فيلمي “گشت ارشاد” که‌مته‌رخه‌مي يان پێ داگرتن
چه‌ن بابه‌تم سه‌باره‌ت به فيلمي “گشت ارشاد” خوێندبوو يان بيستبوو و ئه‌ڵبه‌ت به‌ره‌نگاري "حه‌وزه‌ي هۆنه‌ري" بۆ پيشانداني ئه‌و له سينه‌ما ژێر ئێختياره‌کاني و جه‌نجاڵه‌کاني دواي ئه‌وه له لايه‌ن ويزاره‌تي ئێرشاد و هۆکاره‌کاني فيلم و له کۆتاييشدا ده‌رکردني مۆڵه‌تي بۆ چوونه نێو پيشانداني بنه‌ماڵه‌يي .
تا ئه‌وه‌ي له‌م دواييه‌دا به به‌هانه‌ييک دانيشتم بۆ ديتني و دواي بينيني ئه‌و فيلمه ته‌نيا شتێ که بيمي به خويه‌وه خه‌ريک کرد شتێک نه‌بوو جگه له ئۆخ و داخي زۆر له که‌مته‌رخه‌مي نه‌بوراوي ويزاره‌تي ئێرشاد و ئه‌ڵبه‌ت ده‌ست خۆشانه گۆتن به "حه‌وزه‌ي هۆنه‌ري" . به‌م شيکردنه‌وه که که‌مته‌رخه‌مي ويزاره‌تي ئێرشاد چ له قۆناغي ده‌رکردني مۆڵه‌ت بۆ پيشاندان ، چ له قۆناغي به‌رگري گێانانه له‌و فيلمه له به‌ره‌نگاري "حه‌وزه‌ي هۆنه‌ري" و ناڕه‌زايه‌تي خواترسه‌کان و چ له قۆناغي ده‌رکردني مۆڵه‌ت بۆ پيشانداني بنه‌ماڵه‌يي هه‌ر به‌رده‌وامه و ئه‌ڵبه‌ت هاوراستاي ئه‌وه‌ش به‌ره‌نگاري به‌نرخي "حه‌وزه‌ي هۆنه‌ري"ش له‌گه‌ڵ ئه‌و هه‌موو گۆشار و جه‌نجاڵ و ياساخ کردنه‌کانيش به‌رده‌وامه .
چه‌ن بابه‌تم سه‌باره‌ت به فيلمي “گشت ارشاد” خوێندبوو يان بيستبوو و ئه‌ڵبه‌ت به‌ره‌نگاري "حه‌وزه‌ي هۆنه‌ري" بۆ پيشانداني ئه‌و له سينه‌ما ژێر ئێختياره‌کاني و جه‌نجاڵه‌کاني دواي ئه‌وه له لايه‌ن ويزاره‌تي ئێرشاد و هۆکاره‌کاني فيلم و له کۆتاييشدا ده‌رکردني مۆڵه‌تي بۆ چوونه نێو پيشانداني بنه‌ماڵه‌يي .
ئه‌مه له حاڵێکدايه که که‌سه‌ري دژه به‌هه‌يي فيلمي ناوبراو ئه‌وه‌نده ڕوناکه که هيچ ڕێگاييک بۆ به‌رگري نيه و ويزاره‌تي ئێرشاد ئه‌يتواني به داواي لێبۆردن هه‌ڵه‌ي گه‌وره‌ي خۆي سه‌باره‌ت به ده‌رکردني مۆڵه‌تي پيشاندان قه‌ره‌بوو بکات .
به‌ڵام به‌داخه‌وه نه ته‌نيا وانه‌بوو که پانتايي به‌رگري ويزاره‌تي ئێرشاد ئه‌وه‌نده به‌ربڵاو بوو که ئێستا فيلمێ که پێخامێکي جگه له مه‌سخه‌ره کردن و سوکايه‌تي به بايه‌خه ئاييني و شۆڕشيه‌کان نيه چووته نێو پيشانداني بنه‌ماڵه‌ييه‌وه .
له يه‌ک قسه‌دا ئه‌توانين فيلمي “گشت ارشاد” فيلمێکي دژ به بايه‌خي ناو بنين که به هۆي که‌مته‌رخه‌مي يان خواي نه‌کرده پێ داگرتني هێزه‌کاني شۆڕش له کۆمه‌ڵگه و له نێو ماڵه‌کانماندا هێلانه‌ي به‌ستوه و ئه‌وه‌ي که دۆژمن له شه‌ڕي نه‌رمدا ئه‌يه‌وێ بيکات به ئاساني ئانجام دراوه و ئامانج، بڕوا و به‌ها ئاييني و نه‌ته‌وه‌ييه‌کاني به گاڵته گرتووه .
