دلایل کم‌رنگ‌ شدن کتاب در سبد فرهنگی خانواده‌ها چیست؟

 
 کتاب از لوازم مورد نیاز برای زندگی هر شخصی است؛ کتابخوانی و مطالعه سبب تعیین علم هر فرد، تقویت و بالا بردن فرهنگ، آگاهی و بصیرت در جامعه می‌شود. زمانی که به آمار‌های سرانه مطالعه کشور نگاه می‌کنیم، شاهد حذف آرام کتاب از سبد خانواده‌ها هستیم. شاید جای خالی کتاب در میان خانواده‌ها مسئله جدیدی نباشد، ولی روز به روز شاهد وخیم‌تر شدن این موضوع هستیم.

رهبر انقلاب در باب اهمیت کتاب می‌فرمایند: هرچه ما پیش برویم، احتیاج ما به کتاب بیشتر خواهد شد. این که کسی تصور کند با پدید آمدن وسایل ارتباط جمعىِ جدید و نوظهور، کتاب منزوی خواهد شد، خطاست. کتاب روزبه‌روز در جامعه‌ بشری اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. ابزار‌های نوظهور مهمترین هنرشان این است که مضمون و محتوای کتاب‌ها و خود کتاب‌ها را راحت و آسان منتقل کنند؛ جای کتاب را هیچ چیزی نمی‌گیرد.

کتاب و کتابخوانی علاوه بر فایده‌ها و ارزش‌ها، حرمت معنوی دارد؛ زیرا نویسندگان، شاعران و اندیشمندان روز‌ها و سال‌های زیادی از عمر خود را صرف انتقال ارزش‌ها و مفاهیم به انسان‌ها می کنند و در این راه مشکلات زیادی را متحمل می‌شوند. اما زمانی که کتاب هایشان به بازار کتاب راه پیدا می‌کند، ممکن است با استقبال کم مخاطبان مواجه شود که همین موضوع سبب بی انگیزه‌گی در نویسندگان می‌شود.

تشویق کودکان به کتابخوانی ابتدا باید در خانواده‌ها و سپس در مدارس و جامعه انجام شود؛ نبود یا کم‌تر شدن مطالعه در میان افراد خانواده به کودکان هم سرایت می‌کند و زمانی که باید کودک با کتاب آشنا شود، خانواده از این جهت که خود مطالعه ندارد از این امر سر باز می‌زند.

حسین عابدینی مدیر انتشارات سفیر اردهال در خصوص دلایل کم‌رنگ‌تر شدن نقش کتاب در سبد فرهنگی خانواده‌ها نسبت به گذشته، ، گفت: دلایل متعددی در این زمینه وجود دارد؛ از جمله اینکه رسانه‌ها و فضای مجازی که امروزه زیاد شده، در گذشته بسیار کمتر وجود داشته است و مردم وقت بیشتری را برای مطالعه صرف می‌کردند. دلیل دیگر دغدغه‌های اقتصادی و سیاسی و... در جامعه کم‌تر بوده و مردم با فکر بازتر و وقت آزادتری به مطالعه می‌پرداختند. دلیل دیگر هم وجود آثار مناسب و مفید بوده است. اما اکنون به لحاظ حجمی نه به لحاظ درصدی کتاب‌هایی با محتوای مناسب و جذاب برای مردم خیلی کم‌تر از گذشته وجود دارد.

عابدینی ادامه داد: فرض کنید حدود ۲۰ سال پیش ۳۰۰ یا ۴۰۰ ناشر فعال و حدود ۵۰۰ نویسنده خوب در کشور داشتیم، اما در حال حاضر تعداد ناشران ۵۰ برابر وبه حدود ۱۶۰۰۰ هم می‌رسد و تعداد نویسندگان هم دو برابر تعداد قبل شده است. در این میان اما تعداد کتاب‌های خوب و مفیدکم‌تر شده است و همین موضوع سبب دوری مردم از کتاب می‌شود.

عابدینی با اشاره به تجاری شدن علم و مدرک و در پی آن حذف کتاب در سال‌های اخیر بیان کرد: شخصی که برای ورود به دوره دکتری باید کتاب نوشته باشد، مجبور به کتاب سازی می‌شود و کتابی که دهها بار چاپ شده را با اسم و ترجمه جدید و یا مشابه آن را مجدد چاپ می‌کند. بنابراین شخصی که قصد ادامه تحصیل دارد، با چاپ کتابی که بار علمی ندارد و در حدود ۳ یا ۴ نسخه از آن چاپ می‌شود، به کتاب سازی می‌پردازد. همین موضوع سبب می‌شود تا کتاب درست و مناسبی چاپ نشود و در پی آن کسی رغبت به خواندن کتاب نداشته باشد.

مدیر انتشارات سفیر اردهال در خصوص راهکار‌هایی برای بازگشت کتاب به سبد خانواده گفت: ابتدا باید ناشران تخصصی شوند و حمایت‌هایی که از صنعت نشر صورت می‌گرفته مانند کاغذ یارانه‌ای یا خرید کتاب از ناشران به روش‌های بهتر دوباره به صنعت نشر بازگردد. باید کتاب‌های خوب و مناسب به مردم معرفی شود؛ نباید به هر کتابی مجوز داده شود. باید بررسی شود که آیا این کتاب مشابه دارد و اگر مشابه دارد، فرق آن با کتاب قبلی چیست؟

وی افزود: از همه مهم‌تر این است که باید در سنین پایین و با دقت و احتیاط، روش‌هایی را برای کتابخوان شدن کودکان به کار ببریم تا آینده خوبی در این زمینه داشته باشیم. با تلاش برای دیگر اقشار جامعه، شاید بتوانیم ۳۰ درصد از آن‌ها را کتابخوان کنیم.

---

منبع : باشگاه خبرنگاران جوان