تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه چهارم

هدف: در این پروژه با راهکارها و ترفندهای مفید برای انجام هر چه بهتر پروژه علمی آشنا می شوید.

حداقل زمان مورد نیاز برای انجام پروژه: متغیر (بسته به نوع پروژه)

هزینه برآوردی: متغیر

سطح دشواری: متغیر

چقدر باید رده بندی بلد باشیم؟

علم رده بندی و اهمیت دانستن اصول اولیه این علم در انجام تحقیقات زیستی. 

تا كنون بیش از یك و نیم میلیون گونه از حیوانات شناسایی و توصیف شده‌اند و تخمین زده می ‌شود كه سه تا ده میلیون گونه هنوز شناخته نشده باشند. وظیفه‌ اصلی یك متخصص رده ‌بندی، همان ‌طور كه از اسمش مشخص است، شناختن، توصیف كردن و نامیدن گونه ‌های مختلف موجودات زنده است. تمامی متخصصان رده ‌بندی در سرتاسر دنیا، از زبان مشتركی برای این كار استفاده می ‌كنند. اما شناسایی دقیق موجودات زنده چه اهمیتی می ‌تواند داشته باشد؟ یك زیست‌ شناس به این پرسش این طور پاسخ می ‌دهد: «در طبیعت تعداد بسیار زیادی از گونه ‌های مختلف موجودات زنده وجود دارد و این كه هر كدام از این گونه‌ ها نیز به اشكال مختلفی مثل جنس‌ ها، نژادها، فرم‌ های فصلی و سایر اشكال وجود دارند، بنابراین لازم است كه این تعداد بسیار زیاد به خوبی شناسایی شده و در گروه‌ هایی مرتب شوند تا بتوان درجه‌ خصوصیات مضر یا مفید آن ها را شناسایی كرد.» دانستن اطلاعات كامل در مورد گونه‌ های مختلف این موجودات، در زمینه‌ های مختلفی مثل كشاورزی، جنگلداری، روش‌ های زیستی كنترل آفات، بهداشت و پزشكی، تجارت، اكتشافات معدنی و حفظ و كنترل حیات وحش بسیار مهم است و جمع آوری و انتشار این اطلاعات از وظایف یك متخصص رده ‌بندی است.

رده بندی معادل فارسی كلمه یونانی تاكسونومی (Taxonomy) در زبان فارسی است. تاكسونومی كه در زبان یونانی به معنی «قانون مرتب كردن» است، به مطالعه اصول و روش‌ های مورد استفاده در طبقه بندی جانوران می پردازد. این روش ‌ها شامل جمع آوری نمونه، مطالعه و طبقه بندی كردن و همین طور انتخاب نام علمی مناسب برای آن و در نهایت انتشار این اطلاعات است. رده بندی به شدت با علم دیگری به نام سیستماتیك (Systematic) در ارتباط است. در واقع سیستماتیك، رده بندی را در بر گرفته و به غیر از آن به مسائل تكاملی و تنوع موجودات زنده نیز می پردازد. 

یك متخصص رده بندی جانوران، حیوانات را در سطوح مختلفی به نام «سیستم سلسله مراتب طبقه بندی» می كند. اولین كسی كه از سیستم سلسله ای برای طبقه بندی استفاده كرد كارلوس لینه گیاه شناس سوئدی بود. او موجودات زنده را به دو سلسله (Kingdom) گیاهان و جانوران تقسیم كرده و سپس در هر سلسله چهار طبقه كوچك تر به نام رده (Class)، راسته (Order)، جنس (Genus) و گونه (Species ) قرار داد. به این صورت كه در هر سلسله چندین رده و در هر رده چندین راسته قرار گرفته و به همین ترتیب تا سطح گونه پیش می رود. در طی این روند، گروه‌ ها كوچكتر و تعداد اعضا در هر كدام كمتر شده، اما شباهت‌ های موجودات در این گروه ‌ها زیادتر می‌شود. امروزه چندین سطح دیگر نیز به این سیستم اضافه شده كه به شرح زیر است.

افراد یك گونه صفات مشابهی را نشان می دهند و به طور مشخصی از سایر گونه‌ های دیگر شناخته می شوند. این موجودات می توانند با هم تولید مثل كرده و افرادی شبیه خود بوجود بیاورند. فرزندان حاصل نیز باید توانایی تولید مثل داشته باشند. در نهایت بایستی بعد از شناسایی گونه‌های جدید برای آن ها با سیستم دو اسمی لینه (جنس + گونه) نام گذاری نمود.

مطالب مرتبط:

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه اول

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه دوم

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه سوم 

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه چهارم

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه پنجم

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه ششم

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه هفتم

تمام آنچه لازم است برای یک پژوهش زیست شناسی خوب بدانیم...، جلسه هشتم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان

 تهیه: پریسا صحرانورد فرد، مهبان رحیمی فرد، سارا قربانی، مرضیه عقدایی

تنظیم: زینب شاه مرادی