تبیان، دستیار زندگی
کلافه شده اید و نمی دانید در مقابل کودک پردرسرتان چه راهی را انتخاب کنید. شاید بهتر باشد در یک نشست خانوادگی قوانین جدیدی را برای آنها تعریف کنید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

راهکارهایی برای والدینِ کلافه! (2)


کلافه شده اید و نمی دانید در مقابل کودک پردردسرتان چه راهی را انتخاب کنید. شاید بهتر باشد در یک نشست خانوادگی قوانین جدیدی را برای آنها تعریف کنید.


در مقاله قبلی برخی از مشکلات هر روزه والدین با فرزندان و راه حل آنها را بیان کردیم و سه راهکار ارائه دادیم. در این مقاله راهکارهای دیگری را بررسی می کنیم.

کودک، لجبازی

از زیرِ کار در رفتن!
1-معمولاً والدین وقتی می بینند بچه هایشان در کارهای منزل همکاری نمی کنند، دو نوع رفتار در پیش می گیرند:

دسته اول: با این توجیهات که:
• بچه است!
• گناه داره!
• آنقدر در مدرسه خسته می شود که توان کار در منزل را ندارد!
• درسش را درست بخواند، کار کردن پیش کش!
• بلد نیست!
• وقت نداره!
مانع از ایجاد احساس مسئولیت در فرزندانشان می شوند.
و دسته دوم: بدون در نظر گرفتن توان فرزندان، تقسیم مسئولیت می کنند و در نتیجه غالباً مشغول کلنجار رفتن و اصرار و حتی تهدید با آنها هستند!


روش پیامدها چه می گوید؟
نشستهای خانوادگی – که در مورد 3 به آن پرداختیم، فرصت خوبی برای تصمیم گیری در مورد کارهای منزل هستند. در این نشستها، کارهایی که باید انجام شود را بنویسید و بین خودتان، تقسیم کنید. البته اینکه چه کسی باید چه کاری را انجام دهد به سن او بستگی دارد. از یک پسربچه 5 ساله انتظار نداریم آشپزی کند ولی می تواند سفره را بیندازد، یا آن را در انتها تمیز کند. یا مثلاً یک دختر بچه 7 ساله باید بتواند وسایل خریداری شده از فروشگاه را از ماشین به داخل منزل بیاورد یا مثلاً لباسهای چرک را داخل سبد لباسها بیندازد. یک بچه 3 ساله می تواند اسباب بازیها را جمع کند و ...
همین طور که بچه ها بزرگ می شوند، می توانند کارهای دیگری انجام دهند. مثلاً کیسه زباله را بیرون ببرند، در تهیه غذا کمک کنند، ظرف ها را داخل ماشین ظرفشویی بچینند، ظرف های تمیز را از آب چکان بیرون بیاورند، گلدانها را آب بدهند، در شستن و آویزان کردن لباسها کمک کنند، و... .

وقتی بچه ها وظایفشان را فراموش می کنند، اولین قدم این است که تذکر ندهید!


تذکر ممنوع!

وقتی بچه ها وظایفشان را فراموش می کنند، اولین قدم این است که تذکر ندهید! چون با تذکر دادن، عملاً خودتان را مسئول آن کار جلوه می دهید و فرزندتان به تذکر دهنده متکی می شود.
به جای این کار، در نشست خانوادگی مشخص کنید کارها «چه موقع» باید انجام شوند و انجام ندادنشان، چه «پیامدهایی» دارد؟ مثلاً می توانید با بچه ها قرار بگذارید که وقتی می توانند بازی کنند یا فلان کار را انجام دهند که وظایفشان را انجام داده باشند. بنابراین، اگر بعداً وظایفش را فراموش کرد می توانید به او بگویید: «بعد از آنکه وظایفت را انجام دادی می توانی بروی بیرون بازی کنی نه قبل از آن!»


