اكمل راسخین در علم هستند.

4و3ناسخ و منسوخ

گاهى در آیات قرآن، بیان حكم و قانونى شده است. سپس آیه اى نازل شده. حكم و دستور العمل سابق را لغو، باطل یا متوقف كرده و قانونى دیگر بیان مى كند و در واقع سرآمدن مدت عمل به حكم سابق را اعلام مى كند معناى نسخ همین است، یعنى برداشتن یك حكم و عوض كردن یك تشریع. آیه اى را كه حكمش عوض شده منسوخ مى گویند و آیه اى را كه بعدا آمده ناسخ است. ممكن است در تنظیم قرآن به آیه ناسخى برخورد كنیم كه در نوشتن، پیش از منسوخ آمده باشد.

پس مى بینیم كه شناخت آیات ناسخ و منسوخ، علاوه بر كمكى كه به فهم درست معانى آیات مى كند، ما را از اشتباه در تفسیر و برداشت غلط و انحرافى از این كتاب آسمانى بازمى دارد. لذا دانستن آیات محكم و متشابه، ناسخ و منسوخ و عام و خاص، براى كسى كه تفسیر قرآن مى كند ضرورى است.در نسخ، این تغییر حكم، طبق شرائط زمانى و مقتضیات خاص مكلفین است كه بر اساس مصلحتى معین، از طرف خداوند انجام مى گیرد.

مثال: فرضا آیاتى به مؤمنین دستور مى دهد كه در مقابل تعرض و آزار مشركین عفو اغماض و گذشت كنند (آیات مخصوص به دوران مكه) و آیاتى هم فرمان مقابله و مبارزه و جهاد در برابر مشركین مى دهد (از آیات دوره مدینه) آیات نوع دوم، نسخ كننده حكم آیات اولى است.

.5ـ خاص:به آیاتى گفته مى شود كه درباره شخص معین و یا مورد خاصى نازل شده باشد مانند آیه «اِنَّما وَلِیُّكُمُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ الَّذینَ آمَنُوا اَلَّذینَ یُقیمُونَ الصَّلواتَ وَ یُؤْتُونَ الزَّكاتَ وَ هُمْ راكِعُونَ» یعنى فقط و فقط رهبر و صاحب شما خدا و رسول و كسانیكه ایمان آورده اند و نماز مى خوانند و زكات مى دهند در حالیكه در ركوع هستند، كه تفسیر این آیه بالاتفاق شیعه و سنى همه معتقدند كه آن كسى كه در حال ركوع زكات (یعنى انگشتر) داده، مولا على(علیه السلام) بوده.6ـ عام: كه بر خلاف خاص است و معنى آن این است كه این آیه همه را در بر مى گیرد مانند «یا اَیُّهَا النّاس» و «یا اَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا» یعنى اى مردم و یا اى مؤمنین كه آیه خطاب به مردم و خطاب به مؤمنین شامل همه مردم و همه مؤمنین است.7ـ مُجمل: یعنى آیاتیكه به طور اختصار مطلبى را بیان كرده و تفصیل و تفسیر آن با پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله وسلم) و ائمه معصومین(علیهم السلام) است مانند «اَقیمُوا الصَّلواةَ وَ اتُوا الزَّكاتَ» یعنى نماز را بپا دارید و زكات را بپردازید، اما شرایط و كیفیت نماز چگونه است و یا زكات در چه چیز و چقدر است بیان نشده و تفسیر آن به عهده مفسّر واقعى قرآن یعنى اهل بیت(علیهم السلام)است.8ـ ظاهر: به آیاتى گفته مى شود كه معنى واقعى آن واضح و روشن است و ترجمه آن داراى ابهام نیست مانند «مَن یَعْمَلْ سُوءً یُجْزَ بِهِ» یعنى كسى كه كار زشتى را انجام دهد سزاى آن را خواهد دید.9ـ باطن: و آن بر خلاف ظاهر است یعنى آیه اى كه ظاهر آن با باطن آن منافات دارد و یقیناً ظاهر آن مراد نیست و باطن آن چیز دیگرى است مانند «انّا فتحنا لَكَ فتحاً مبینا لِیغفِرَ لَكَ الله ما تقَدَّمَ من ذنبِكَ و ما تأخَّرَ...» یعنى (اى رسول ما غم مخور كه) ما تو را به فتح و پیروزى آشكارى نائل مى گردانیم و گناه گذشته و آینده تو را خواهیم آمرزید.شاهد بر سر این كلمه است كه مگر پیغمبر گناهى مرتكب شده بود كه خداوند مى فرماید ما از گناه تو صرف نظر مى كنیم در صورتیكه همه مسلمین بر این عقیده اند كه پیغمبر هیچ گناهى مرتكب نشده است بنابراین آیه باطنى دارد كه باید ائمه طاهرین(علیهم السلام)از باطن آن خبردهند، كه در این باره روایتى از امام صادق(علیه السلام)رسیده كه مى فرماید: به خدا قسم پیامبر گناهى را مرتكب نشد لیكن منظور این آیه این است كه خداوند ضامن مى شود كه گناهان شیعیان على(علیه السلام)رابیامرزد چه از گذشته باشد و چه از آینده.10- مطلق: یعنى رها شده و در قرآن مجید آیاتى كه مقید به وحدت و كثرت و خصوصیتى نباشد مطلق نامیده مى شود مانند «اِنَّ الله على كلِّ شیى قدیرٌ» یعنى خداوند بر انجام هر كارى توانا است و در این آیه قدرت خداوند مطلق است و قید نخورده كه بر چه چیز قادر است و بر چه چیز قادر نیست بلكه بر همه چیز و در همه وقت قادر است.

11ـ مقیّد: كه بر خلاف مطلق است و آن آیاتى است كه مقید به خصوصیتى باشد مانند آیه «و لِلّهِ على النّاسِ حِجُّ البیتِ مَنِ استَطاعَ الیهِ سبیلا» یعنى حج و زیارت خانه خداوند بر كسانى واجب است كه توانایى رفتن به آنجا را داشته باشند كه در اینجا زیارت خانه خدا مانند نماز و روزه بر هر مكلفى واجب است اما به شرط توان مالى و جانى، پس اگر كسى توان مالى نداشته باشد یا راه باز نباشد و یا از نظر جسمى سالم نباشد واجب نیست.12ـ مُهمَل: به آیاتى گفته مى شود كه خداوند متعال بنابر حكمت و مصلحت، ماهیّت و حقیقت و یا زمان آنها را معین نكرده باشد مانند آیه 85 سوره اسرى كه مى فرماید «وَ یَسئَلونَكَ عَنِ الرّوحُ قُلِ الرّوحُ مِن اَمرِ رَبّى وَ ما اوتیتُم مِنَ العِلمِ اِلاّ قَلیلا» یعنى (اى پیامبر) از تو سئوال مى كنند درباره ماهیت و حقیقت روح، در جواب آنها بگو حقیقت و ماهیت روح از امر پروردگار من است و شما پى به حقیقت آن نمى توانید ببرید، زیرا آنچه از علم به شما داده شده بسیار اندك و ناچیز است.

منبع  آشنائی با سوره های قرآن     نویسنده :    محدثی جواد