گلدسته های فراموش شده.....

نباید بگذاریم ، فرزندانمان نسبت به نماز و حضور در مسجد ،بی تفاوت باشند ، این هنر ماست که آنها را طوری تربیت کنیم که نماز و همین طور نماز جماعت را دوست داشته باشند...

گرچه به دنیا آوردن فرزند و سپس از روی غریزه فطری خویشتن، به او عشق ورزیدن و وسایل رفاه او را فراهم آوردن خود دارای ارزش است اما ارزش و قدر والدین به جهت ایجاد نسلی مهذب و پاکیزه است، تربیت فرزندانی که مایه زینت خانواده و اجتماع باشند، انسانهایی صالح که نام والدین خویش را به نیکویی زنده نگاه دارند و باقیات صالحات ایشان گردند.

یکی از این اموزشهای مهم و اساسی که باید توسط والدین نسبت به کودکان و کلا فرزندان صورت گیرد آموزش نماز و ترغیب آنها به نماز جماعت و حضور فعال در مسجد است.

یکی از روشهای تربیت کودکان که مورد تأکید حضرات معصومان(ع) است، شرکت دادن آنان در مکان ها و مراسم های مذهبی است. شرکت دادن کودکان در مراسم مذهبی، از روش های موثر آشناسازی آنان با ارزش های اسلامی است؛ زیرا کودک با چشم خود صحنه های حضور مردم در مراکز دینی را مشاهده می کند و شیوه ابراز احساسات نسبت به بزرگان دین را فرامی گیرد. به ویژه، مشارکت کودک در نماز جماعت و بردن او در مسجد نقش اساسی در تربیت دینی او دارد؛ زیرا مسجد از جایگاه رفیعی در اسلام برخوردار است و نماد اسلام به شمار می رود. همراه بردن کودکان و نونهالان به مسجد و شرکت دادن آنها در نماز جماعت، از یک سو این صحنه ها را جذاب تر می کند و از سوی دیگر، تصویر این منظره ها را در ذهن آنان زنده نگه می دارد و موجب تشویق آنها به برپایی برنامه های دینی و به ویژه، نماز جمعه و جماعت می شود.

از عوامل ایجاد گیرایی استفاده از نمازخانه ها و مساجدی است دارای سادگی و البته زیبایی خاصی بوده و احساسات و خاطرات زیبا را در ذهن کودک تداعی می کند.

در ادامه نکات کلی در مورد ترغیب کودکان به اقامه نماز و حضور در مسجد ارایه می شود:

-          همراه بردن فرزندان با خود به مسجد نه تنها ناشایست نیست بلکه بسیار پسندیده و روشی تربیتی است، حتی امیرالمومنین (علیه السلام) برای کارهای غیر عبادی هم که به مسجد می رفتند کودکان خویش را همراه خود میبردند. به تعبیر استاد قرائتی در تفسیر آیه شریفه خذوا زینتکم عند کل مسجد(اعراف/31)، خدای متعال همراه داشتن زینتها را هنگام رفتن به مسجد توصیه نموده است، در حالیکه خود قرآن کریم فرزند را زینت معرفی کرده است.

-          برای همراهی کودکان در راه مسجد لازم است از روش های جذاب استفاده کرد تا کودکان ترغیب به رفتن به مسجد شوند، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و اله) نوه های خود را برای بردن به مسجد روی دوش خویش می نشاند و گاهی اوقات در راه مسجد با کودکان بازی می کرد .

-          در مسجد برای کودکان احترام قائل شویم، آنان را در بهترین جایگاه قرار داده و تکریم نماییم، پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله)  در هنگام سخنرانی بارها شده بود که حسنین را با خود بر روی منبر می برد و به هنگام سخنرانی آنان را روی زانوان خویش می نشاند.

- برای کودکان خاطره ای خوش از مسجد رقم زنیم.

- توجه والدین به نماز جماعت.برای ترغیب کودکان به نماز جماعت، باید خودمان توجه داشته باشیم که نماز در رأس اعمال واجب قرار دارد و آن را در اولویت کارهای خود قرار دهیم. والدینی که توفیق چندانی در اقامه ی نماز و شرکت در نماز جماعت ندارند و آن را در اولویت کاری خود قرار نمی دهند، نمی توانند مربّی فرزندانی باشند که باید نماز را در سرلوحه ی اعمال خود قرار داده و با نماز زندگی کنند.

