Feyz-i Kaşani (r.a.) 1
Muhammed B. Raziyuddin Şah Murtaza Kaşani
[Ö. H/1091, M/1670]
DOĞUMU VE NESEBİ
Feyz-i Kaşani lakabıyla tanınan Muhammed 14 Safer 1007 hicri 1007 yılında Kaşan şehrinde ilim ve takva dolu bir hanedanda dünyaya geldi.
Babası Molla Fethullah Kaşani ve Ziyauddin Muhammed Razi'nin öğrencilerinden olan Raziyuddin Şah Murtaza, Kaşan İlimler Havzasının büyük fakihlerindendi.
Âlime ve şaire olan Zehra Hatun Rey şehrinin büyük âlim ve fakihlerinden olan Ziyau'l Urefa-i Razi'nin kızıdır.[1]
ÇOCUKLUK VE TAHSİL DÖNEMİ
Feyz-i Kaşani (r.a) Şah Murtaza'nın dördüncü çocuğudur. İki yaşında babasını kaybettikten sonra dayısı ve amcası onun ve kardeşlerinin eğitimini üstlendiler. Feyz-i Kaşani diğer kardeşlerinden daha zeki olduğu için ergenlik çağına kadar Kaşan'da dayısı ve amcasının yanında mukaddime ilmini tamamladı.
Yirmi yaşında büyük kardeşiyle birlikte o dönemde çeşitli ilim üstatlarının ikamet ettiği ilim merkezi İsfahan'a gitti.
FEYZ-İ KAŞAN'İNİN (R.A) ÜSTATLARI
Feyz-i Kaşani'nin İsfahan'daki meşhur üstatları:
1-Molla Muhammed Taki Meclisi (r.a)
2-Şeyh Bahaî (r.a)
3-Mir Damad (r.a)
4-Mir Findereski (r.a)
5-Molla Sadra (r.a)
6-Seyyid Macid Bahrani (r.a), Şiraz'da iki yıl ikamet ederek bu büyük zattan istifade etti.
Feyz-i Kaşani (r.a) hac farizasını yerine getirmek amacıyla Mekke'ye müşerref oldu. Mekke'de büyük fakih Şeyh Zeynuddin Amuli'nin torunu Şeyh Muhammed'in huzurundan yararlanarak ondan hadis nakletme izni aldı. Mekke dönüşü İran'nın birçok şehrini dolaşarak çeşitli büyük fakih ve muhaddislerin derslerinden ilmi istifadeler etti. Bu dönemlerde Molla Sadra'nın Kum şehri'nin Kehek köyünde sürgünde yalnız başına yaşadığını fırsat sayarak Abdürrezzak Lahici ile birlikte onun huzuruna vararak matematik ve Batıni ilimleri öğrenmeyi kafasına koydu. 8 yıl boyunca gece gündüz demeden üstadın o manevi ilimlerinden istifade ettiler. Bu zaman içerisinde (hicri 1029–1040) Molla Sadra iki kızını bu iki samimi ve özel öğrencisiyle evlendirerek onlara Feyz ve Feyyaz lakaplarını verdi. Molla Sadra'nın Şiraz hâkimi tarafından Şiraz'a davet edilmesi üzerine Feyz Kaşani'de üstadıyla birlikte Şiraz'a gitti. Orada iki yıl ikamet ettikten sonra Kaşan'a geri döndü. Orada da eğitim, telif ve İslami tebligat işleriyle uğraştı.
FEYZ-İ KAŞAN'İNİN (R.A) ÖĞRENCİLERİ
Feyz-i Kaşani (r.a) çok sayıda öğrenci yetiştirdi. Öğrencileri üstatlarının maneviyatından ve ilminden istifade ederek kendisinden hadis nakletme izni aldılar.
Öğrencilerinden bazıları:
1-Muhammed (r.a), Alemu'l Hüda; hicri 1029–1115) Aynı zamanda büyük bir fakih olan Feyz-i Kaşani'nin oğlu babasının birçok telifinde ona yardımcı olmuştur.[2]
2-Ahmed (Muiddin; hicri 1056–1107) Feyz Kaşani'nin âlim ve fakih olan bir diğer oğludur.
3-Muhammed Mümin (r.a), Feyz Kaşani'nin kardeşi Abdülgafur'un oğlu ve aynı zamanda Mazenderan İlimler Havzasının büyük ve tanınmış üstatlarındandı.
4-İkinci Şah Murtaza (r.a), Feyz-i Kaşani'nin kardeşinin oğlu.
5-Ziyauddin Muhammed (r.a), Feyz-i Kaşani'nin dayısı Hâkim Nuruddin'in oğlu olan bu zat âlim, fakih ve şairdi.
[1]-Meharunu'l Hikme, c.1, s.9-12.
[2]-Meadinu'l Hikme, c.1, s.9-16.
Mirza Cevad Aga Meliki (ra) 2
Mirzai Şirazi (ra) 3
