مبارزه با فساد در ورزش از حرف تا عمل

محمود گودرزی در بین برنامه هایی که برای سامان یافتن ورزش ایران ارائه کرد نگاهی جدی و عمیق به بحث مبارزه با فساد موجود در ورزش و شفافیت های مالی داشت اما آیا در این باره کار اساسی صورت گرفته است؟

چندی پیش صدور پیام از سوی مقام معظم رهبری در خصوص لزوم مبارزه جدی با فساد اداری و نه در حد حرف و همایش برای معاون اول ریاست جمهوری حاوی نکات مهمی است. حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در پاسخ به نامه جهانگیری معاون اول رئیس جمهور، در ارتباط با برگزاری «همایش ملّی ارتقای سلامت نظام اداری و مقابله با فساد» و درخواست صدور پیام برای این همایش، مرقومه‌ای را صادر کردند.متن مرقومه رهبر معظم انقلاب که توسط معاون اول رئیس جمهور در محل برگزاری این همایش در سالن اجلاس سران قرائت شد، به شرح زیر است:

بسم الله الرّحمن الرّحیم

نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟ مگر وضعیت برای شما مسئولان سه قوه روشن نیست؟ با توجه به شرایط مناسب و امیدبخشی که از لحاظ همدلی و هماهنگی و همفکری بین مسئولان امر وجود دارد، چرا اقدام قاطع و اساسی انجام نمی‌گیرد که نتیجه را همه بطور ملموس مشاهده کنند. توقع من از آقایان محترم این است که چه با سمینار و چه بدون آن، تصمیمات قاطع و عملی بدون هرگونه ملاحظه‌ای بگیرند و اجرا کنند. موفق باشید.

وظیفه دستگاه ورزش

بدون تردید یکی از دستگاه هایی که باید در این خصوص به شدت فعال باشد بخش ورزش است. ورزشی که امروز دم از کمبود بودجه می زند اما در عمل پول بی کمال آن را به بیراهه می برد. یکی از دلایل اصلی عدم توفیق وزارت ورزش در بخش بودجه این که بخش اعظمی از پولی که خرج ورزش می شود عملا دست این وزارتخانه نیست و بخش های دیگر آن را به نام ورزش و اغلب به کام خود خرج می کنند.

چند مثال:برای روشن شدن وضعیت بریز و بپاش بی حساب در ورزش مثال های فراوانی وجود دارد. به چند مثال بسنده می کنیم.

1- مثال به روز

وزیر ورزش اخیرا و شخصا در جلسه با ورزشی نویسان اعلام کرد در یک فدراسیون حدود یک میلیارد تومان خرج سفر و پاداش یک نفر شده است. سفرهایی که اغلب بی دلیل و آن هم با پروازهایی فرست کلاس صورت گرفته است.

2- مثال قدیمی

یکی از مسئولان دستگاه ورزش که در دولت نهم به یک باره رشد کرد و در ساختمان خیابان سئول به سمتی قابل توجه نیز دست یافت، اقدامی صورت داده که موجب تاسف آگاهان از موضوع شده است. وی که زمانی در دستگاه ورزش حضور داشت و سمتی مهم را نیز اشغال کرده بود ، گذرنامه خود و خانواده اش را برای یکی از فدراسیون ها می فرستد تا زمینه ساز سفر آنها در یکی از تعطیلات به همراه تیم ملی به یکی از کشورهای عضو شنگن شوند. نکته حایز اهمیت این است که در پاسخ عنوان می کند هزینه این سفر را که بسیار زیاد هم هست، در آینده حساب خواهد کرد و چه کسی است که نداند این محاسبه به چه شکل خواهد بود!

البته، فدراسیون مورد نظر از اجرای خواسته نامشروع این مسئول ورزشی استنکاف می کند و مدارک را باز می گرداند؛ اما همین زمینه ساز انتشار گزارش هایی علیه این مجموعه از سوی مدیر متخلف می شود. این اتفاق در حالی روی می دهد که این مسئول دارای سمتی مهم و راهبردی در دستگاه ورزش بود و از سوی برخی معاونان نیز حمایت می شد که خود گویای روابط نهفته میان آنهاست.

3- باز هم جدید

در حالی سال 1393 ماه نهم خود را پشت سر می گذارد ، یکی از روسای فدراسیون ها نزدیک به 15 سفر خارجی را در پرونده کاری خود ثبت کرده است. موضوع زمانی جالب تر می شود که اکثر این سفرها به همراه خانواده بوده است. با یک حساب سرانگشتی 200 روز از سال گذشته و جناب رئیس حدود 140 روز آن را در سفرهای خارجی به سر برده اند. این سفرها به کشورهای ترکیه (3 مرتبه) دبی (3 مرتبه)، قزاقستان، سنگاپور، سوئیس (3 مرتبه)، کره جنوبی، مکزیک، اندونزی و قطر بوده است. حضور این جناب رئیس هم در سه ماهه سوم سال نیز جالب است. تاکنون 80 روز از فصل پاییز گذشته و جناب رئیس فقط نزدیک به 15 روز در فدراسیون حضور داشته است. حدود 25 روز در بازی های آسیایی اینچئون و پس از آن بلافاصله به اندونزی سفر کرده و حدود 20 روزی را در این کشور سپری کرده اند. حضور در بازی های آسیایی ساحلی تایلند به مدت 15 روز. نکته جالب این که جناب رئیس یک هفته بعد از اتمام بازی ها نیز در کشور تایلند اقامت داشتند.

