همه شهدا به مقام عباس علیه السلام غبطه می خورند

هنوز نوای دلنشین سرآمد جوانان اهل فردوس حضرت ابا عبدالله الحسین علیه السلام در شب عاشورا، خطاب به یارانش در گوش تاریخ طنین انداز است. آنجا كه فرمود: «من یارانی بهتر و با وفاتر از یاران خویش سراغ ندارم.»(1)

آنگاه كه نیك می نگری از كودك شیرخواره تا پیرمرد نود ساله را در اوج قله فتح و ایثار كربلا می بینی. تو گویی عاشورا مكتب انسان سازی برای هر نسل و هر فصل است و برای همگان از كوچك و بزرگ و از هر دسته و مقام، الگویی ماندگار آفریده است. اوراق زرین تاریخ سراسر رشادت و شهادت كربلا مشحون از تجلیات زیبای خدایی است كه نقش حساس و وصف ناپذیر «یاران جوان» امام حسین علیه السلام بسی برجسته و مشعشع است. به گواه تاریخ از فرزندان مبارك امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام، شش جوان در كربلا به شهادت رسیدند كه یكی از آنها حضرت علی اكبر علیه السلام بود كه در سن هجده سالگی در ركاب پدر در نهایت شهامت جنگید تا شهد نوشین شهادت را نوشید.

در صدر آنان، سیمای دلربای آقا قمر بنی هاشم اباالفضل العباس علیه السلام می درخشد. آن حضرت كه علمدار و سقای سپاه حق بود در حادثه عاشورا سی و چهار سال داشت. در تاریخ آمده است كه امام علی علیه السلام - پس از شهادت ام الائمه حضرت فاطمه زهراسلام الله علیها- از برادر بزرگوارشان عقیل - كه عالم به علم انساب عرب بود- خواست تا همسری برای آن حضرت انتخاب كند كه فرزندانی شجاع و دلاور بیاورد. عقیل، فاطمه دختر حزام را معرفی نمود و عرض كرد: در عرب شجاع تر از پدران او كسی را نمی شناسم.(2)

امیرالمؤمنین با فاطمه دختر حزام ازدواج كرد كه ثمره این پیوند مقدس چهار پسر به نام‌های عباس، عبدالله، عثمان و جعفر بود. از آن پس فاطمه، «ام البنین» - مادر پسران- لقب گرفت و به وجود این چهار پسر و یادگار از امیرالمؤمنین مباهات می ورزید و هر چهار پسر را در راه خدا و در ركاب حسین علیه السلام تقدیم نمود.

«عباس» در لغت به معنای «شیر بیشه» است كه دیگر شیران از او بترسند(3) و قامت استوار و رشید و چهره زیبا و شجاعت كم نظیر«ماه بنی هاشم» خود گویای این حقیقت بود كه وجود آن حضرت در سپاه برادر بزرگوارش و امام زمانش خود محكم ترین پشتوانه برای سید الشهداء علیه السلام محسوب می شد. چه این كه آنگاه كه امام حسین علیه السلام بر سر پیكر پاره پاره برادر رشیدش ابوالفضل حاضر شد فریاد بر آورد كه : "اكنون دیگر كمرم شكست و دشمن بر من جسور گشت."(4)

شخصیت والای حضرت عباس بن علی علیه السلام از آنچنان جایگاهی در نزد اهل بیت برخوردار است كه امام زین العابدین علیه السلام فرمود: «خداوند رحمت كند عمویم عباس را، او خود را فدای برادرش حسین علیه السلام كرد. تا این كه هر دو دست او قطع شد و خداوند به او همانند جعفر طیار دو بال عطا نمود كه در بهشت با فرشتگان پرواز كند. برای عباس نزد خدا متعال منزلت و درجه‌ای است كه تمام شهیدان در قیامت به آن مقام و منزلت غبطه می خورند.»(5)

و امام صادق نیز فرمود: «عموی ما عباس، دارای بصیرت و شناختی نفوذ ناپذیر و ایمانی محكم و پایدار بود و در ركاب امام حسین علیه السلام جهاد نمود و نیكو مبارزه كرد تا به شهادت رسید.»(6)

حضرت اباالفضل علیه السلام نماد و اسوه اطاعت و فرمانبری و همچنین وفاداری نسبت به امام، رهبر و مقتدای خویش است.

