تاریخ نگاری مهدی مهدوی کیا
1- روی هم 30 ساله هستند. مهدی 16 ساله و‌هادی 14 ساله در زمین‌های اطراف سادات می‌درخشند. از استادیوم محلاتی تا زمین كوچك شهدای گمنام، مسیر خانه به ورزشگاه بانك ملی هم از میدان خراسان است تا خیابان فدائیان اسلام، گاهی با سواری و گاهی با اتوبوس‌های شركت واحد طی می‌شود. در زمین بانك، مهدی و‌هادی سراغ آقارحیم (میرآخوندی) و علی دوستی می‌روند. برای رحیم و علی دوستی فرقی نمی‌كند مهدوی‌كیای بزرگ در كدام تیم بازی كند. وضعیت عجیبی شده است. هادی در تیم نوجوانان است و گهگاه به جوانان می‌رود و مهدی همزمان در سه تیم نوجوانان، جوانان و بزرگسالان بانك ملی بازی می‌كند. هفته‌ای سه روز در هفته و جالب‌تر آنكه در 16 سالگی آقای گل مسابقات فوتبال بزرگسالان تهران می‌شود.
2- ذخیره فرشاد
اسفند ماه سال 73 به پرسپولیس می‌آید. پسر 17 ساله می‌آید تا جا، پای فرشاد محروم بگذارد. فرشاد پیوس، او را می‌بیند و پیش‌بینی می‌كند كه دوران بزرگی او شروع خواهد شد. در چند بازی، بازی می‌كند اما محرومیت فرشاد تمام می‌شود و به میدان برمی‌گردد. در خط حمله تیمی كه فرشاد پیوس، علی دایی، رضا ترابیان، مرتضی كرمانی و... را دارد، جا برای درخشش او نیست، با این حال در 17 سالگی با پیراهن پرسپولیس گل می‌زند تا جوان‌ترین بازیكن گلزن تاریخ پرسپولیس لقب گیرد. در سال 74، با ادموند بزیك در خط حمله تیم ناكام المپیك 1996 آتلانتا ناموفق شد.
3- تیم ملی
سال 75، سال خوبی برای مهدی است. استانكو به دنبال انتقادات فراوان سیستم پرسپولیس را از1-3-6به 3-4-3 تغییر داده است. حالا در روزهایی كه فرشاد پیوس و كرمانی از پرسپولیس رفته‌اند و علی دایی هم در میانه راه به تیم السد قطر می‌رود، مهدوی‌كیا مهاجم اول پرسپولیس می‌شود. آنقدر خوب كار می‌كند كه مایلی‌كهن او را به تیم ملی دعوت می‌كند. روز 15 آذر 1375 در 19 سالگی اولین بازی ملی را برابر عراق انجام می‌دهد. ایران به عراق دو بر یك می‌بازد. در خط حمله تیم ملی هم خداداد جای مهدی را می‌گیرد، مهدی نیمكت‌نشین می‌شود اما راضی است. راضی از اینكه میدان برد دو بر شش برابر كره‌جنوبی را ولو به اندازه پنج، شش دقیقه تجربه كرده است. چه تجربه‌گرانی.
4- اعجاز مایلی
اواخر سال 75 نعیم سعداوی پیستون راست پرسپولیس به علت دوپینگ محروم می‌شود. جواد زرینچه، محمد تقوی، داوود محبوب و... هم زیاد سرحال نیستند. مایلی‌كهن، سرمربی تیم ملی معجزه می‌كند و او را در تیر ماه سال 76 به پیستون راست می‌برد. نقطه عطفی در زندگی ورزشی مهدی مهدوی‌كیا شكل گرفته است. سال 1376 سال رویاهای مهدی است. روز 22 شهریور در جریان برد چهار بر دو تیم ملی برابر چین در دالیان دو گل می‌زند. تیم ملی به جام‌جهانی 98 فرانسه صعود می‌كند. مهدی، جوان اول آسیا معرفی می‌شود. در پرسپولیس تبدیل به مرد اول تیم است و فرشاد پیوس كه بعد از رفتن استانكو به پرسپولیس برگشته در روز 20 تیر كه روز خداحافظی او است پیراهن 17 را بر تن مهدی می‌كند.
5- معافیت توسط رهبر
ایران در جام‌جهانی 1998 فرانسه حضوری قدرتمند دارد. روز 31 خرداد 77، بهترین روز زندگی مهدوی‌كیاست. برابر آمریكا گل می‌زند. ایران دو بر یك برنده می‌شود. بعد از جام‌جهانی، مرد اول فوتبال ایران است. پشنهاد های مختلف خارجی برای استخدام ستاره تیم ملی به صف می شوند اما او به دلیل خدمت سربازی نمی تواند ایران را ترک کند. اما رهبر معظم انقلاب ضمن ستایش بازی‌های خوبش به خاطر گلی كه به آمریكا زد او را از خدمت سربازی معاف كرده و این عنوان در كارت معافیت او قید می‌شود. سال 77، مهدوی‌كیا به بوخوم آلمان می‌رود. سه گل برای بوخوم می‌زند. پنالتی‌زن اول بوخوم می‌شود. كلاوس تاوپ مولر عاشق بازی او است اما در سال 1378، او به تیم هامبورگ می‌رود. سال خوب 77، قهرمانی در بازی‌های آسیایی را هم برایش به ارمغان می‌آورد.
