تبیان، دستیار زندگی
در این مرحله می بایست اطلاعات لازم را با خطی خوانا و تمیز بر روی برگه ای با ابعاد حدود 7 در 10 سانتی متر نوشته و بر روی مقوای نمونه ی خود بچسبانید. در این صورت یک نمونه کامل خواهید داشت.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

درست کردن هرباریوم، جلسه سوم

درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)

هدف: در این پروژه می ‌خواهیم گام به گام یک هرباریوم کوچک بسازیم که در گذر زمان از گزند آفات در امان باشد.

حداقل زمان مورد نیاز برای انجام پروژه: 2 هفته

هزینه برآوردی: کم

سطح دشواری: آسان

ادامۀ روش کار...

مرحله‌ پنجم: چسباندن برچسب اطلاعات به نمونه

در این مرحله می‌ بایست اطلاعات لازم را با خطی خوانا و تمیز بر روی برگه ‌ای با ابعاد حدود 7 در 10 سانتی متر نوشته و بر روی مقوای نمونه‌ خود بچسبانید. در این صورت یک نمونه‌ کامل خواهید داشت.

* درصورت امکان می ‌توان اطلاعات را تایپ کرده تا نمونه‌ هرباریومی‌ تان از ظاهری شکیل‌تر برخوردار باشد*

در حالت کلی یک برچسب اطلاعات باید شامل موارد زیر باشد :

نام گیاه: سعی شود نام علمی گیاه با ذکر جنس و گونه نوشته شود.

نام محل جمع‌آوری: نام شهر یا روستا و منطقه ‌ای که گیاه از آنجا جمع ‌آوری شده ذکر شود.

تاریخ جمع ‌آوری گیاه

ویژگی‌ های زیستگاه: نوع مکانی را که گیاه در آن رشد می ‌کند باید توصیف شود‌. مواردی همچون دمای هوا، رطوبت هوا، جنس خاک، pH خاک، وضعیت پستی بلندی، جهت شیب و ارتفاع رویشگاه.

نام جمع‌ آوری کننده: نام خودتان را ثبت ‌كنید.

سایر ویژگی ‌ها: نوشتن اختصاصات گیاه علی الخصوص گل و رنگ آن. زیرا معمولا بعد از خشک نمودن نمونه رنگ گل‌ های آن تغییر می ‌کند. می‌توان مصارف دارویی و اقتصادی، نام عامیانه و اطلاعات مختصر دیگری نیز نوشت.

در انتهای کار مقوای مربوطه را با نایلون مخصوص کاملا پوشانده تا برای سالیان متمادی حفظ شود.

درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)
درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)

لینه (Carl Linnaeus) در قرن هیجدهم میلادی اساس رده‌ بندی موجودات را بنا نهاد و برای نام‌گذاری موجودات زنده سیستم دونامی را پیشنهاد داد كه امروزه نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

براساس سیستم دوناهی، نام علمی موجودات زنده، از جمله گیاهان، دوقسمتی؛ قسمت اول معرف جنس و قسمت دوم معرف گونه است.

برای نوشتن نام‌ های علمی باید از قوانین كد بین‌المللی نام‌گذاری گیاهان (International code of Botanical Namenclature: ICBN) تبعیت نمود. طبق این قوانین همه‌ نام‌ های علمی باید با حروف لاتین نوشته شوند و از گرامر لاتین تبعیت كنند. نام جنس با حروف اول بزرگ نوشته می ‌شود و از نظر گرامری، اسم مفرد است و نام گونه با حروف اول كوچك نوشته می‌ شود.

درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)

نتایج قابل مشاهده

نمونه ‌های خود را جمع ‌آوری کرده و یک هرباریوم خانگی بسازید.

نمونه‌ های ‌تان را می‌توانید به صورت ‌های مختلف طبقه‌ بندی کنید: بر اساس ویژگی‌ های ساختاری و مورفولوژیکی، بر اساس ویژگی ‌های کاربردی از جمله فوائد اقتصادی و دارویی و غیره.

در انتهای کار می‌توانید تنوع گیاهی را در منطقه‌ مورد نظرتان بررسی کنید. چه تفاوتی میان گیاهان مناطق مختلف از نظر مورفولوژی وجود دارد؟ این تفاوت‌ها را می ‌توان در جدولی ثبت کرد.

برچسب اطلاعات:

نام گیاه : ...........................................................

نام محل جمع ‌آوری: ..............................................................

تاریخ جمع ‌آوری: ...................................................................

ویژگی زیستگاه: ....................................................................

نام جمع ‌آوری كننده: .............................................................

سایر ویژگی ‌ها: ......................................................................

.....................................................................................................

اگر کمی سلیقه به خرج دهید می ‌توانید با استفاده از نمونه‌ هایی که حاوی گیاهانی با مورفولوژی زیبا هستند تابلو هایی زیبا درست کنید و به دوستان ‌تان هدیه دهید.

درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)

درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)

سؤالاتی كه بعد از انجام پروژه می ‌توانید به آنها پاسخ گویید.

