جشنواره «شیره پزی» در روستای مانیزان

به گزارش تبیان از خبرگزاری ایرنا کشت انگور در تاکستان های مرغوب و مستعد و تولید فرآورده های مختلف انگور همچون کشمش، مویز، شیره و باسلق از دیرباز دل مشغولی ساکنان دیار الوند بوده است اما در این میان شیره پزی آیین و رسم و منش خاص خود را داشت و این آیین سینه به سینه به نسل های بعدی منتقل شد تا حالا که کیفیت شیره انگور این دیار زبانزد همگان شده است.
اگرچه شیره پزی از اواسط شهریور تا اواخر مهرماه در جای جای استان همدان رونق داشته و دارد اما روستای مانیزان شهرستان ملایر در این زمینه از همه رقیبان پیشی گرفته و مرغوب ترین شیره کشور را زلال و بی آلایش به پاکی دل مردمانش تولید می کند.
شیره ای که جزو مهمترین سوغات های اصیل ملایر است و با همه خواص ویژه ای که دارد شربت آن گوارای وجود است در روزهای گرم تابستان و مخلوط آن با برف از دیرباز شیرینی بخش شب های سرد زمستان بوده است.
این آیین دیرینه و سنتی دیار الوند که در گذر زمان رنگ می باخت 6 سال است که با برگزاری جشنواره شیره پزی مانیزان احیا شده و آوازه اش در سرتاسر کشور پیچیده است.
به گزارش ایرنا تاکنون 6 دوره جشنواره شیره پزی سنتی ملایر با برنامه های متنوع و شاد در روستای هدف گردشگری مانیزان شهرستان ملایر برگزار شده است و گردشگران و تورهای گردشگری از اقصی نقاط کشور برای دیدن این جشن سنتی حضور پیدا کرده و از آن استقبال کرده اند.
جشنواره شیره پزی روستای مانیزان در سال 90 ثبت ملی و زمینه ای برای جذب گردشگر در این شهرستان شد.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان ملایر در گفت و گو با ایرنا گفت: جشنواره شیره پزی سنتی ملایر ظرفیتی ویژه برای رشد و توسعه صنعت گردشگری این شهرستان و استان همدان است و ثبت ملی آیین شیره پزی ملایر و برگزاری جشنواره شیره پزی در روستای مانیزان، جانی دوباره به این آیین کهن داده است.
محمدرضا بهاری اظهار کرد: برگزاری جشنواره شیره پزی در روستای مانیزان و استقبال پرشور گردشگران از این جشنواره موجب شد بسیاری از روستاهای شهرستان ملایر که آیین شیره پزی را به دست فراموشی سپرده بودند ترغیب به احیای آن شوند.
وی ادامه داد: در حاشیه جشنواره شیره پزی مانیزان برنامه های متنوعی همچون مسابقه عکس برتر، انتخاب شیره برتر، طبق کشی بانوان روستا با لباس های محلی و اجرای موسیقی زنده سنتی و خواندن اشعار بومی برگزار می شود که تاکنون مورد استقبال شرکت کنندگان قرار گرفته است.
بهاری با بیان اینکه برگزاری این جشنواره موجب رونق اقتصادی منطقه، معرفی آیین های سنتی، ایجاد اشتغال و درآمدزایی روستاییان می شود افزود: شیره اصلی ترین فرآورده انگور است و پخت آن ارزش افزوده بالایی دارد.
وی انگور ملایر و بویژه روستای مانیزان را از لحاظ کیفیت در کشور بی نظیر دانست و گفت: انگورهای تولید شده در روستای مانیزان به دلیل خاک با کیفیت این منطقه بسیار شیرین و مرغوب هستند و با توجه به مهارت بالای اهالی این روستا در پخت شیره، باکیفیت ترین شیره و انگور و باسلق کشور در این روستا تولید می شود.
وی ادامه داد: انگور، شیره سفید و باسلق روستای مانیزان شهرستان ملایر در سالجاری ثبت ملی شد.