شياوه ويزاره‌تي به‌ڕێزي ئێرشاد سه‌باره‌ت به ئه‌م خاڵانه‌ي خواره‌وه که ته‌نيا هه‌ڵگيراو له‌و فيلمه‌يه که چووته نێو پيشانداني بنه‌ماڵه‌ييه‌وه نه‌ک فيلمي ئه‌سڵي و سانسۆڕ نه‌کراوي ئه‌و ڕوونکاري بکات :
1- سووکايه‌تي کردن و چه‌واشه‌کردني بڕوا پيرۆزه‌کان له جێگاجێگاي ئه‌و فيلمه وه‌کوو چه‌نپاتکردني "يا ابوالفضل" حه‌ته له تێکۆشانه ناڕه‌واکان ، ئايه‌ت و لێگێرانه‌وه ، هيئه‌ت و هيئه‌تداري ، ته‌زبێح، زيکر، الله اکبر، مزگه‌وت و مزگه‌وتيه‌کان ، مينبه‌ر ، مينبه‌ري و پامينبه‌ريه‌کان ، نزا ، فاتێحه بۆ مردوو، درووسبوني ئاده‌م و حه‌وا، نوێژي جۆمعه، دۆعاي کۆمه‌يل، نۆدبه، سه‌ڵه‌وات ، داواي لێبۆردن،مافي خه‌ڵک و حه‌تا ئيجازه‌ي سه‌مه کردن له شه‌وي پێنج شه‌ممه به نيه‌تي پاداشت ، سنووري سزاي شه‌رعي ، ناڕه‌وا بووني مووسيقا ، فه‌رمان به چاکه و به‌رگري له خراپه .
2- هه‌ڵبژاردني ناوي پێرۆز بۆ که‌سانێکي گرژڕوو، تووره، نه‌خۆش، فێڵ باز و ساخته‌چي وه‌کوو : حه‌سه‌ن، عه‌باس، حاجي عه‌باس ، حاجي ، حاجي ئاغه و ...
3- وه‌به‌رناني ڕاسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆي بيري تاڵه‌باني ، سێخۆڕي، جاوله‌وه‌ڕاندن، ڕياکاري ، بێ کلتوري ، که‌ڵکاوه‌ژووي شه‌خسي ، سێکسي و ماڵي له مه‌ئموريه‌تي ئێرشاد ، عه‌لافي و بێکاري، پشکنيني له‌شي ژنان له لايه‌ن پياوانه‌وه ، بێ ڕيشه بوون ، تۆخمه‌يي بوون ، درۆ ، سه‌رلێشێواوي ، هيوابڕان، نه‌بووني هاوسه‌نگي ده‌روني ، خۆته‌وه‌ري ، تێخ زه‌ني، ده‌ڵه دزي ، خاوه‌ني دنياي بجووک، ئه‌فغاني، کينه‌يي ، ياساشکێني و بێ ئامانجي و... نيسبه‌ت به به‌ڕێوه‌به‌راني فه‌رمان به چاکه و هێزه تێکۆشه‌ر و يه‌ک دڵه‌ه‌کاني گه‌شتي ئێرشاد .
4- وه‌به‌رناني ڕاسته‌وخۆي دژايه‌تي و به‌ره‌نگاري خه‌ڵکي به‌رامبه‌ر به به‌ڕێوه‌به‌ران و وێنه‌ي کۆمه‌ڵگه‌ييکي ڕقه‌به‌ر ، نيشانداني تێخ له گه‌ڵويي و گۆشار له سه‌ر کۆمه‌ڵگه‌ي ئيراني .
5- سووکايه‌تي به هێزه‌کاني ئينتێزامي له نێو فيلمدا و ناکارامه‌يي ئه‌وان و لاواز نيشاندانيان .
6- پاسا و په‌ره‌دان به پێوه‌نده ناشه‌رعي له نێو شه‌قامه‌کان به شێوازي جۆراوجۆر .
7- سووکايه‌تي کردن به وزه‌ي ناوه‌کي به زۆري .
8- وه‌به‌رناني ئه‌م خاڵه که کۆتايي رامياري کلتوري نيزام، بۆ فه‌رمان به چاکه و به‌رگري له خراپه مه‌حکووم به شکسته و به‌ڕێوه‌به‌ران په‌شيمانن له ڕابردووي خۆيان و حازرن حه‌تا بۆ که‌ڵک و سوودي شه‌خسي و ئاره‌زوي خۆيان تاون بکه‌ن و خه‌ڵک بۆکژن .
نوسه ر:مه‌سعوود سه‌فياري