1-  با توجه به قسمت‌ های مختلف نمونه‌‌ های گیاهی كه در هرباریوم‌ ها نگه‌ داری می ‌شود. چه اطلاعاتی در مورد زیستگاه و منطقه‌ رویش گیاه می‌‌ توان دریافت؟

2- به‌نظر شما یك مجموعه ‌دار گیاهان هرباریومی چه روش‌ هایی برای محافظت از نمونه‌ های خود دارد؟ و به چه نوع آسیب ‌هایی می‌بایست حساس باشد؟

3- چه شباهت ‌های ساختاری بین گیاهان جمع ‌آوری شده از یك منطقه می ‌بینید؟

منابع

1- ساموئل بی. جونز، آرلین ای. لوچ سینگر، سیستماتیك گیاهی: اصول و روش ‌های رده‌بندی. مترجم: محمدرضا رحیمی ‌نژاد، مركز نشر دانشگاهی تهران، 1384.

2- سی. جفری، كلیات تاكسونومی گیاهی. مترجم: محمدحسن راشد محصل، انتشارات دانشگاه فردوس مشهد، 1373.

3- كلیو آ. استیسن، تاكسونومی گیاهی و سیستماتیك زیستی. مترجم: احمدرضا خسروی، انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ سوم، 1388.

* سایت‌ های زیر به ترتیب مربوط به باغ‌‌های گیاه‌شناسی ایران (مؤسسه تحقیقات جنگل‌ ها و مراتع كشور) و باغ گیاه‌شناسی كیو در انگلستان می‌باشد. در این سایت می‌ت وانید پیرامون پوشش گیاهی مناطق مختلف، رده‌بندی گیاهان، نمونه ‌های هرباریومی و .... اطلاعات مفیدی به‌دست آورند.

www.rifr-ac.org

www.kew.org

معرفی پروژه مرتبط:

پروژه 1: طیف ‌های مختلف نوری چه تأثیری بر رشد گیاهان دارند؟

هدف: در پایان به این پرسش‌ها‌ پاسخ داده خواهد شد:

چه تفاوتی در میزان رشد گیاهان مختلف هنگامی که در معرض نورهای رنگی مختلف قرار می‌گیرند بوجود می‌آید؟

چه تفاوتی در میزان رنگیزه‌ های گلدان‌های مختلف هنگامی که در معرض نورهای رنگی مختلف قرار می‌گیرند بوجود می‌آید؟

درست کردن هرباریوم(جلسه سوم)

سه مشخصه‌ نور یعنی كیفیت نور (طیف نور)، طول دوره‌ نوری (فتوپریودیسم)، كمیت نور (شدت نور) در رشد و نمو و تولید محصول در گیاهان از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است و این سه عامل باید به صورت همزمان تنظیم شوند تا نور بهترین اثر را روی گیاه داشته باشد. طیف ‌های مختلف نوری بر روی گیاهان مختلف در محدوده‌ نور مرئی تأثیرات مختلفی دارد که ما در این پروژه می‌‌‌ خواهیم این تأثیرات را بررسی کنیم تا بهترین طیف نوری را در گلخانه‌ ها اعمال کرده و گیاهانی پربازده داشته باشیم.

دانستنی ‌های مورد نیاز برای انجام پروژه

- طول موج ‌های مختلف نوری چه محدوده ‌ای دارند؟

- نیازمندی گیاهان مختلف به نور چگونه است؟

مواد و وسایل مورد نیاز

- تعدادی گلدان کوچک و هم اندازه با گیاه لوبیا

- طلق‌های رنگی

- چسب

- قیچی

- خط‌کش

- کولیس

مراحل انجام پروژه

برای اینکه نورهای رنگی مختلف به گلدان ‌هایتان بتابد یک راه، استفاده از لامپ ‌های رنگی در محفظه‌هایی جداگانه برای هریک از گلدان‌ هاست. اما راه ساده‌تر استفاده از طلق‌ های رنگی است. طلق‌ها را طوری به هم چسبانده که محفظه ‌های مکعب شکل کوچک برای گلدان‌ ها با فضای کافی برای رشد گل‌ هایشان به وجود آید. آنگاه گلدان ‌ها را در یک مکان قرار داده و کود و آب یکسان دهید.

دقت کنید که حتماً یکی از گلدان ‌ها به عنوان شاهد درنظر گرفته شود و محفظه‌ ای با طلق بی‌ رنگ اطراف آن قرار بگیرد.

بعد از دو هفته تغییرات رشد گیاهان را ثبت کنید. طول گیاهان را با خط‌کش اندازه ‌گیری کنید. کدام گیاه رشد بیشتری داشته است؟ کدام گیاه تعداد برگ و دانه‌ بیشتری دارد؟ قطر برگ ‌های گیاه را با استفاده از کولیس اندازه‌ گیری کنید. کدام گلدان برگ‌ های ضخیم ‌تری دارد؟

می ‌‌‌توانید این پروژه را در زمان جوانه‌ زنی بذر نیز انجام دهید و بهترین طول موج جوانه ‌زنی را با بهترین طول موج برای رشد گیاه مقایسه کنید.

مطالب مرتبط:

درست کردن هرباریوم، جلسه اول

درست کردن هرباریوم، جلسه دوم

درست کردن هرباریوم، جلسه سوم

بخش پژوهش های دانش آموزی تبیان. تهیه: مهبان رحیمی فرد

تنظیم: زینب شاه مرادی