زیباترین گواه بر وفاداری او، حماسه‌ای است كه آن حضرت در كنار نهر فرات و در میان خیل عظیم سپاهیان باطل آفرید. آنگاه كه مشك خویش پر از آب ساخت، از شدت تشنگی و بی اختیار قصد نوشیدن آب نمود، اینجا بود كه به یاد تشنگی مولایش امام حسین علیه السلام افتاد و آب را بر آب ریخت و در بازگشت به خیام، شهد شیرین شهادت را نوشید.(7)

بنازم غیرت و عشق و وفا را كه عطشان بر لب دریاست عباس

هنوز از تشنه كامان شرمگین است ببین در علقمه تنهاست عباس

پنج فرزند دیگر امام علی علیه السلام كه در كربلا حضور داشتند و به شهادت رسیدند عبارتند از: عبدالله بن علی علیهماالسلام با بیست و پنج سال، عثمان بن علی علیهماالسلام با بیست و سه سال، جعفربن علی علیهماالسلام با نوزده سال، ابوبكر بن علی علیهماالسلام با بیست و پنج سال و ابراهیم بن علی علیهماالسلام با بیست سال سن.(8)

از امام حسن مجتبی علیه السلام نیز یادگاری جوان و رزم آوری دلاور در كربلا حاضر بود كه عاشقان اهل بیت عصمت علیه السلام در سوگ شهادت او هماره عزا دارند و او حضرت قاسم بن الحسن علیهماالسلام است که در سن شانزده سالگی مرگ شیرین تر از عسل را در آغوش كشید.(9)

دیگر سردار دلیر و شجاع سپاه حق، خورشید جوانان كربلا است كه در عنفوان جوانی و در هجده سالگی در ركاب پدر و امام زمانش در نهایت شهامت جنگید تا شهد نوشین شهادت را از دستان جد بزرگوارش رسول خدا صلی الله علیه و آله نوشید و او جوان زیبا و رعنای امام حسین علیه السلام، حضرت علی اكبر علیه السلام است.(10)

بی شك، آل عقیل بن ابی طالب علیهماالسلام در روز عاشورا نقش به سزایی در رسوایی جبهه شیطانی باطل ایفا نمودند كه عبدالله بن عقیل با سی و سه سال، عبدالرحمن بن عقیل با سی و پنج سال، جعفر بن عقیل با سی و دو سال، ابی سعید بن عقیل با بیست و هفت سال، عبدالله بن مسلم ابن عقیل با بیست و شش سال و محمد بن مسلم بن عقیل با بیست و هفت سال سن از آن جمله اند.(11)

دیگر جوان حماسه عاشورا، عمروبن جناده انصاری است. او كه یازده سال بیش نداشت، پس از به شهادت رسیدن پدر بزرگوارش - جناده بن حادث انصاری خزرجی - از سالار شهیدان اجازه میدان خواست. اما آن حضرت امتناع ورزیده، فرمودند: «پدرش در میدان نبرد كشته شده است، چه بسا مادرش از این كار ناخشنود باشد.»(12) آن كودك با شنیدن این فرمایش امام، بلافاصله عرضه داشت: "یا بن رسول الله! مادرم به من فرمان داده است كه به میدان بروم." هنگامی كه امام این سخن را شنید به او اجازه داد پس به میدان رفت و شهید شد. دشمنان سر مباركش را از تن جدا نمودند و به سوی امام پرتاب كردند! مادرش سر را گرفت و خاك و خون را از آن پاك كرد و آن را بر سر مردی از كفار كوبید و او را به هلاكت رساند. آنگاه به خیمه بازگشت و شمشیری برگرفت و به جبهه باطل حمله ور شد و دو نفر از دشمنان را به هلاكت رسانید.(13)

آری، بدون تردید معنویت و رشادت‌ها و شهادت‌های جوانان این دیار که در خلق بزرگترین انقلاب مردمی تاریخ و در هشت سال دفاع جوانمردانه مقدس بسیار موثر بوده، تنها در گرو الگو پذیری و الهام از راه و مرامی بود كه حضرت سید الشهدا علیه السلام پیش روی بشریت نهاد. جوانان امروز نیز با تأسی به جوانان بصیر آگاه و فداكار كربلا و اقتدا به این اسوه‌های ماندگار، صفحات مبارك دیگری، مشحون از حماسه ایثار خواهند آفرید.

پی نوشت‌ها:

1- الارشاد، مفید 2/91 .

2- ابصار العین/56 .

3- لغت نامه دهخدا.

4- مقتل خوارزمی2/30 .

5- ابصار العین/56 .

6- حضال شیخ صدوق

7- الارشاد، مفید2/95.

8- ابصار العین /56.

9- لباب الانساب1/397.

10- مقاتل الطابین/115.

11- لباب الالباب1/397 .

12- ابن شهر اشوب4/104.

13- بحار الانوار45/28 .

"محمد حسین ظریفیان یگانه"