م م م ن خو خو خو بم

لکنت زبان(1)

مؤسسه گفتار آمریکا برآورد کرده است که بالغ بر بیست و پنج درصد از کودکان بین سنین دو تا شش سالگی دچار لکنت زبان یا نارسایی گفتاری می شوند. به همین دلیل زمانی که مادری فرزندش را برای گفتارسنجی پیش متخصص اطفال برد، پزشک به این موضوع توجهی نکرد. اونسبت به سنش خیلی خوب صحبت می کرد ولی بعضی اوقات (مشخصاً زمانی که هیجان زده یا نگران می شد) صداهای آغازین بعضی از کلمات را تکرار می کرد مثل این جمله: من می... می... می... می خواهم برم بی... بی... بی... بیرون.

دکتر، مادرکودک را مطمئن ساخت که در این سن الگوی گفتاری فرزندش نگران کننده نیست.

چرا کودکان لکنت زبان دارند؟

زمانی که کودکان لکنت زبان را شروع می کنند، تمام والدین می خواهند علت آن را بدانند. یافتن این جواب همیشه آسان نیست. تعدادی از تئوریهایی که توسط جامعه ی حرفه ای در بسیاری از جاها پذیرفته شده است، در زیر شرح داده می شود. در بیشتر موارد، کودکان به خاطر مجموعه ای از این عوامل دچار لکنت زبان می شوند.

گفتار، فرآیند پیچیده ای است که مغز، سیستم تنفسی و عصبی و صد نوع ماهیچه ی مختلف در آن دخیل هستند. هر کدام از اینها باید حتی برای تولید ابتدایی ترین صوت گفتاری با هماهنگی کار کنند. بعضی اوقات زمانی که کودکان مهارتهای زبانی را تمرین می کنند، یکی از این اجزای گفتاری، کار خود را درست انجام نمی دهد. غالباً تواناییهای حرکت کودکان از رشد مغزی آنان عقب می افتد. به همین دلیل اگر چه ممکن است کودکان تصویر ذهنی از آنچه که تمایل به گفتن آن دارند، داشته باشند با این وجود در پیدا کردن و تلفظ کلمات و عبارات درست و ادا کردن سریع آنها، دچار مشکل می شوند و لکنت زبان پیدا می کنند.

برخی از آسیب شناسان گفتاری بر این باورند که زمانی که کودکان سعی می کنند به افکارشان نظم بدهند و آنها را به گفتار تبدیل کنند، مغز به طور طبیعی عمل نمی کند به همین دلیل کودکان دچار لکنت می شوند. ممکن است علت این مسئله در انتقال ناقص تکانهای عصبی در داخل مغز یا بین مغز و ماهیچه های گوناگون و مکانیزم هایی که در گفتار به کار می روند، باشد. همچنین ممکن است به این علت باشد که یک سمت مغز علامتها را سریعتر از قسمت دیگر می فرستد و دریافت می دارد. این امر سبب گیجی و سردرگمی فردی که صحبت می کند می شود زیرا نمی تواند صداهایی را که ایجاد می کند دقیقاً بشنود و برخی نیز فکر می کنند که مشکل ، بد عمل کردن مکانیزم شنوایی است که فاصله ی جزیی بین زمان تولید صوت و زمان شنیدن آن ایجاد می کند.

لکنت زبان برخی از کودکان ممکن است نوعی واکنش بدنی به تنش باشد. همه ی ما نسبت به تنش، واکنش بدنی نشان می دهیم. بعضی اوقات ماهیچه های گردن ما کشیده می شوند یا شکم ما سفت می شود یا دستهایمان به هم کلید می شوند. برخی از مردم گرفتگی ماهیچه های حنجره و تارهای صوتی را تجربه کرده اند که جلوی جریان صاف و یکنواخت صدا را می گیرد و باعث لکنت زبان می شود.

همین طور به نظر می رسد که لکنت زبان ، یک زمینه ی ژنتیکی دارد. در کودکانی که پدر یا مادرشان لکنت داشته اند، احتمال وجود لکنت نسبت به سایر کودکان خیلی بیشتر است، حتی اگر لکنت در والدین مدتها قبل از تولد کودک، متوقف شده باشد. ولی روشن نیست که مشکل از لحاظ زیستی به ارث می رسد یا این که واکنش احساسی والدین به لکنت زبان باعث می شود لکنت زبان بد تر شود و ادامه یابد.

برای توضیح پیرامون لکنت زبان تئوری پذیرفته شده ای وجود ندارد؛ زیرا برای هر توضیحی یک استثناء وجود دارد. اگر مشکل عصبی است، چرا کسانی که لکنت زبان دارند، می توانند بدون لکنت آواز بخوانند یا فریاد بزنند؟ اگر مشکل، واکنش بدنی به فشار است، چرا این افراد برخی از موقعیتهای خیلی فشارزا را بدون لکنت اداره می کنند؟ اگر مشکل ژنتیکی است، چرا برخی از این افراد در تاریخچه ی خانوادگی خود به این عادت بر نخورده اند؟ سؤالات بی جوابی در جستجوی علت لکنت زبان وجود دارد. به هر حال یک حقیقت مسلم درباره ی لکنت زبان وجود دارد: اگر لکنت زبان که به صورت یک رفتار کاملاً طبیعی شروع می شود، در مراحل ابتدایی آن به طور صحیح کنترل نشود، به یک عادت دائم تبدیل می شود.

پیشگیری عادت

چگونگی واکنش شما نسبت به اولین نشانه های نارسایی گفتاری، نخستین گام در جهت غلبه کودکان شما بر این مشکل است. هر چه بیشتر به لکنت کودکان توجه منفی نشان دهیم ، احتمال تکرار و شدت آن بیشتر خواهد شد. این حالت زمانی اتفاق می افتد که کودک موقع صحبت کرن احساس عجز و ناتوانی می کند و تنش او تبدیل به ترس از صحبت کردن می شود. آنان ممکن است از ادا کردن کلمات مشخصی اجتناب ورزند و از صحبت کردن دچار خجالت شوند. لکنت زبان که ممکن است صرفاً به خاطر میل به سریع صحبت کردن شروع شده باشد، به زودی در اثر آمیزش با فشارهای دیگر – مانند این که وقتی او صحبت می کند چه اتفاقی رخ می دهد – بدتر می شود.

روشهای اولیه ای که در مقالات بعدی بیان می شود ، برای کودکان دو تا پنج ساله مبتلا به این عادت مناسب ترین راه است. این روشها می توانند از احساسات نگران کننده ای که بر توانایی مبتلایان در ارتباط برقرار کردن با جامعه و امنیت عاطفی آنان اثر می گذارد، جلوگیری کنند. اگر کودک شما بالای پنج سال است، پیشنهادهای مقاله بعد یقیناً مشکل را آسان خواهد کرد ولی این پیشنهادها نیاز به ترکیب با درمان تخصصی دارند که در سلسله مقالات « لکنت زبان» توضیح داده می شود.

ادامه دارد...

منبع : بر گرفته از کتاب« بچه های خوب ،عادت های بد»

نویسندگان : دکتر« چارلز ای شانر» و« ترزافویدیگرونیمو »

ترجمه : میر محی الدین گلباز

مقالات مرتبط :

چگونگی برقراری ارتباط غیركلامی با كودك              

چگونه می توان به كمك كودك لكنتی كمك كرد؟   

آیا می دانید با پذیرفتن لكنت كودك می توانید به درمان آن كمك كنید؟