به گزارش ایرنا شیره پزی علاوه بر ملایر در دیگر نقاط استان همدان از جمله شهرستان اسدآباد نیز از سالیان دور رونق داشته است.
یک محقق برجسته اسدآباد شناس در گفت و گو با ایرنا گفت: در گذشته بخش عمده انگور تولید شده در اسدآباد برای شیره پزی مصرف می شد و شیره پزی حرفه اصلی و منبع درآمد 90 درصد ساکنان روستاهای مملو از تاکستان شهرستان اسدآباد همچون روستاهای ترخین آباد و ملحمدره بود .
سیدرضا ابوالقاسمی که مولف 17 کتاب و بیش از 100 مقاله در حوزه های تاریخی و میراث فرهنگی است اضافه کرد: در گذشته که صادرات انگور رایج نبود بخش عمده ای از انگور تولیدی کشاورزان به فروش نمی رفت و در این شرایط اهالی این روستاها با انگورهای آبدار و پوست کلفت که برای خوردن چندان مناسب نبودند شیره انگور تهیه می کردند و به فروش می رساندند.
وی ادامه داد: شیره انگور در این شهرستان به سه گونه پخته می شد به طوری که نوع اول آن شیره عسلی یا قرمز بود نوع دوم آن از انگورهای بی دانه از نوع عسگری تهیه می شد که سکنجبین نام داشت و نوع سوم آن شیره ای با رنگ سفید مایل به زرد بود که سفیده تخم مرغ در آن به کار می رفت و تنها مصرف خانگی داشت.
ابوالقاسمی اظهار کرد: برای شیره پزی، انگور را در ظرف های بزرگ ریخته و له می کردند سپس آب آن را می گرفتند و روی دیگ های بزرگ بر روی آتش می گذاشتند تا زمانی که سه چهارم آب آن بخار شود و از یک چهارم آب باقیمانده آن شیره انگور تهیه می کردند.
این محقق برجسته ادامه داد: شیره پزی در گذشته آیین خاصی داشت و به صورت دسته جمعی و با همکاری و تعامل چندین خانواده روستا انجام می شد به طوری که هر روز نوبت شیره پزی انگور باغ یکی از این خانواده ها بود که این رسم و سنت دیرینه در همدلی اهالی روستا و ایجاد فضای دوستی و همکاری در میان روستاییان بسیار تاثیر گذار بود.
ابوالقاسمی، قرائت قرآن و یاد خداوند در آغاز مراسم و سپس خواندن سرودهای محلی و یا خواندن دعا و و ذکر صلوات را از ضروریات آیین شیره پزی در گذشته عنوان کرد و گفت: در پایان کار، کف شیره را که بسیار خوش طعم و کمیاب بود به عنوان تحفه به افراد حاضر در مراسم پیشکش می کردند.
کارشناس مردم شناسی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان همدان نیز به خبرنگار ایرنا گفت: آیین شیره پزی همچون مراسم درو کردن گندم یا چیدن گردو و زردآلو در استان همدان بهانه ای بود تا مردم دور هم جمع شوند و با هم همکاری، تعامل اجتماعی و همدلی داشته باشند.
فریبا نعمتی افزود: در فصل برگزاری این آیین ها افراد روستا هر روز در یک خانه جمع می شدند و شیره می پختند و و فردا به خانه دیگری می رفتند و به این ترتیب علاوه بر دور هم بودن و خبردار شدن از مشکلات همدیگر در پخت شیره و کسب درآمد از این راه همدیگر را یاری می کردند اما این روزها خانواده ها فردگرا شده اند و زندگی شهری بسیاری از دور هم بودن ها و روابط گرم و صمیمی در گذشته را از بین برده است.
وی تاکید کرد: امروزه آیین شیره پزی ملایر ثبت ملی و احیا شده و روستای مانیزان شهرستان ملایر به عنوان پایلوت این آیین انتخاب شده است.
نعمتی تاکید کرد: سعی می شود آیین شیره پزی ملایر همچون گلاب گیری کاشان اطلاع رسانی گسترده شود و مورد بازدید همگان از اقصی نقاط کشور قرار گیرد.

www.irna.ir