ـ تقویت عشق و علاقه آ‌ی درونی کودک نسبت به نماز

آنچه که بیش از نماز خواندن کودکان خردسال ما اهمیت دارد، تقویت عشق و علاقه آ‌ی آن ها به نماز است. مثلا باید سعی شود که جذابیت و علاقه نسبت به نماز ایجاد شود . برای ایجاد رغبت باید جاذبه ایجاد کرد. مثل چادر نماز و تسبیح و جانماز زیبا؛ توجه به توانمندی ها و استعدادهای کودک در اقامه نماز و خودداری از بیان ضعفها.

همچنین از عوامل ایجاد گیرایی دیگر استفاده از نمازخانه ها و مساجدی است دارای سادگی و البته زیبایی خاصی بوده و احساسات و خاطرات زیبا را در ذهن کودک تداعی می کند.

نماز جماعت خانوادگی علاوه بر آن که یاد نماز را در کانون خانواده زنده نگاه داشته و در مقایسه با نماز فرادی ثواب فراوانی دارد، یکی از بهترین کارها در تحکیم روحیه ی معنوی خانواده هم می باشد.

ـ همکاری اعضای خانواده در اقامه‌ ی نماز

نماز جماعت خانوادگی علاوه بر آن که یاد نماز را در کانون خانواده زنده نگاه داشته و در مقایسه با نماز فرادی ثواب فراوانی دارد، یکی از بهترین کارها در تحکیم روحیه ی معنوی خانواده هم می باشد. کار گروهی موجب می شود تا سختی کار کمتر شده و جای خود را با شیرینی و حلاوت آن عوض کند. بچه ها هم با مشاهده‌ ی این کار رغبت بیشتری به نماز نشان داده و با علاقه ی بیشتری به این کار روی آوردند.

ضمنا در هر دوره از زندگی نحوه آموزش نماز خواندن به فرزندان متفاوت خواهد بود .

برای مثال در مرحله ی اول (بین سه تا پنج سالگی): آغاز دوران استقلال کودک و احساس شخصیت و جایگاه در وجود اوست، امّا در عین حال، مرحله‌ی علاقه به تقلید نیز هست؛ لذا باید بگذاریم طبق فطرت خویش عمل کند، و هر طور می‌خواهد تقلید نماید، و خود مستقل عمل کند تا استقلال خود از ما را با انجام آنچه می‌خواهد و دوست دارد، بدون دخالت ما تحقق بخشد.

سن سه سالگی آغاز دوران استقلال کودک و احساس شخصیت و جایگاه در وجود اوست، امّا در عین حال، مرحله‌ی علاقه به تقلید نیز هست

مرحله دوّم (بین پنج تا هفت سالگی): دراین مرحله، می‌توان برای  کودک، با سخنان لطیف، آرام وساده از نعمت‌های خداوند تعالی  و فضل و لطف او و محبّتش نسبت به بندگان (به همراه مثالهای گوناگون) بگوییم؛ که اینکار کودک را  خود به خود به کسب رضایت پروردگار مشتاق می‌کند.

مرحله سوم (بین هفت تا ده سالگی): در این مرحله باید به طور کلی مواظب تغییر رفتار کودک  و پایبند نبودن او به  نماز باشیم، حتی اگر به ادای نماز عادت هم داشته باشند، باید دقت کنیم که دچار تنبلی، یا بی‌میلی به نماز نشوند. زیرا این مرحله یعنی مرحله‌ی تمرّد و دشوارشدن فرمانبرداری کودک که به سادگی شروع می‌شود، پس ما نیز به سادگی این مواظبت را انجام می‌دهیم. لذا در این مرحله باید با درایت و حکمت با او تعامل نموده و از سوال مستقیم پرهیز کنیم.

منابع: سایت اقامه نماز

با نگاهی به کتاب: تربیت فرزند دین دار تالیف راضیه محمد زاده