6- پای بوسی
سال 1378 است. مهدی به شمال آلمان می‌رود و ستاره هامبورگ می‌شود. شش سال عالی در هامبورگ دارد اما در سال‌های آخر افت كرده است. فرانك پاگلزدورف، سرمربی هامبورگ است در سال 78، مهدوی‌كیا، در دیدار دوستانه ایران و آمریكا در ورزشگاه رزبان پاسادنای آمریكا، یك‌بار دیگر دروازه حریف را می‌گشاید، او آنقدر خوب كار می‌كند كه یكی از همبازیانش در هامبورگ پای او را می‌بوسد.
7- دعوا با حلالی
سایه سنگین كم‌فروشی برای تیم‌ملی در سال‌های 79 و 80 روی سر مهدی سایه افكنده است. بعد از حذف تیم‌ملی در جام ملت‌های 2000 اسماعیل حلالی می‌گوید مهدی برای تیم‌ملی مایه نگذاشته و از مصدومیت ترسیده است. مهدی از كوره در می‌رود و می‌گوید اگر تیم‌ملی فوتبال منصفانه انتخاب شود، حلالی جزو هزار نفر اول نیست! این حرف‌ها، نشان‌دهنده یك واقعیت است. مهدی برای تیم‌ملی سال 79، مثل سال 78، فعال نیست. در سال 80 او برای جبران مافات در تیم‌ملی، بیشتر فعالیت می‌كند. در بازی آخر تیم‌ملی فوتبال برابر ایرلند او بهترین بازی‌اش را در مقدماتی جام‌جهانی 2002 انجام می‌دهد اما كار تیم‌ملی تمام است. حیف.
8- بهترین پاسور
سال‌های 81 و 82 سال‌های اوج‌گیری مهدی مهدوی‌كیاست. او تبدیل به بهترین پاسور بوندس‌لیگا می‌شود. سال 1382 برای‌هامبورگ 15 پاس گل می‌دهد و در این عرصه بهترین می‌شود. AFC او را مرد سال فوتبال آسیا در سال 2003 انتخاب می‌كند. در تیم‌ملی فوتبال، روزهای بسیار خوبی دارد. ستاره تیمی است كه به جام ملت‌های 2004 صعود می‌كند.
9- 9 پاس از 14 گل
سال 83، ایران در جام ملت‌های 2004 بی‌شك سوم می‌شد. ایران در این مسابقات 14 گل می‌زند. 9 گل از پاس‌های مهدوی‌كیا ثبت می‌شود. مهدوی‌كیا در نیمه دوم بازی دوستانه ایران و آلمان در مهرماه سال 1383 كه با پیروزی دو بر صفر آلمان به پایان می‌رسد، بازوبند كاپیتانی تیم‌ملی فوتبال را بر بازو می‌بندد.
10- روزهای پایانی
سال 84، سال‌های خوب رو به افول است. ایران درخرداد ماه سال 1384، بحرین را یك بر صفر شكست می‌دهد و به جام‌جهانی 2006 صعود می‌كند. این دومین صعود مهدوی‌كیا با تیم‌ملی به جام‌جهانی است. با این حال، در دو سال آخر حضور در‌هامبورگ حضورش زیاد درخشان نیست. پرونده حضورش در هامبورگ بسته می‌شود.
11- ركورد جام‌جهانی
سال 85، سال حضور دوم در جام‌جهانی است. او هر سه دیدار ایران در جام‌جهانی را در میدان است تا با شش حضور در مرحله نهایی جام‌جهانی، ركورددار این عرصه در فوتبال ایران باشد. دایی با پنج حضور در میدان پشت‌سر او بوده است. دو گل ایران در جام‌جهانی 2006، با ارسال او به دست آمده است. بعد از خداحافظی علی دایی، مهدوی‌كیا به صورت رسمی كاپیتان اول تیم‌ملی است.
12- سندرم بزرگان
سندرم بزرگان گریبان مهدی را می‌گیرد. بعد از پنجعلی، جعفر مختاری‌فر، ناصر محمدخانی، محمد خاكپور، علی دایی، یحیی گل‌محمدی و... حالا نوبت مهدی مهدوی‌كیاست. مهدوی‌كیا در تابستان 1386 پنالتی از دست داد و ایران برابر كره‌جنوبی بازنده و از جام ملت‌های 2007 حذف شد. روزهای پایانی اعتبار و افتخار برای او در تیم‌ملی فرا رسیده است.
13- سربلند می‌ماند
مهدی مهدوی‌كیا در آبان 87 با بازوبند كاپیتانی به تیم‌ملی برمی‌گردد یك گل هم برابر كره‌شمالی برای تیم‌ملی می‌زند، با این حال علی دایی هنوز مایل به استفاده از او در تمام دیدارها نیست، دایی می‌رود، قطبی می‌آید، مهدوی‌كیا تا روز آخر كنار تیم‌ملی می‌ماند و با آن حذف می‌شود. می‌گوید خداحافظ، سربلند می‌ماند.
تنظیم برای تبیان: رضا سیگاری
