مقام مسئول: ثبت جهانی میراث فرهنگی در بین کشورها جنبه سیاسی پیدا کرد
محمد حسن طالبیان در نشست خبری گزارش عملکرد سالانه و اعلام برنامه های آینده مرکز میراث ناملموس تهران که در عمارت تاریخی کوشک برگزار شد اظهار کرد: کمیته بررسی و ثبت میراث جهانی یونسکو در سال های گذشته سعی کرده کار ثبت را از حالت رقابتی و سیاسی خارج کرده و بر وجهه فرهنگی آن تاکید کند.
وی افزود: به همین منظور برای ثبت های مشترک جهانی بین چندکشور تسهیلات ویژه ای مثل بررسی خارج از نوبت، قائل می شود.
وی اضافه کرد: موضوع میراث ملموس مثل بناها و اماکن تاریخی حدود 100 سال است که در دنیا مطرح شده اما میراث ناملموس 13 سال است که جدی شده است ؛ باید روندی طولانی طی شود تا بر اساس تجربیات جهانی، چهارچوب ها و قواعد آن اصلاح و تکمیل شود.
مراکز میراث ناملموس، نمایندگی های تحت نظر یونسکو در مناطق مختلف دنیا هستند که با اعضایی متشکل از کشورهای منطقه ای وظیفه معرفی و پاسداری از میراث ناملموس پنج گانه سنن شفاهی، هنرهای اجرایی، آیین ها و رسوم، دانش سنتی و صنعتگری سنتی را برعهده دارند.
مرکز میراث ناملموس تهران به عنوان مرکز منطقه ای 24 کشور عضو آسیای میانه و غربی و حوزه خلیج فارس در سال 2010 با عقد تفاهمنامه ای با یونسکو مجاز دانسته شد و پس از مصوبه مجلس شورای اسلامی در سال 2012 (1391)رسما شروع به کار کرد.
معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: امروزه موضوع میراث ناملموس در بین کشورها از اهمیت و اعتبار فوق العاده ای برخوردار شده است و در نشست های جهانی شورای حکام میراث ناملموس، موضوعات و موارد به مرور زمان با مباحثه ، کار کارشناسی و تبادل نظر دسته بندی و طبقه بندی و تفکیک می شوند.
وی تاکید کرد: در ایران نیز روند ثبت ملی یک پرونده و معرفی آن به کمیته میراث جهانی به این شکل است که ابتدا در سطح استان ها از میراث ناملموس موجود، یک سیاهه تهیه می شود و عکس و متن مورد نظر ضمیمه پرونده می شود.
معاون میراث فرهنگی ادامه داد: سپس در زمان ثبت استانی، پرونده مفصل تر می شود و گزیده ها به شورایی راه پیدا می کند و بعد در شورا اگر شرایطش با کنوانسیون 2003 مطابقت داشت، ثبت انجام می گیرد.
وی افزود: در میراث ناملموس معمولا برخلاف میراث ملموس، پرونده ها قطور نیست اما از محتوای خوبی برخوردار است و غالب این پرونده ها پیشنهاد گروه های مردمی است و از این نظر گاهی این پرونده ها برای بخشی از مردم ایران، بسیار مهم است.
طالبیان گفت: برخی در کشور به ثبت دانش طبخ کباب بناب یا دنده کباب کرمانشاه یا کاشت زعفران به عنوان انتخاب های سطحی معترض بودند در حالی که همین افراد در زمان ثبت دانش طبخ نان لواش و دلمه توسط کشورهای همسایه اعتراض های فراوانی داشتند که چرا ما سراغ این موضوعات نرفتیم تا کشورهای دیگر زودتر بتوانند آن راثبت کنند.
وی افزود: اگرچه رویکرد فهرست جهانی ناملموس فقط برای ترویج و پاسداشت میراث ، آیین ها و دانش اقوام و مردم سرزمین های مختلف و شادی و نشاط مردم است و ثبت مشترک برخی از این موارد نه تنها هیچ مانعی ندارد بلکه از طرف یونسکو مورد تاکید هم بوده است.
** عموزادگی برخی نواحی ایران با نواحی میراث مشابه دار خارجی
در ادامه نشست، رئیس مرکز میراث ناملموس تهران گفت: مرکز میراث ناملموس تهران مخفف مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس آسیای غربی و مرکزی تحت نظارت یونسکو است که از همه نظر زیر مجموعه و تحت نظر یونسکو تعریف می شود که 24 کشور این حوزه در ان عضویت دارند.
یدالله پرمون درباره شرح وظایف این مرکز افزود: همکاری های بین الملللی، شبکه سازی، پژوهش های پاسداری محور، انتشار اطلاعات، آگاهی افزایی و رویت پذیر کردن میراث فرهنگی ناملموس، ظرفیت سازی و آموزش، ترغیب مشارکت عمومی و عملیاتی کردن کنوانسیون 2003 مجموعه وظایف تعریف شده این مرکز است.
وی تاکید کرد: در بخش فعالیت های روالی برگزاری نشست های فوق العاده شورای حکام مرکز و پی گیری جایگاه حقوقی مرکز در ساختار تشکیلاتی ایران مهمترین فعالیت های این حوزه بوده اند.
پرمون عضویت 11 کشور عضو و همکاری چند کشور غیر عضو با این مرکز و همکاری برای برگزاری اجلاس نوروز و هفتادمین سالگرد تاسیس یونسکو و استفاده از متخصصان بین المللی در ساختار تشکیلاتی شورای حکام را از دیگر فعالیت های مرکز میراث ناملموس تهران برشمرد.
وی تصریح کرد: در امر شبکه سازی این مرکز، پیشنهاد داده ایم تا به جای ایجاد شبکه «خواهرخواندگی» که بین شهرهای دنیا متعارف است بین نقاطی از کشورهای منطقه که آیین یا میراث مشترک ناملموس دارند، عنوان پیوند«عموزادگی» برقرار شود.
رئیس مرکز میراث ناملموس برگزاری جشنواره بین المللی عروسک ها و بازی های فکری صفحه ای واجرای پروژه پیمایش انتشارات آسیا ٓ اقیانوسیه و اطلاع رسانی از طریق رسانه های خبری و عمومی را اقدامات مهم این مرکز در زمینه های پژوهش و انتشار اطلاعات خواند.
وی گفت: تاکنون سه نشست تخصصی برای معرفی پاسداری موفق میراث ناملموس برگزار کرده ایم ودر مقوله آگاهی افزایی و رویت پذیر کردن میراث فرهنگی ناملموس، شب های فرهنگی متعددی مثل مهرگان، چله، لبخندماه، رونمایی از البوم موسیقی جانفزا و برگزاری نمایشگاه عروسک های بومی را داشته ایم که بازتاب بسیاری هم داشته است.
پرمون با مهم خواندن ظرفیت سازی و آموزش در اقدامات این مرکز در سال گذشته به خصوص در کشورهای ترکمنستان و پاکستان، درباره حضور تشکل های غیردولتی در ترغیب مشارکت عمومی در سطح بین المللی تاکید کرد
وی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا مبنی بر موارد نظارتی و ملاحظات خاص مرکز میراث ناملموس برای ثبت جهانی تشریح کرد: تجویز مهم نظارتی که هر کشوری در ارائه فهرست پیشنهادی خود برای ثبت جهانی دارد این است که آن میراث با حقوق بشر و حساسیت های قومی ناسازگاری نداشته باشد.
پرمون خاطرنشان کرد: مهمترین رسالت فعلی بخش میراث ناملموس یونسکو ظرفیت سازی و آگاه کردن مردم درباره این میراث ارزشمند است.
منبع :ایرنا
