كودك شما در چه مواقعی بیشتر دچار لكنت زبان  می شود ؟

در قسمت قبل به نقش الگوهای صوتی در رشد تكلمی كودك پرداختیم . اینك در ادامه می خوانیم...

زندگی روز به روز كودك

در مراقبت و تربیت كودك ، غیر از صحبت كردن با او ، كارهای بسیار زیادی می توان انجام داد . در زندگی كودك خردسال فرصت های متنوعی برای رشد متعادل و بدون دغدغه او و نیز موقعیت هایی برای ایجاد ضعف و احساس ناامنی در كودك وجود دارد . البته ما قصد نداریم كه دستورالعمل جامعی در زمینه رویارویی با مشكلات تربیت كودك ارائه دهیم. لذا در اینجا صرفاً به ابعاد خاصی از مسائل تربیتی كه متضمن بسیاری از فرصت ها و امكانات خوب برای پیشرفت و تقویت روانی و سلاست كلامی كودك است ، اشاره می كنیم .

وقت غذا :

اگر كودك شما خیلی سخت و با دردسر غذا می خورد و غذا خوردن او برای هر دوی شما یك مسئله جدی است ، شاید بهتر باشد كه در موقعیت و شرایط غذاخوردن كودك تجدید نظری بكنید. آیا كودك شما در موقع غذاخوردن بیشتر به لكنت می افتد؟ به نظر شما كودك دچار چه نوع تعارضات درونی می شود ؟ آیا وقتی كه كودك غذا می خورد با او صحبت می كنید و یا این كه مرتباً او را سرزنش می كنید ؟ پیشنهاد ما این است كه ابتدا خواست های خودتان را مورد بررسی مجدد قرار دهید. آیا شما در واقع بدین جهت نگران هستید كه كودك به اندازه كافی غذاهای مورد نظر را نمی خورد ؟ معمولاً وقتی كه برای كودك غذاهای مناسبی كه او نسبت به آنها نگرش و حساسیت منفی چندانی ندارد ، تهیه شود و قبل از غذا به او خوراكی های متفرقه داده نشود ، نهایتاً خود كودك احساس گرسنگی می كند و به مقدار لازم غذا خواهد خورد. اگر به هنگام غذا خوردن ، كودك اظهار بی اشتهایی می كند ، سعی كنید برای مدتی تغییراتی در زمان و مكان غذا خوردن به وجود آورید . آیا شما خیلی نگران نحوه غذا خوردن كودك هستید ؟ اگر واقعاً می خواهید عادت مطلوب غذا خوردن را به او آموزش دهید ، بهتر است این كار را به صورت یك بازی و یا وقتی كه او مثلاً مشغول خوردن بستنی است انجام دهید. در بقیه اوقات كوشش كنید تمایلات و كشش های درونی تان را برای اصلاح رفتار كودك كنترل نمایید . آیا شما انضباط كودك را با مسئله خوردن و آشامیدن یكی می دانید؟ سعی كنید در خوردن ، فشار زیادی به او نیاورید، در این كشمكش ( از شما اصرار و از كودك انكار ) كودك به بهای ضرری كه متوجه هر دوی شما خواهد بود برنده می شود ؛ برای این كه شما نمی توانید به زور او را وادار به غذا خوردن كنید. در این مورد زیاد اصرار و كوشش نكنید ، با این كار فقط خودتان و دیگران را آزرده و ناراحت می كنید . شما می توانید زمان و مكان غذا خوردن كودك را كنترل كنید و در واقع همین هم كافی است . اگر شما در وقت صرف غذا ، معمولاً راجع به مشكلات خودتان ( بزرگسالان خانواده ) بحث می كنید ، بهتر است این كار را متوقف كنید و به زمان دیگری موكول نمایید .

وقت خواب :

در ارتباط با خوابیدن كودك هم شما نمی توانید به اجبار او را وادار كنید كه به رختخواب برود و بخوابد . اگر در آنجا هم اصرار و ابرام داشته باشید ، بزودی متوجه خواهید شد كسی كه زمان خوابیدن را در كنترل خود دارد ، كودك است .

كلید اصلی نیل به نظم و عادت مطلوب در هر امری ، ثبات داشتن و ثابت قدم بودن در آن است . ما مطمئن هستیم كه شما با بسیاری از شگردهایی كه كودك برای ایجاد تأخیر در خوابیدن خود استفاده می كند و هر بار به تشریفات پیچیده این مسئله می افزاید ، آشنا هستید . از این رو سعی نكنید كه بر این تشریفات پیچیده چیزی اضافه كنید . هر چه ساده تر ، بهتر. معمولاً اول شب زمان مناسبی است كه برای كودك كتاب بخوانید ، اما این كار را باید هر چه زودتر انجام داد و نمی بایست آن را تا دیروقت به تعویق انداخت . قبل از این كه كودك برای خواب آماده شود ، او را بغل كنید و با نوازش كردن به او آرامش ببخشید.

