دیشب خواب چی دیدی؟

در این حالت كودك به علت دیدن خوابهای ترسناك از خواب بیدار می شود و اغلب بخشی از خوابی كه موجب ترس وی شده و یا تمامی آن را به یاد می آورد. كودك اكثرا در رختخواب خود می نشیند و فریاد می كشد و یا گریه می كند  و یا به طرف اتاق خواب و تخت والدین می آید و از آنها تقاضای كمك می كند.

گاهی هم ممكن است كودك دچار وحشت شبانه در خواب شود و با صدای بلند در خواب داد بكشد و گریه كند اما از خواب بیدار نشود.

علل و موجبات اصلی كابوسها ممكن است بر اثر رویدادها و مسائل ترسناكی باشد كه كودك در طی روز در تلویزیون می بیند یا در داستانها و كتابها می خواند و یا اطرافیان تعریف می كنند و یا اصولا مسئله ای باشد كه كودك خود شخصا با آن رو به رو است مانند: دعواها، مشكلات احساسی و در بچه های بزرگتر مشكلات در مدرسه و شاید سختی تكالیف درسی و...  

همچنین كابوسهای كودك می تواند تاثیراتی از اعمال روزانه باشد، یك روز فشرده و سخت می تواند باعث كابوس هنگام خواب شود .  البته خوابهای وحشتناك می تواند از تخیل كودك هم شكل بگیرد بدون اینكه معنای خاصی داشته باشد .

در بچه های كوچك این خوابها قسمتی از رشد آنهاست و وقتی از خواب می پرند بلافاصله به خواب می روند و در فردا آن روز چیزی به یاد نمی آورند.

هر كابوسی به این معنی نیست كه مسئله ای وجود دارد . در كودكان تب، مریضی، زیاد یا دیر خوردن غذا می تواند نقش مهمی در كابوس داشته باشد.

نحوه بر خورد والدین هنگام دیدن خوابهای وحشتناك به این گونه است كه:   

هنگامی كه كودكی در دل شب فریاد كشید، بی آن كه از خواب بیدار شود ، باید او را نوازش كرد و آرام در گوشش لالایی  نجوا كرد و در این هنگام نباید كودك را حتی الامكان از خواب بیدار كرد.

اما زمانی كه كودكتان از صدای فریاد خودش بیدار شد ، همچنان وحشت زده و ترسیده است او را در آغوش بگیرید و یك لیوان آب به او بدهید و او را نوازش كنید و با صدای آهسته برایش تعریف كنید كه این فقط یك خواب بود و گذشت ، آنچه كه دیدی همه در خواب بود.

حتی اگر كودك معنی واژه رویا (خواب) را هنوز یاد نگرفته باشد ، طنین آرام بخش صدایتان او را تسكین خواهد داد و به او خواهد فهماند كه آنچه كه دیده واقعیت نداشته است ، و اگر كودك باز هم بی قراری كرد می توان چراغ را روشن كرد و گفت بیا به دنبال آن چیزی كه می ترسی بگردیم و یا به او بگوییم چراغ را برایت روشن می گذارم.

البته امكان دارد كه در بعضی موارد، صحنه هائی از آن كابوس وحشتناك در ذهنش دوباره تكرار شود و از ترس اینكه دوباره آن منظره های وحشتناك را ببیند از رفتن به رختخواب امتناع ورزد، توصیه ای كه در این زمان وجود دارد این است كه موضوع خوابی را كه كودك عنوان می كند را به شكل دیگری به پایان برسانیم  به این شكل كه مثلا اگر خواب اژدها را دید به او بگوییم كه در انتها تو شمشیری داشتی و اژدها را كشتی.

سعی كنید وقتی كودك خواب ترسناك می بیند و به طرف تخت شما می آید او را به تخت خودش باز گردانید چون بعدا خیلی مشكل است كه شب های بعد در اتاق خودش به خواب  رود و سعی كنید پیش كودك تا به خواب رفتن وی بمانید و بعد اتاق او را ترك كنید.

هنگامی كه احساس می كنید دیدن كابوس در كودكتان به علت این است كه ذهنش مشغول مسئله ای است باید دقت كنید كه چه چیزی در زندگی كودك تغییر یافته است.

البته باید از خود كودك كمك گرفت و یك سئوال باز و دقیق پرسید مثلا دیشب چه خوابی دیده بودی؟ یا دقیقا از چه چیزی می ترسی؟  و بگذاریم خودش تعریف كند و سعی كنیم بین صحبتهایش حرف نزنیم با دقت  گوش كنیم زیرا كودك با این عمل ما احساس خواهد كرد كه وی را درك می كنیم.

البته در كودكانی كه كوچكتر هستند نباید انتظار داشته باشیم كه خوابشان را واضح بتوانند بیان كنند زیرا كودكان در سنین پائین نمی توانند دقیقا خوابی را كه دیده اند به روشنی برای دیگران تعریف كنند و فقط ممكن است یك لغت بگویند مثل: زن بد جنس یا سگ بزرگ.

در این صورت باید به آنها گفت كه در واقعیت و در اتاق او چیزی وجود ندارد و می توان به همراه كودك همه جای خانه را جستجو كرد.

پیشگیری

شبها سعی كنید همیشه یك چراغ خواب در اتاق كودك روشن باشد و در تاریكی قبل از اینكه كودك به خواب رود به وسایل در اتاق كودك نگاه كنید كه بد نمانده باشد مثلا سایه یك صندلی ممكن است برای كودك ایجاد ترس كند.  و یا می توان یك عروسك به كودك داد و یا در اتاق او آویزان   كرد و به او بگویید كه این عروسك جلوی خوابهای بد را می گیرد.  سعی كنیم كودكان قبل از به خواب رفتن فیلمهای خشن و ترسناك نبینند و یا بازیهای خشن و هیجان انگیز انجام ندهند ، سعی كنید قبل از به خواب رفتن كودك برایش قصه بخوانید(البته نه قصه های هیجان انگیز) و یا یك مسئله كه برای كودك جالب است برایش تعریف كنید و به او بگویید :امیدوارم امشب در موردش خواب ببینی.

شما می توانید یك موقعیت روحی خوب و آرامش قبل از خواب، برای كودكتان ایجاد كنید.

منبع: کلید رویارویی با مشکلات رفتاری کودکان. نوشته لیندا سیگل. ترجمه مسعود حاجی زاده

مطالب مرتبط:

نسخه ی ترک عادت های کودکانه

چون عصبانیم لج می کنم

کابوس و خوابگردی در کودکان

زمانی که رویا،واقعیت است