تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه پنجم

عکس نویسنده

نویسنده : مهبان رحیمی فرد

بازدید :

تاریخ : شنبه 1396/01/26

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه پنجم

هدف: در این پروژه با راهکارها و ترفندهای مفید برای انجام هر چه بهتر پروژه علمی آشنا می شوید.

حداقل زمان مورد نیاز برای انجام پروژه: متغیر (بسته به نوع پروژه )

هزینه برآوردی: متغیر

سطح دشواری: متغیر

چه اصول اخلاقی را در کار علمی باید رعایت کنیم؟

اخلاق زیستی (Biological ethics) چیست؟

شما به عنوان یک محقق که اولین تجربه های علمی خود را از سطح مدرسه آغاز کرده اید علاوه بر دانستن اصول علمی و یا کسب مهارت در انجام فعالیت های مختلف نیاز دارید که با مسائل اخلاقی مرتبط به فعالیت های علمی نیز آشنا شوید. فکر می کنید در دنیای علم چه بی اخلاقی هایی رواج دارد؟ احتمالا اولین پاسخ شما تقلب علمی است. ساده ترین تعریف از تقلب علمی، این است که فردی به دروغ ادعا کند (مثلا یک مقاله بنویسد) که نتیجه ارزشمندی در مورد یک موضوع خاص بدست آورده است. معمولا برای اثبات ادعا فرد متقلب یا نتایج محققان دیگر را به نام خود ارائه می دهد و یا از داده های ساختگی استفاده می کند. قطعا تنها افراد سودجو هستند که از چنین روش هایی برای کسب اعتبار استفاده می کنند. علاوه بر مسائل اخلاقی عمومی در زمینه های مختلف علمی، محققین لازم است با جنبه های مختلف اخلاق زیستی مرتبط با زمینه کاری خود آشنا باشند. در واقع اخلاق زیستی شاخه نسبتا جدیدی از از مبحث اخلاق فلسفی (Philosophical ethics) است. این علم به دو دسته کلی تقسیم می شود: اخلاق زیست محیطی، و اخلاق پزشکی و بالینی.

اخلاق زیست محیطی

در این بخش، مساله مهم نوع ارزشی است که باید برای محیط زیست، سایر جانداران، و حتی اجزای بی جان طبیعت قائل شد. چنین نگرشی تا پیش از تعریف این علم در بسیاری از جوامع وجود نداشت. هر چند ادیانی مثل اسلام وجود جانوران و گیاهان را ارزشمند می شمرد اما بسیاری ادیان دیگر به خاطر تحریف کتب آسمانی از چنین موهبتی برخوردار نبودند. بنابراین جامعه ای که بر اساس آموزه های این ادیان شکل گرفت طی قرن های متمادی اجازه هر نوع دخل و تصرف و تخریبی را در طبیعت به انسان ها داد. فرقی نمی کند طبیعتی که با آن سر و کار داریم جنگلی به بزرگی آمازون باشد یا حیوانات آزمایشگاهی داخل یک آزمایشگاه. امروزه، برای درک بهتر مردم، تمام این اجزاء ارزش گذاری اقتصادی می شوند. یک محقق از هر شاخه ای از علم که باشد، بیش از حد اجازه دخل و تصرف در اجزای کره زمین را ندارد. همه در پی فرصت هایی هستند که حیات را به زمین رو به نابودی برگردانند و تمامی جانداران کره زمین، آنچنان که شایسته است برخورد کنند.

پرسش: با توجه به پاراگراف بالا آیا می توانید توضیح دهید چرا بعضی از انسان ها مخالف آزمایش روی جانوران هستند؟ این ایده را نقد کنید و برای آن تبصره بگذارید.

پرسش 2: شاید تا به حال در درس زیست شناسی با سخت گیری هایی در زمینه تشریح یا سایر روش های آسیب زا برای جانوران مواجه شده باشید. چه راه های موازی برای هر یک از این روش ها وجود دارد؟ ( به طرح درس تشریح مقایسه ای ماهی قزل آلا بر روی سایت تبیان مراجعه کنید.)

اخلاق پزشکی و بالینی:

اخلاق پزشکی و بالینی چهار بخش اصلی دارد که ازین قرارند:

1- احترام به آناتومی

2- اصل آسیب نرساندن به دیگری

3- اصل احسان

4- اصل عدالت

اصل احترام به آناتومی:

خیلی ساده این اصل به این معناست که پزشکان و سایر افرادی که با سلامت مردم در ارتباطند از هر گونه عمل مخاطره آمیزی که با حذف یا تغییر یک اندام باعث مرگ بیمار شوند باید خودداری کنند. خواه بیمار در هوشیاری به سر ببرد و از او برای عمل کسب اجازه کنند خواه در بی هوشی.