چهارپله از خامی تا پختگی
بلوغ های چهار گانه
پسران و دختران در اوایل نوجوانی بالغ می شوند وهر یک از مراحل ثابت وغیر قابل کنترل بلوغ را پشت سر میگذارند . بلوغ عاطفی ، هیجانی ، اخلاقی و اقتصادی از مسایل مهم دوران نوجوانی است که استقلال ، رشد فکری و فلسفه زندگی را نیز با خود همراه می کنند تا نوجوان از خامی کودکی به پختگی جوانی برسد .
در دوران بلوغ تغییرات جسمی درنوجوان پدید می آید که اگر از آنها اطلاع و آگاهی نداشته باشد چه بسا این مساله در مراحل بعدی زندگی آثار سوء و زیانباری بر جای بگذارد . از طرفی تغییرات روحی و روانی نیز در دوران بلوغ پیش می آید از جمله تمایل به گوشه گیری ، احساس دلتنگی و خستگی ، ناسازگاری ، مخالفت های اجتماعی ، تشدید احساسات و عواطف ، فقدان اعتماد به نفس و یا شرم وحیای بیش از حد درک صحیح از تغییرات جسمی و روحی دوران بلوغ از آن نظر حائز اهمیت است که جامعه، مدرسه وبه خصوص خانواده آمادگی لازم را برای برخورد با شرایط حساس و ویژه نوجوانان در این مرحله داشته باشند . در غیر این صورت او به دیگران پناه برده و چه بسا اطلاعات کسب شده از طریق دیگران او را به انحراف بکشاند خوب است در این قسمت با تغییرات دوران بلوغ آشنا شویم .
1. بلوغ عاطفی
برخی افراد گرچه از نظر جسمی بالغ می شوند اما از نظر عاطفی هرگز به بلوغ نمی رسند .
نشانه بلوغ عاطفی یک نوجوان این است که به تدریج رفتارها و واکنش های خام و کودکانه را کنار بگذارد از حقیقت نگریزد و حتی در موقعیت های گوناگون به جای واکنش های هیجانی و کودکانه ، واکنش های منطقی و عاقلانه در پیش گیرد .
مسایلی که نوجوان با آنها درگیر است درابتدای نوجوانی مشکلات خانوادگی ، مدرسه ، تجربه کم ، سلامت جسم و روان و رشد شخصیت، دراواسط نوجوانی مدرسه ، معلمان ، مسایل خانوادگی ، مذهب ، اوقات فراغت ، تفریح ، انتخاب شغل ، پوشش و دراواخر نوجوانی شکست در جنبه های گوناگون زندگی ، جریحه دار کردن احساسات دیگران و تاثیر گذاری بر آنان ، خودشناسی ، مذهب ، رفتارهای والدین ، تعهدات خانوادگی ، توجه به معایب ظاهری و جسمی طی این دوران نوجوان دچار تغییرات عاطفی و هیجانی می شود . ترسویی و کم رویی که مختص اوایل نوجوانی و پیش از آن است پس از 13 تا 14 سالگی کاهش می یابد ، روحیه جنگ طلبی کم می شود اما بدخلقی ، گستاخی و پرخاشگری افزایش می یابد .
2. بلوغ اجتماعی
دختران و پسران نوجوان به اهمیت روابط اجتماعی آگاه اند و حساسیت آنان به این امر موجب می شود تا خود را با علایق ودیدگاه های افراد گروه تطبیق دهند .از این رو گروه های کوچک و بزرگ تشکیل می دهند .
کسب مهارت های اجتماعی ، برقراری ارتباط ، شناخت و ارزیابی دیگران و احساس وفاداری نسبت به اعضای گروه از جمله فواید عضویت درگروه است .
3. بلوغ اقتصادی
انتخاب شغل ، کسب آموزش و مهارت های لازم در زمینه کار مورد نظر و سازگاری با شرایط و محیط کار از مسایل اواخر دوران نوجوانی و اوایل جوانی است . نوجوان با ورود به بازار کار با مسایل جدیدی روبه رو می شود. برخی نوجوانان و جوانان که از کار تنفر دارند ، مرتب کارشان را عوض می کنند ، علاقه ای به انجام وظایف خود ندارند یا از میزان حقوق ، ساعات یا شرایط کار ناراضی اند ، برخی دیگر کار ثابت و دایمی را نوعی تحمیل محسوب می کنند و پاره ای دیگر از کارهای خسته وکسل کننده دست می کشند . ناسازگاری نوحوانان و جوانان با محیط کار بنابر یک یا چند دلیل است :
1- انتخاب کاری فراتر از تحمل و توان
2- انتخاب کار نامتناسب با شخصیت
3- آرمان گرایی نسبت به برخی مشاغل
4- انجام کاری که مستلزم استعداد و مهارت خاصی است که نوجوان یا جوان از آن بی بهره است .
5- پذیرش اجباری شغلی که متناسب با رشته تحصیلی نوجوان یا جوان نیست .
6- انجام کاری که درحد معلومات و دانش نوجوان نیست
7- انتخاب شغلی بر اساس اهداف و آرزوهای والدین
8- فقدان انگیزه وهدف مشخص برای کار کردن
4. بلوغ فکری
سفر ، ورزش ، تماشای برنامه های تلویزیون و سینما ، نقاشی ، نگارش داستان ، شعر ، مطالعه و ... از جمله مسایل مورد علاقه پسران و دختران نوجوان است برخی علایق بسیاری از نوجوانان اساس و پایه زندگی آینده و حتی کار آنان را تشکیل می دهد . در عین حال علایق نوجوان متغیر و ظرفیت ذهنی او روبه رشد است . با رشد و بلوغ فکری در اوایل 15 تا 16 سالگی او به استقلال فکری می رسد و برای هر ادعایی به دنبال دلیل و توضیح کافی است .
منبع: هفته نامه سلامت
مقالات مرتبط
