Ahkam

Soru 870: İleride gereken evlilik eşyaları almak için kendi maaşımdan biriktirdiğim nakit paraya humus lazım gelir mi? Cevap: Maaşınızdan biriktirdiğiniz nakit paranın, evlenmek için gerekli olan eşyaları almak için olsa bile humus yılının başında humusunu vermeniz farzdır.
Soru 871: İmam Humeyni'nin Tahrir'ul-Vesile adlı fıkıh kitabında "kadının mihrinde humus yoktur" denilmekte. Fakat, bu hüküm peşin verilen mihrde mi, süreli olan mihrde mi olduğu açıklanmamıştır. Bu konu-yu açıklar mısınız? Cevap: Ne peşin mihrde (mihr-i muaccelde) ve ne de süreli mihrde (mihr-i müeccelde) humus yoktur. Bunun para veya mal olması da fark etmez.
Soru 872: Devlet, bayram öncesi memurlara bayramlık olarak az bir karşılıkla ev eşyası veya gıda maddeleri veriyor. Bunlardan bir kısmı yılbaşına kadar elimizde kalıyor. "Memurlara verilen karşılıksız bayramlıkta (hediye olduğu için) humus yoktur". Fakat bize verilen bu mallar tam anlamıyla hediye sayılmaz; çünkü, bunların karşılığında bir miktar para veriyoruz. Acaba o mallar için verdiğimiz para miktarına mı, yoksa onun tam değerine mi humus lazım gelir? Cevap: Söz konusu takdirde elinizde kalan malın bizzat kendisini veya şimdiki değerini ölçü alıp humusunu vermeniz farzdır.
Soru 873: Humus borcunu deftere kaydeden bir şahıs humusunu ödemek üzereyken vefat ediyor. Bir kız çocuğu dışında ailesinin bütün fertleri bu humusu vermek istemiyorlar. Aynı zamanda bu mirastan ölü ve kendileri için harcama yapıyorlar. Bunu dikkate alarak şu hususları cevaplandırmanızı rica ederiz. 1- Ölünün menkul veya gayrimenkul mallarını damadının ya da varislerinden birinin kullanmasının hük-mü nedir? 2- Merhumun evinde damat ve varislerinin yemek ye-melerinin hükmü nedir? 3- Bu şahısların ölünün malında geçmişte yapmış oldukları tasarruflarının hükmü nedir? Cevap: Eğer ölü, malından bir miktarının humus olarak verilmesini vasiyet etmişse ya da varisleri ölüden kalan mirasta bir miktar humus borcu olduğunu biliyorlarsa o malda tasarruf edemezler. Vasiyetini yerine getirmedikçe ya da humus borcu mirastan çıkarılmadıkça o malda tasarruf etmeleri gasp hükmündedir. Geçmişte yapmış oldukları harcamalar için de zamindirler.

Soru 870: İleride gereken evlilik eşyaları almak için kendi maaşımdan biriktirdiğim nakit paraya humus lazım gelir mi?

Cevap: Maaşınızdan biriktirdiğiniz nakit paranın, evlenmek için gerekli olan eşyaları almak için olsa bile humus yılının başında humusunu vermeniz farzdır.

Soru 871: İmam Humeyni'nin Tahrir'ul-Vesile adlı fıkıh kitabında "kadının mihrinde humus yoktur" denilmekte. Fakat, bu hüküm peşin verilen mihrde mi, süreli olan mihrde mi olduğu açıklanmamıştır. Bu konu-yu açıklar mısınız?

Cevap: Ne peşin mihrde (mihr-i muaccelde) ve ne de süreli mihrde (mihr-i müeccelde) humus yoktur. Bunun para veya mal olması da fark etmez.

Soru 872: Devlet, bayram öncesi memurlara bayramlık olarak az bir karşılıkla ev eşyası veya gıda maddeleri veriyor. Bunlardan bir kısmı yılbaşına kadar elimizde kalıyor. "Memurlara verilen karşılıksız bayramlıkta (hediye olduğu için) humus yoktur". Fakat bize verilen bu mallar tam anlamıyla hediye sayılmaz; çünkü, bunların karşılığında bir miktar para veriyoruz. Acaba o mallar için verdiğimiz para miktarına mı, yoksa onun tam değerine mi humus lazım gelir?

Cevap: Söz konusu takdirde elinizde kalan malın bizzat kendisini veya şimdiki değerini ölçü alıp humusunu vermeniz farzdır.

Soru 873: Humus borcunu deftere kaydeden bir şahıs humusunu ödemek üzereyken vefat ediyor. Bir kız çocuğu dışında ailesinin bütün fertleri bu humusu vermek istemiyorlar. Aynı zamanda bu mirastan ölü ve kendileri için harcama yapıyorlar. Bunu dikkate alarak şu hususları cevaplandırmanızı rica ederiz.
1- Ölünün menkul veya gayrimenkul mallarını damadının ya da varislerinden birinin kullanmasının hük-mü nedir?
2- Merhumun evinde damat ve varislerinin yemek ye-melerinin hükmü nedir?
3- Bu şahısların ölünün malında geçmişte yapmış oldukları tasarruflarının hükmü nedir?

Cevap: Eğer ölü, malından bir miktarının humus olarak verilmesini vasiyet etmişse ya da varisleri ölüden kalan mirasta bir miktar humus borcu olduğunu biliyorlarsa o malda tasarruf edemezler. Vasiyetini yerine getirmedikçe ya da humus borcu mirastan çıkarılmadıkça o malda tasarruf etmeleri gasp hükmündedir. Geçmişte yapmış oldukları harcamalar için de zamindirler.