مشكلات دستشویی رفتن :

از آنجا كه شما نمی توانید به زور كودك را وادار كنید كه به دستشویی برود و نیز نمی توانید همه حوادثی را كه اتفاق می افتد ، كنترل كنید بهتر است كه از تلاش بی جهت خودداری فرمایید. اگر هم در تربیت خویشتن داری و آموزش كنترل دفع به كودك فوق العاده سخت گیر بوده اید ، به احتمال قوی این روش هم موفق نبوده است . اگر شب ادراری ( یا روز ادراری ) كودك همچنان به عنوان یك مسئله جدی ادامه می یابد ، بسیار مهم است كه برخورد شما با او به گونه ای باشد كه كودك احساس شكست و ناتوانی نكند . شما قطعاً می توانید به او كمك كنید اما نباید چنین تصور كنید كه به رغم این كه كودك با كثیف كردن رختخواب و لباس هایش شما را ناراحت و عصبانی می كند ، به او رسیدگی می كنید ؛ بلكه باید چنین بیندیشید كه او پاره ای از وجود شماست . با مُبرّا ( پاك ) كردن احساسات كودك از گناه و بی كفایتی ، زمینه یادگیری كنترل ادرار را برای وی هموار كرده ، در درازمدت كارها را برای خودتان و او آسان می كنید.

رفتارهای عمومی كودك :

تردید ، ضعف شخصیت ، از دست دادن حس اعتماد به نفس و احساس شكست ، وقتی در كودك به وجود می آید كه خواست های شما بسیار بیشر از ظرفیت و توانایی های او باشد و تلاش كودك در نیل به ایده آل های شما با ناكامی های مكرر مواجه گردد. آیا واقعاً سطح انتظارات شما از رفتار و اعمال كودك فوق العاده بالاتر از قابلیت های اوست ؟ به خاطر داشته باشید كه اغلب اوقات ، مشكلات گویایی در این قبیل شرایط نامطلوب بروز پیدا می كند و گفتار كودك نسبت به چنین وضعیت هایی شرطی می شود .

انتظارات والدین :

بعضی از اوقات ما انتظار داریم كه كودك عبارات یا تعارفات اجتماعی خاصی را ، ولو این كه چندان دركی از معانی آنها ندارد، به طور طوطی وار به زبان آورد. اگر شما از كودك خود انتظار دارید كه همواره بهترین رفتار و گفتار را داشته باشد ، در واقع انتظار شما از او فوق العاده زیاد است . او را درك كنید و با توجه به سن ، استعداد و علایق او ، توقعات معقولی داشته باشید و صبوری به خرج دهید. به طور مسلم ما اطمینان داریم كه شما همانند بعضی از والدین نیستید كه وقتی كودكشان حاضر نمی شود  در برخورد با دیگران سلام و احوال پرسی كند و یا بعضی دیگر از تعارفات اجتماعی را به زبان بیاورد، برای جبران خجالتی كه ظاهراً كشیده اند ، شخصیت كودك را با جملات ناخوشایندی تحقیر و تخریب می نمایند. گذشته از همه اینها ، توجه داشته باشید كه او هنوز یك بچه كوچك است . اگر شما در چنین شرایطی از رفتار كودكتان دچار شرم می شوید، به یقین انتظارات شما از كودك ، فوق العاده نامعقول و غیرمنصفانه است.

احساسات ، كنش ها و واكنش های ما

با عصبانیت و خشم ناگهانی كودكتان چه می كنید؟ بدیهی است اِعمال بعضی از روشهای كنترل لازم است . بی تردید ، كودك نیز باید یاد بگیرد چگونه به طور مؤثر و مطلوب عواطف و احساسات خودش را مهار نماید. اگر برخورد شما با كودك صرفاً این گونه باشد كه او همیشه احساسات خود را سركوب كند ، ناروانی های كلامی كه معمولاً در این مواقع بیشتر بروز پیدا می كند ، به صورت اغراق آمیزی وجود كودك را فرا می گیرد . با هر روشی كه در نظر دارید به او بیاموزید كه احساسات خویش را كنترل نماید ، اما باید از القای این مطلب كه او به دلیل این كه احساساتی می شود ، بچه بدی است ، اجتناب داشته باشید . او را هرگز و به هیچ وجه خجالت زده و شرمگین نكنید. قطعاً شما می توانید در فرصت مقتضی درباره رفتار احساساتی كودك با او صحبت كنید و برایش با زبان خوش و خیلی دوستانه شرح دهید كه او می تواند به طرق مطلوب دیگری احساسات خود را ابراز نماید. این كار به او كمك خواهد كرد كه بداند بین « داشتن احساس » و این كه فرد « با احساسش چه می كند » تفاوت وجود دارد.

زهره پری نوش - سایت تبیان