اگر فراموشی ها زیاد بود چه کار کنیم؟
در نشست خانوادگی درباره آن حرف بزنید. اگر رفتار کودک حاکی از آن بود که به هیچ وجه نمی خواهد هیچ نوع همکاری در منزل داشته باشد، پس لزومی ندارد به او خدمات بدهید. «پیامد منطقیِ» عدم همکاری، از دست دادن همکاری دیگران است. حواستان باشد حق ندارید فرزندتان را تهدید کنید یا از او انتقام بگیرید ، فقط بگویید: «ما با هم قرار گذاشته بودیم. قرار ما این بود که تو وظایفت را انجام بدهی و من هم تو را با ماشین به گردش ببرم. اگر وظایفت را انجام ندهی من هم تو را به گردش نمی برم.» به علاوه با این اقدامتان، به کودک خود عمل به وعده را نیز آموزش داده اید که یکی از ویژگی های مومن است. چنانچه در دین مبین اسلام آمده است: «المومن اذا وعد وفی: مومن هنگامی که وعده ای می دهد، به آن عمل می کند.»(1)
2- بد غذا بودن:
فرض را بر این بگذارید که باید هر چیزی که داخل بشقابشان گذاشته اید بخورند. اگر غذایی را نخوردند، نازشان را نکِشید! مجبورشان هم نکنید که آن غذا را بخورند! اگر به اندازه کافی غذا نخوردند، «پیامد طبیعی» اش این است که تا صبح گرسنگی می کشند.
با درگیر کردن بچه ها در برنامه ریزی برای وعده های غذایی در جریان نشست خانوادگی، می توانید همکاری آنها را جلب و از بروز برخی مشکلات جلوگیری کنید.
3- دیر آمدن سرِ سفره:

قدیمی ها ضرب المثل جالبی داشتند. می گفتند: سفره نباید معطل بماند!
رسول خدا (ص) می فرمایند: ««اینکه کسی به غذایی خوانده شود ولی نپذیرد یا بپذیرد ولی نخورد از موارد جفاست.»(2)
می توانید در نشست خانوادگی برای «زمان» شام خوردن، قواعد جدیدی با همفکری همه اعضا وضع کنید. اگر به نتیجه رسیدید که مثلاً ساعت 8 شام بخورید، با اینحال فرزندتان دیر سر شام می آید، لزومی ندارد برای او بشقاب بگذارید. وقتی هم که شامتان تمام شد، سفره را جمع کنید، یادتان باشد نباید سفره معطل بماند! بنابراین اگر غذا تمام شد، «پیامد طبیعی» دیر آمدن فرزندتان، این است که گرسنه بماند.

با درگیر کردن بچه ها در برنامه ریزی برای وعده های غذایی در جریان نشست خانوادگی، می توانید همکاری آنها را جلب و از بروز برخی مشکلات جلوگیری کنید


4- دعوای سر غذا:
 معنای غر زدن سر غذا یا دعوا کردن بچه ها با هم سر میز غذا این است که میل ندارند غذا بخورند! بشقاب آنها را بردارید و بگویید: «وقتی آرام شدید، می توانید غذا بخورید.» وقتی آرام شدند بشقاب آنها را برگردانید. اگر دوباره شروع کردند، بشقاب آنها را بردارید و بگویید «مثل اینکه غذایتان را تمام کردید، موقع صبحانه شما را می بینم.» اگر در وعده غذایی بعدی هم درست رفتار نکردند، یک کلمه حرف نزنید، فقط بشقابشان را بردارید.
نتیجه گیری:
روش پیامدها روشی مسالمت آمیز، آرام و اثربخش در آموزش مسائل مختلف به بچه هاست.
پی نوشت:
  1)بحار الانوار، ج 64، ص 311.
 2) مفاتیح الحیات. ص 146

فاطمه السادات رادفر 

کارشناس ارشد مشاوره

بخش خانواده تبیان


منابع و مآخذ:
1- بحارالانوار
2- مفاتیح الحیات. آیت الله جوادی آملی
3- مدیریت عصبانیت. ترجمه فیروزبخت
4- اصلاح رفتار کودکان. ترجمه جمالفر

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.