یادم تو را فراموش ...
بازخوانی متفاوت آیاتی که بارها خوانده ایم (51)
وَقِیلَ الْیَوْمَ نَنسَاكُمْ كَمَا نَسِیتُمْ لِقَاءَ یَوْمِكُمْ هَـذَا وَمَأْوَاكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّاصِرِینَ
و به آنها گفته می‌شود: «امروز شما را فراموش می‌کنیم همانگونه که شما دیدار امروزتان را فراموش کردید؛ و جایگاه شما دوزخ است و هیچ یاوری ندارید!/ سوره مبارکه جاثیه آیه 34
کتابها می نویسند :
از همه دردناكتر اینكه از سوى خداوند رحمن و رحیم به آنها خطاب مىگردد:" و گفته مىشود: امروز شما را فراموش مىكنیم
همانگونه كه شما دیدار امروز را به فراموشى سپردید"! (وَ قِیلَ الْیَوْمَ نَنْساكُمْ كَما نَسِیتُمْ لِقاءَ یَوْمِكُمْ هذا)
. این تعبیرى است كه به صورتهاى مختلف در قرآن مجید كرارا آمده است . در آیه 51 اعراف مىخوانیم: فَالْیَوْمَ نَنْساهُمْ كَما نَسُوا لِقاءَ یَوْمِهِمْ
امروز آنها را به فراموشى مىسپریم آن گونه كه آنها لقاى امروز را فراموش كردند
و در آیه 14 الم سجده نیز همین معنى به شكل دیگرى آمده است.
بدون شك فراموشى براى ذات پاك خداوند كه علمش محیط به تمام عالم هستى است مفهومى ندارد، این كنایه لطیفى است از بىاعتنایى و نادیده گرفتن یك انسان مجرم و گنهكار، حتى در تعبیرات روزمره ما نیز دیده مىشود، مىگوئیم : فلان دوست بىوفا را براى همیشه فراموش كن، یعنى همچون یك انسان فراموش شده با او رفتار نما، مهر و محبت و دیدار و دلجویى و احوالپرسى را در باره او ترك كن و هرگز به سراغ او مرو.
این تعبیر ضمنا تاكید دیگرى است بر مساله" تجسم اعمال" و" تناسب مجازات و جرم" چرا كه نسیان قیامت سبب مىشود خدا آنها را در قیامت به فراموشى بسپارد، و چه دردناك و جانكاه است این مصیبت بزرگ كه خداوند رحیم و مهربان كسى را به فراموشى بسپارد و از تمام الطافش محروم كند. ضمنا منظور از فراموش كردن لقاى روز قیامت فراموش كردن لقاى كلیه مسائل و حوادثى است كه در آن روز تحقق مىیابد، اعم از حساب و كتاب و غیر آن كه همواره منكر آن بودند، این احتمال نیز دارد كه منظور فراموش كردن لقاى خداوند در آن روز است.1
یعنى در رستاخیز به كافران گویند: امروز شما را فراموش می كنیم. و در مقصود از این فراموشى دو صورت است: 1- همان طور كه شما فرمانبرى كه توشهى امروز شما است فراموش كردید ما هم شما را در عذاب و گرفتارى رها می كنیم و به فراموشى مىسپاریم. 2- شما را همانند فراموش شده قرار مىدهیم كه هرگز به سر وقتتان نیائیم و از گرفتاریتان نجات ندهیم چنانكه شما امروز را فراموش كرده بودید و ارزش به این نمىدادید.2
با تو می گویم :
آن وقت ها شاید وقت تکان نخوردن ماهی قرمز عید و از روی آب آمدنش بغض کردیم.
پای مردن ماهی قرمز های عید ، غصه خوردیم .
شاید حتی دلمان نمی آمده بیندازیمشان دور تا بروند قاطی آشغال ها ... شاید اصرار هم کرده باشیم که ببریم و توی باغچه خاکش کنیم.
و کنارش نشانه ای بگذاریم و هر روز برویم سروقتش و دلمان بسوزد برای ماهی کوچولویی که زود مرد.
لابد یادتان هست که از دو سه تا ماهی عید ، یکی از آنها زودتر از بقیه می مرد.
همانی که بیشتر از بقیه ، می چرخید توی تنگ کوچک و گاهی وقتها خودش را می انداخت بیرون آب.
ماهی قرمزهایی را که از رودخانه می گیرند و بعد می اندازندشان توی تنگ های کوچک
اگر بدانند از کجا آمده اند ، می میرند . آنقدر به هوای دریا و رود خانه ، از آب می پرند بیرون که می میرند.
اگر هم از آب بیرون نپرند ، انگار هی یادشان می آید که اینجا خانه اصلی شان نیست
و هی غصه می خورند و بعد از این غصه هاست که می میرند.
اما ماهی هایی که نمی دانند از کجا آمده اند ... می خورند و می چرخند و خوشند ...
ماجرای ما هم ، قصه ماهی قرمزهای سرگردان تنگ های آب است .
اگر می خوریم و می چرخیم و می خوانیم و ... غممان هم نیست
و دلمان تنگ خانه نمی شود ... یعنی فراموشمان شده از کجا آمده ایم. چه کسی هستیم و عاقبت کجا می رویم.3
یادم بماند :
یادم باشد و یادت نرود او را ... بهای فراموشی اش نابودی است...
نویسنده: زهرا نوری لطیف، کارشناس شبکه تخصصی قرآن تبیان
____________________
1.تفسیر نمونه ، ج 21 ، ص 288
2.تفسیر عاملی تالیف ابراهیم عاملی ، ج 7 ، ص 516
3.بخشهایی از برنامه تلویزیونی شبهای روشن ، نوشته زهرا نوری لطیف