این که فدراسیون تحت مدیریت وی چگونه اداره می شود سئوالی است که مسئولان کمیته ملی المپیک و وزارت ورزش باید پاسخگو باشند که علیرغم ناکامی این رشته هنوز هم به نوعی از رئیس آن حمایت می کنند.عملکرد ضعیف این رشته در بازی های آسیایی اینچئون کره جنوبی نسبت به بازی های آسیایی گوانگجو چین در لابه لای جابه جایی چند رکورد ملی گم شد تا مسئولان رده بالای ورزش آن را به نوعی موفقیت بدانند.

4- هم جدید و هم قدیم

از خانواده ورزشکاران به بهانه اعزام به مسابقات جهانی و انتخابی تیم ملی پول های میلیونی گرفته می شود! کسب مدال مسابقات جهانی  یا پوشیدن پیراهن تیم ملی ، مطمئناً بزرگترین آرزوی پدر و مادر هر ورزشکاری است. به همین منظور بعضاً خانواده ها برای اینکه فرزندانشان به این عناوین دست یافته باشند ، فریب بعضی از مربیان سودجوی رشته های مختلف ورزشی را هم می خورند. مربیانی که به بهانه اعزام ورزشکاران به مسابقات جهانی و حتی انتخابی تیم ملی از آنها پول های میلیونی دریافت می کنند ولی در نهایت این ورزشکاران فریب خورده و ساده لوح از مسابقات کم ارزش در کشورهای ارمنستان یا ترکیه سر در می آورند. دو باشگاه متفاوت در یکی از رشته های ورزشی ، برای اعزام ورزشکاران به مسابقات نه چندان مهم در کشورهای همسایه چند میلیون تومان از خانواده آنها طلب کردند.مربیان این باشگاه ها در صحبت هایشان با خانواده ها ، هدف از حضور ورزشکاران در مسابقات ترکیه و ارمنستان را حضور در مسابقات معتبر جهانی و حتی کسب سهمیه تیم ملی عنوان کرده اند ، در صورتی که این مسابقات در پایین ترین سطح کیفی برگزار شد و مربیان جز پر کردن جیب و حساب های بانکی شان ، هدف دیگری را دنبال نمی کردند.

5- سفر 60 دلاری وزیر

وزیر ورزش و جوانان، در خصوص عدم اتکای فدراسیونها به منابع دولتی گفت: این یک حقیقت است که ما در کشور، با مشکل منابع مالی روبرو هستیم و منابع دولتی ،کفاف هزینه های ما را نمی دهد.

گودرزی در پاسخ به انتقادهایی که از او به دلیل حضور نداشتن در کنار ورزشکاران در سفرهای خارجی صورت می‌گیرد، گفت: بدون اینکه بخواهم بگویم انسان خوبی هستم می‌گویم که بنده، با سفرهای خارجی و ورزشی خودم و هر مسئول دیگری که آورده ای برای کشور نداشته باشد، مخالف هستم و به همین دلیل برای جام جهانی به برزیل نرفتم و اگر اصرار و دعوت آقای سجادی نبود، به بازی های آسیایی هم نمی رفتم. برای اینکه این سفرها را بی توجهی به بیت المال می‌دانم، اما برای اینکه همگان بدانند که با هزینه کم نیز می توان عازم سفر شد، عرض می کنم که کل هزینه شخصی سفر بنده به اینچئون 61 دلار شده است که از آقای مناف هاشمی خواسته ام تا این رقم را نیز ، ازحقوق بنده کسر کند. از روسای فدراسیونها می خواهم نسبت به سفرهای خارجی خود و اعضای وابسته در فدراسیون حساس باشند و البته ما هم در شورای برون مرزی با تغییر قوانین و حساسیت بیشتر این موضوع را دنبال می‌کنیم

