ولخرج بد اخلاق

کلیدهای رفتار با نوجوانان دردوران بلوغ(3)

همان‌گونه که به هنگام بلوغ فرزندتان، تغییراتی در شما ایجاد می‌شود، در فرزند نوجوان شما نیز دگرگونی‌هایی پدید می‌آید:

افزایش میزان هوش.

چنان‌که در مقاله ی پیش عنوان شد، کودکان با ورود به سنّ بلوغ ناگهان تیزهوش می‌شوند، اطّلاعات عمومی آنها بالا می‌رود و سعی می‌کنند برای هر پرسش ، پاسخی داشته باشند. یکبار نوشته‌ای خواندم بدین مضمون: «نوجوانان! اگر از بگومگو کردن با والدین سنّتی خود خسته شده‌اید، مشغول کار شوید و هزینه خود را تأمین کنید زیرا خودتان را شناخته‌اید.»

دوستان خود را باهوش‌تر از والدین می‌دانند.

طبیعی است که در این هنگام، هوش و ذکاوت دوستان آنها نیز افزایش می‌یابد. کودکانی که شما سال‌ها می‌شناختید، ناگهان جوشش عجیبی در ظرفیّت هوشی خود احساس می‌کنند و مهارت‌های بسیاری فرا می‌گیرند. در واقع، این نوجوانان به دلیل همین ظرفیّت بالای هوشی، می‌توانند مشاوران عالی یک رئیس‌جمهور شوند. اگر سخنی از دوستان خود بشنود آن را عین حقیقت تلقی می‌کند. به یاد دارم هنگامی که پسرم می‌‌خواست رشته ی ورزشی خود را تغییر دهد، من به او توصیّه کردم از این تصمیم صرف‌نظر کند زیرا ادامه دادن رشته‌ای که در آن مهارت دارد برای او بهتر است. او به توصیّه ی من توجهی نکرد ولی پس از مدّتی وقتی همین پیشنهاد را از دوست خود شنید، به آن عمل کرد.

محدودیّت ارتباطات.

فرزندتان که زمانی درباره ی همه‌ چیز با شما سخن می‌گفت، وقتی به سن بلوغ رسید، حرف کمتری برای گفتن دارد. او به پرسش‌های شما خیلی کوتاه و به‌طور فشرده پاسخ می‌گوید و دیگر رازهایش را با شما درمیان نمی‌گذارد. اما اگر شما هم جای او بودید چنین برخوردی می‌کردید و به سخن گفتن با بزرگ‌ترها تمایل نداشتید.

تمایل به تنها بودن در منزل.

نوجوانان تمایل دارند بیشتر وقت خود را در اتاق‌شان به تنهایی بگذرانند، شاید به این دلیل که نمی‌خواهند با والدینی که مسائل آنها را درک نمی‌کنند مواجه شوند.

اگر تلفن، یا تلویزیون و یا ضبط صوتی در اتاق آنان باشد، فقط برای رفتن به توالت از اتاق خود خارج خواهند شد. یکی از دیگر دلایلی که نوجوانان بیشتر اوقات خود را در اتاق‌شان می‌گذرانند این است که در این سنین به خواب بیشتری نیاز دارند و در روزهای تعطیل، اغلب تا قبل از ظهر از خواب برنمی‌خیزند. تغییر دیگری که در سنین بلوغ روی می‌دهد، نیاز نوجوان به داشتن حریم خصوصی است. نوجوانان نیز همانند بیشتر بزرگسالان، به یک حریم خصوصی مانند اتاق برای ملاقات با دوستان و صحبت تلفنی نیاز دارند. والدین باید به این حقوق نوجوانان احترام بگذارند.

مصرف بی‌رویه.

گویا نوجوانان چنین تصوّر می‌کنند که پدر و مادرشان بر روی گنج نشسته اند.بنابراین بدون هیچ محدودیّتی با تلفن صحبت می‌کنند، صدای رادیو را بلند می‌کنند و هیچ‌گاه آن را خاموش نمی‌کنند، لامپ‌ها را روشن می‌گذارند و...

بداخلاق شدن.

در سنین بلوغ عصبانیّت و زودرنجی افزایش می‌یابد. هنگامی که از آنها برای انجام کاری نظیر بردن ظرف زباله و... درخواست می‌کنید، با غرولند انجام می‌دهند و عصبانی می‌شوند که چرا مزاحم آنها می‌شوید و کارهایی را که از نظر آنها مهم‌تر است، متوقّف می‌سازید.

افزایش تأثیرپذیری از دوستان.

گروه دوستان برای نوجوانان بسیار اهمیّت دارد. به دلیل تمایلی که به گذراندن وقت با افراد هم سن‌ و سال خود دارند از فعّالیّت‌های خانوادگی دوری می‌کنند. اگر برای انجام کاری از آنها کمک بخواهید ناراحت می‌شوند و غرورشان جریحه‌دار می‌شود. اگر دوست‌شان همراه آنها باشد، ممکن است دعوت شما را برای گردش و... قبول کنند. به دلیل این که مردم همیشه به سخنان کسانی که فکر می‌کنند باهوش‌ترند گوش می‌دهند، نوجوانان نیز از دوستان‌شان، بیشتر از والدین خود تأثیر می‌پذیرند.

کم‌حوصلگی، یک ویژگی مشترک در نوجوانان.

در سنین بلوغ، حالت‌هایی چون کم‌حوصلگی، زودرنجی و کم‌تحمل شدن افزایش می‌یابد. اگر چه این روحیّات به‌طور مکرر در این سنین مشاهده می‌شود، امّا هر بار که بروز می‌کند به سرعت هم فرو می‌نشیند.

نوع لباس پوشیدن.

نوجوانان دوست دارند همچون سایر هم‌سن و سال‌های خود لباس بپوشند تا هویّت خود را از این طریق ابراز نمایند، لذا هر لباسی که مد شود، به گونه‌ای یکپارچه بین نوجوانان رواج می‌یابد.

کاهش علاقه به درس.

ممکن است در سنین بلوغ افت تحصیلی مشاهده شود زیرا فعّالیّت‌های بیشتری وارد زندگی نوجوانان می‌شود. بازی فوتبال، توجه به جنس مخالف، مکالمات تلفنی و میهمانی‌های دوستانه، از جمله فعّالیّت‌هایی است که در مراحل سنی قبل وجود نداشت.

گریزان بودن از کار.

بسیاری از والدین فرزندان خود را تنبل می‌نامند. البته این بدان معنی نیست که فرزندشان فعّالیّت ندارد، بلکه فقط درکارهای منزل به والدین کمک نمی‌کند و خود را به فعّالیّت‌هایی که علاقه دارد مشغول می‌سازد. اگر کمکی از آنها بخواهید، به سرعت ناپدید می‌شوند یا حجم زیاد درس‌هایشان را بهانه می‌کنند. اولویّت اصلی آنها این است که نوجوان باشند؛ و این وضعیّت نیازمند حداقل کار است. کار اصلی آنها در واقع عبارت است از تفریح کردن، نوار و CD گوش دادن، گفت‌وگوی تلفنی با دوستان و ...؛ و درست به دلیل همین سرگرمی‌هاست که از کار کردن و کمک کردن در کارهای منزل اجتناب می‌ورزند.

وجود این روحیّات در نوجوانان طبیعی است. اگر برخی از نشانه‌های یاد شده را در فرزند خود مشاهده کردید، آگاه باشید که او در حال گذراندن مرحله بلوغ است.