تبیان، دستیار زندگی
امروز روز جهانی کودک است. کودکی که قدم به این جهان می گذارد، همانند غنچه ناشکفته ای است که نیاز به حمایت و مراقبت از سوی والدین دارد و پدر ومادر باید بدانند آنها آینه کودک هستند و هر رفتاری کنند غیر مستقیم به او آموزش می دهند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

وقتی دردانه ها، آینه والدین می شوند

امروز روز جهانی کودک است. کودکی که قدم به این جهان می گذارد، همانند غنچه ناشکفته ای است که نیاز به حمایت و مراقبت از سوی والدین دارد و پدر ومادر باید بدانند آنها آینه کودک هستند و رفتارشان غیر مستقیم به او آموزش می دهد.

مریم عطاریان -بخش خانواده ایرانی تبیان
کودک ایرانی

بیشتر والدین تصدیق می کنند که بزرگ کردن یک کودک، اگر چه کار بسیار با ارزشی است اما بسیار سخت است خصوصاً که والدین نسبت به یک سری مشکلات رفتاری فرزندان دائماً شکایت دارند و همواره به دنبال راهی برای بر طرف کردن آن مشکل هستند حال آنکه عمدتاً با اتخاذ شیوه تربیتی نادرست، بر شدت رفتار منفی افزوده و مشکلی بر مشکلات فرزندشان می افزایند.
مولای بزرگوار، امیرالمومنین (علیه السلام) چه زیبا می فرمایند: دوست نمی دارم که در کودکی بمیرم و داخل بهشت شوم (دوست دارم زنده بمانم) و بزرگ شوم تا پروردگار خود را بشناسم.(1)

اگر والدین فرزندی راستگو و صادق می خواهند، ابتدا باید به گفتار و رفتار و منش خودشان توجه و اندیشه کنند، زیرا خاستگاه رفتار کودکان از خانواده سرچشمه می گیرد

در ادامه به چند نمونه از مشکلات رفتاری رایج کودکان اشاره می کنیم:

کودکم لجبازی می کند

بروز خطا کاری و اشتباه در کودکان کاملاً طبیعی و قابل انتظار است اما عمدتاً چون والدین واکنش های سخت و خشن در مقابل این رفتارها نشان می دهند، کودک به نوعی واکنش توام بالجبازی بروز می شود. والدینی که در برابر رفتار نادرست کودک از سرزنش استفاده می کنند باید بدانند این رفتار نه تنها تأثیر مثبتی بر رفتار کودک نخواهد گذاشت، بلکه او بدون توجه به زشتی رفتارش صرفاً بر آن پافشاری و لجاجت می کند.
البته گاه لجاجت صرفاً جنبه جلب توجه دارد، چون در گذشته نیز توانسته با تمسک به آن رفتار توجه اطرافیان را جلب کند. لذا در سنین پایین کودک، والدین باید از حساسیت خود در برابر برخی رفتارهای نادرست کودک کاسته تا در گذر زمان آن رفتار به دست فراموشی سپرده شود.

کودکم حسادت می کند

امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «حسادت جسم انسان را ذوب می کند و سبب ضعف قلب و بیماری جسمی می گردد.» (2)
همانطور که در فرموده امیرالمومنین مشخص است یکی از بیماری های اخلاقی که آثار سویی بر روح و جسم انسان می گذارد حسادت است. لذا وقتی والدین شاهد حسادت کودکان خود هستند، واکنش های بسیار منفی می دهد و نگران این مساله هستند که در صورت ادامه یافتن این مشکل چه باید کرد. ذکر این نکته ضرورت دارد که حسادت در کودکان بی دلیل ایجاد نمی گردد.
عمدتاً حسادت در کودکان سه علت مهم و رایج دارد:
1- تبعیض میان فرزندان
2- مقایسه کودکان با هم
3- تاکید زیاد بر روی نقاط ضعف کودک
کاملاً مشخص است که اساس و پایه بروز حسادت در کودکان، شیوه تربیتی غلط و اشتباهات رفتاری است که والدین در برابر وی اتخاذ می کنند. برای مثال اگر پدر و مادر می خواهند، حس رقابت را در کودک خود زنده کنند، این عمل را باید به صورت غیرمستقیم و آن قدر ظریف انجام دهند تا باعث بروز حسادت نشود.

کلام امیرالمومنین، مبین این واقعیت است که هدف خلقت انسان، رسیدن به شناخت است و کسی به این هدف نمی تواند برسد مگر اینکه خوب تربیت شود

کودکم دروغ می گوید

بسیاری از والدین از دروغگویی کودک خود شکایت دارند. حال آنکه قطعاً اقدام به دروغگویی در فطرت هیچ انسانی قرار داده نشده است، بلکه اشتباهات تربیتی و زمینه های خانوادگی و اجتماعی باعث بروز این صفت نادرست در کودک می گردد. عمدتاً 5 عامل در بروز دروغگویی کودکان نقش عمده دارد.
1- الگو برداری از والدین
2- ترس از مجازات
3- تشویق به دروغگویی
4- عمل نکردن به وعده و سرپوش گذاشتن بر آن توسط دروغگویی
5- فرار از موقعیت به وسیله دروغگویی
لذا مشاهده می کنید که اگر والدین فرزندی راستگو و صادق می خواهند، ابتدا باید به گفتار و رفتار و منش خودشان توجه و اندیشه کنند، زیرا خاستگاه رفتار کودکان از خانواده سرچشمه می گیرد و لذا عمده سو رفتارها عمدتاً از محیط خانواده کودک نشأت می گیرد.
در ادامه توصیه های تربیتی به والدین ارائه می گردد تا در بر خورد با کودکان خود محتاطانه رفتار کنند:
- بازی کودکانه با طفل تان را فراموش نکنید. بازی همه زندگی کودکان است لذا همیشه وقتی برای بازی کردن با کودکتان صرف کنید و شرایط و امکانات بازی فرزندتان را مهیا کنید. در طی روز حداقل یک ساعت صرف بازی با کودکتان کنید چون بازی با کودک به نوع وقت گذاشتن برای کودک است و نیازی به جلب توجه را به طور جدی تعدیل می بخشد.
- همواره کودک تان را مورد نوازش قرار دهید. نوازش غذای روانی کودکان است که باید به اندازه کافی از آن تغذیه شود.
- در برابر برخی رفتارهای اشتباه کودک تان چشم پوشی کنید. توسل دائمی والدین به تنبیه و توبیخ و تحقیر کودک (در برابر هر رفتار اشتباه کوچک و بزرگی ) صرفاً کودک را به لجاجت وادار می کند.
- سعی کنید مسائل اخلاقی و اعتقادی را از طریق داستان سرایی به کودک تان منتقل کنید.
- کودک تان را از مهر و محبت و عشق خود اشباع کنید. مهم ترین عامل شادی و امید و نشاط کودک، مهر پدر و مادر است و هیچ چیز جز بی توجهی و بی مهری والدین روان کودک را مشوش و مضطرب نمی سازد.
- والدین باید سعی کنند همواره متناسب با رشد و تکامل کودک خود به وی آزادی و مسئولیت دهند تا شاهد پرورش کودکانی منتقد، متعهد و با اعتماد به نفس باشند.


پی نوشت:
1- میزان الحکمه، ج 6، ص 155
2- میزان الحکمه، ج 4، ص 227



مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.