آشنایی با جاذبه های نیاسر کاشان

نیاسر کجاست؟
نیاسر در ۲۰ کیلومتر شهر کاشان و در مسیر کاشان به مشهد اردهال واقع شده و با شهر تهران ۲۳۰ کیلومتر فاصله دارد. این شهر به دلیل جاذبه های گردشگری و اب و هوای معتدل و خنکی که دارد بسیار مورد توجه گردشگران است. جمعیت ثابت این شهر ۵۰۰۰ نفر است اما در ایام نوروز و فصل گلابگیری به میانگین روزانه ۵۰۰۰ نفر افزایش می یابد و در تابستان، به دلیل آب و هوای کوهستانی که دارد جمعیت آن به ۱۰۰۰۰ نفر نیز می رسد.
تاریخچه نیاسر
نیاسر در گذشته روستایی باستانی بوده و در آثار به جا مانده از سده های ۶ و ۷ از این روستا نام برده شده است. طبق تحقیقات صورت گرفته در مورد اسم این شهر، نیاسر واژه ای است متعلق به فارسی باستان که به معنای سایه و سرماست و با توجه به آب و هوای این شهر کاملا اسم بامسمایی است. در مقایسه با آب و هوای کاشان که هوایی گرم و خشک دارد، نیاسر آب و هوایی کوهستانی و خنک دارد و در گذشته مورد توجه پادشاهان ساسانی برای استراحت بوده است.

آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری نیاسر
آثار تاریخی فراوانی در این شهر وجود دارد که حکایت از تاریخ قدیمی و پر فراز و نشیب این منطقه دارد. از آثار باستانی و طبیعی نیاسر می توان به چهارطاقی نیاسر، آبشار نیاسر، گرمابه صفوی، پناهگاه زیرزمینی معروف به سوراخ رئیس، چنارهای کهنسال نیاسر و نیایشگاه مجاور آن (که اکنون به مسجد تبدیل شده) اشاره کرد. در ادامه توضیحاتی در مورد هریک از این جاذبه ها خواهیم داد.

چهارطاقی نیاسر
این بنای باستانی به جا مانده از اواخر دوران اشکانی یا اوایل دوره ساسانی است و یکی از قدیمی ترین و سالم ترین چارطاقی های ایران است. این چارطاقی که به آتشکده ساسانیان نیز معروف است در شهر نیاسر و در حوالی چشمه اسکندریه واقع شده است. هرچند این بنا در نزد عوام به آتشکده معروف است اما پژوهشگران برای این چهارطاقی کاربری های مختلفی مثل نشانه راهیابی، بنای یادبود، آتشگاه و مقره بزرگان را محتمل می دانند. چهارطاقی نیاسر بر فراز صخره ای قرار گرفته و از دور خودنمایی می کند. این بنا به صورت اتاقی با اضلاع ۱۴*۱۴ به همراه یک گنبد ساخته شده است.

چشمه و آبشار نیاسر
چشمه ای تاریخی در نیاسر وجود دارد که به نام چشمه اسکندریه شهرت دارد و آبی زلال و بسیار خنک دارد. در حقیقت تمام تاریخ و قدمت و حیات این روستای باستانی مدیون وجود این چشمه بابرکت بوده است. این چشمه چند متر پایین تر از چهارطاقی قرار دارد و از قدیمی ترین چشمه های شناخته شده ایران به شمار می رود. آبشار نیاسر که یکی از مشهورترین جاذبه های نیاسر است در واقع از همین چشمه تاریخی نشات می گیرد. در بدنه این آبشار می توان استلاکتیت ها و استلاکمیت های زیبایی را مشاهده کرد که به دلیل انحلال سنگ های آهکی در طول سالیان دراز به وجود آمده اند و جلوه چشم نوازی به این آبشار بخشیده اند. آبشار نیاسر در فصل پاییز کمترین و در فصل بهار بیشترین مقدار آب را داراست.

غار رئیس
غار نیاسر یکی از غارهای مصنوعی است که به دست انسان ایجاد شده است و در گذشته به منظور اجرای اعمال مذهبی خاص مورد استفاده قرار می گرفته است. پژوهشگران قدمت این غار را به متعلق به اوایل دوران پارت ها تخمین می زنند. این غار سه طبقه دارد و تونل ها، راهروهای تنگ و طولانی و چاه های متعددی در آن وجود دارد. عمق این چاه ها بحدی زیاد است که دسترسی به عمق چاه ها بدون استفاده از تجهیزات پیشرفته امروزی ممکن نیست. غار نیاسر اسم های متعددی دارد و به نام های «غار رئیس»، «سوراخ ویس»، و «غایر ویس» شهرت دارد. این غار آنقدر پرپیچ و خم است که طی کردن کل مسیر بدون راهنما توصیه نمی شود.

حمام و آسیاب تاریخی
یکی دیگر از آثار تاریخی نیاسر حمام و آسیاب آبی است که پژوهشگران طبق تحقیقات صورت گرفته  و با توجه به نوع معماری به کار رفته در آن، قدمت آن را به دوران صفویه مربوط می دانند. معماری این حمام و نحوه انتقال آب به داخل حمام بسیار جالب و قابل توجه است. آب از آبشار نیاسر به وسیله کول های گلی به داخل هشت گوش و از آنجا به داخل حمام هدایت می شده و سپس به کل حمام انتقال می یافته است. سوخت حمام هیزم بوده حمام دارای خزان بوده است. آسیاب آبی نیز با استفاده از آب آبشار به گردش در می آمده است. نحوه کار این آسیاب آبی به این صورت بوده که ابتدا آب در داخل تنوره هایی ذخیره و از آنجا از طریق کول باریکی با فشار روی چرخ آسیاب می ریخته و باعث به حرکت در آمدن سنگ آسیاب می شده است. از این آسیاب آبی برای آسیا کردن گندم و جو استفاده می شده است. معماری آسیاب مشابه حمام است و از لحاظ قدمت احتمالا به همان دوران تعلق دارد.

مراسم گلابگیری
شاید وقتی حرف از گلابگیری می زنیم تنها به شهر کاشان فکر می کنیم، اما جالب است بدانید که به علت موقعیت جغرافیایی خاص نیاسر، گل های محمدی زودتر از نقاط دیگر کاشان به ثمر می نشینند و مراسم گلابگیری از اواسط اردیبهشت تا اواسط خرداد در این شهر برگزار می شود. اگر در این زمان به نیاسر سفر کردید علاوه بر بازدید از مکان های تاریخی و باستانی این شهر، می توانید از مراسم زیبا و خوشبوی گلابگیری نیز دیدن کنید و چند شیشه گلاب به عنوان سوغات با خود بیاورید.

---

منبع: مجله الی گشت