6- سفرهای بدون هماهنگی

معاون فرهنگی، آموزش و پژوهش وزارت ورزش اعلام کرد که سفر مسئولان باشگاه پرسپولیس به مادرید بدون هماهنگی وزارت ورزش و جوانان صورت گرفت. عبدالحمید احمدی در مورد حواشی که پس از سفر مدیران باشگاه پرسپولیس به اسپانیا پیش آمده عنوان کرد: "باشگاه پرسپولیس با باشگاه رئال مادرید مکاتباتی انجام داد و پس از آن مدیران پرسپولیس به اسپانیا سفر کردند که این موضوع با هماهنگی وزارت ورزش و جوانان نبود. وزارت ورزش نمی‌تواند در جزئیات باشگاه‌ها ورود کند اما حتما باید اینگونه موارد با هماهنگی وزارت ورزش انجام شود. برقراری ارتباط با باشگاه‌های اروپایی شرایط خاصی دارد."وی ادامه داد: "با توجه به اینکه ارتباط با رئال مادرید پیش از این سابقه‌دار بوده حتما باید این ملاقات مورد توجه قرار می‌گرفت و بر مبنای سابقه‌دار بودن پیش می‌رفت، آن طور که آقایان گفتند در این خصوص غافلگیر شدند و شناختی از  آن فرد (جهانشاهی) نداشتند. "احمدی تصریح کرد: "هرگونه توافق برون‌مرزی در حوزه ورزش باید به تصویب شورای برون‌مرزی وزارت ورزش و جوانان برسد و اگر این اتفاق رخ ندهد هیچگونه توافقی قابل پیگیری نیست. "

7- فقط سفر چرا

همزمان با برگزاری بازی‌های آسیایی و پاراآسیایی در اینچئون و اعزام کاروان ورزشی ایران به این رقابت ها، باز هم همراهی گروهی از نمایندگان مجلس در این سفرها نکته قابل توجه محسوب می شد. شاید بتوان اعتراف کرد که کمتر سفری در ورزش بدون حضور نمایندگان مجلس صورت می گیرد که البته برخی از این نمایندگان پای ثابت این اعزام ها هستند. در اینکه این اعزام ها ضرورتی دارد و اینکه آیا غیبت یک نماینده در جلسات مجلس درست است و آیا این سفرها ماموریت محسوب می شود یا مرخصی، ورود نمی کنیم و  در این جزییات دخالت نمی کنیم و بنا را بر این قرار می دهیم که این سفر ها با تائید مجلس است و خللی در عملکرد نمایندگان و مجلس ایجاد نمی کند. اما آن چیزی که نمی توان از کنارش عبور کرد نتیجه حضور این نمایندگان در سفرهای برون مرزی است. به هر حال باید به یاد داشت که اعزام نمایندگان مجلس به مسابقات برون مرزی با هزینه وزارت ورزش و جوانان صورت می گیرد و همراهی انها باید نتیجه مثبتی برای ورزش داشته باشد.

8- ورود هنرمندان

مسابقات جام جهانی و جذابیت های آن بویژه به میزبانی برزیل به عنوان مهد فوتبال دنیا بسیاری را برای قرار گرفتن در لیست مسافران اعزامی به سرزمین قهوه وسوسه کرد و لابی ها و رانت هایی را هم براه انداخت تا جمعی به هر طریقی شده این سفر ورزشی  توریستی را از دست ندهند. در این میان از کارمندان درجه چندم فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ برتر گرفته تا پیشکسوتان فوتبال و چهره های هنری ، سینمایی و حتی سیاسی تلاش همه جانبه ای برای قرار گرفتن در لیست مسافران اعزامی به برزیل داشتند که هر یک ماجرا و پشت پرده خاص خودش را دارد. با توجه به هزینه سنگین سفر به برزیل (حدود 20 میلیون تومان) و وضعیت اقتصاد مقاومتی کشور، انتظار می رفت کاروان همراهان تیم ملی این بار برخلاف دوره های قبل با ضوابط و بر طبق ضروریت های شغلی و حرفه ای و با سخت گیری های بیشتری از سوی فدراسیون فوتبال و دستگاه های نظارتی انجام شود ولی گویا بازهم «سمبه» لابی افراد و مدیران متمول پر زورتر بود و آنها به طرق مختلف تلاش کردند تا این سفر تاریخی و بیاد ماندنی را از دست ندهند . در این میان پشت پرده سفر جمعی از هنرمندان به جام جهانی به اصطلاح برای حمایت از تیم ملی زوایای پنهان و پیدای بسیاری دارد که پرداختن به آن حقایق جالبی را روشن کرد.

9- رطب خورده و منع رطب

سوال این است که چه کسی باید با سفرهای بی مورد و هزینه بر که تنها یک بخش فساد در ورزش است مقابله کند. بی گمان پاسخ روشن است. حراست وزارت ورزش که نمایندگانی در اغلب قریب به اتفاق سفر ها نماینده دارد مسئول اصلی جلوگیری از سفرهای بی مورد است. در این باره حتی مطلع هستیم که ستاد مبارزه با فساد تشکیل شده اما این ستاد هم در عمل همانی است که رهبر انقلاب به آن اشاره کردند: "نفس اهتمام آقایان به امر مبارزه با فساد را تحسین می‌کنم، لکن این سمینار و امثال آن بناست چه معجزه‌ای بکند؟"

نفرات اعزامی همراه با تیم های ورزشی تاکنون چه نقشی برای جلوگیری از فساد داشته اند؟

اصولا وقتی جناب وزیر مستقیما سفررفتن کنار تیم های ورزشی را لازم نمی داند و آن را هزینه ای بی مورد می داند چرا باید برخی از همکارانشان از هواپیما پیاده نشوند؟