تبیان، دستیار زندگی
یکی از طرح های بزرگ در عالم زیست شناسی تعیین ژنوم انسان بوده است. ژنوم انسان به طور خلاصه تمامی ژن هایی موجود در بدن را به طور جز به جز شامل می شود. به عبارتی مشخص می کند که انسان دارای چه ژن هایی می باشد.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

درس هایی از پروژه ژنوم انسان

یکی از طرح های بزرگ در عالم زیست شناسی تعیین ژنوم انسان بوده است. ژنوم انسان به طور خلاصه تمامی ژن هایی موجود در بدن را به طور جز به جز شامل می شود. به عبارتی مشخص می کند که انسان دارای چه ژن هایی می باشد.

فاضل صحرانشین سامانی- بخش دانش وزندگی تبیان
ژنوم انسان

این کار که حدود بیست و پنج سال پیش از طرف مرکز ملی امریکا برای تعین پروژه ژنوم انسان با سرپرستی say Eric D. Green, James D. Watson and Francis S. Collins. آغاز به کار کرد، سختی های و موفقیت هایی بسیاری داشته است. حال بعد از 25 سال مقاله ای در مورد درس های بزرگی که از این طرح پروژه و انجام آن بدست آمده است مورد بررسی قرار گرفته و در این متن به آنها اشاره خواهد شد. یکی از مواردی که این پروژه را به یک پروژه مفید تبدیل می کند این است که اگر ساختار ژنوم مشخص می شد می توانستند با یک دید کلی به بیماری های مرتبط به ژن ها نیز پی ببرند.

   1- پذیرش مشارکت: اولین درسی که این پروژه بزرگ به دانشجویان و افراد محقق می آموزد ، تقسیم کار است. همه افراد با این واژه برخورد کرده اند و آن را در بسیاری از مواقع نیز تجربه نموده اند. در این طرح بزرگ نیز نزدیک به 32 گروه تحقیقاتی از 15 کشور دنیا مشارکت داشته اند. خود این گروه ها نیز حتما شامل چندین نفر هستند. بنابراین اگر این همکاری بین این افراد نبود شاید به راحتی این پروژه پیش نمی رفت.
2- اشتراک اطلاعات به بالاترین شکل: همان طور که ذکر شد 15 کشور در این پروژه دخیل بودند که هر کدام مسئول انجام قسمتی از کار بوده اند. حال می بایست داده های بدست آمده از هر گروه برای سایر افراد گروه نیز فرستاده شود تا سایر افراد با روند کار هم تیمی های خود آشنا شوند و همچنین بتوانند نظرات خود را نیز بیان نمایند. از طرف دیگر این حجم کاری سبب شد قوانین و وسایل لازم پیشرفته تری از قبیل کامپیوترها،نرم افزارها و آزمایشگاه های پیشرفته احداث گردد.

3- برنامه ای برای آنالیز داده ها: هر توالی از ژنوم حدود 100 تا 300 کیلو باز است. وقتی این توالی ها کنار هم قرار گیرند نیازمند آنالیز دقیق توسط افراد مجرب خواهد بود که کمک کنند تا این داده ها آنالیز شود. شاید به نحوی بتوان گفت اگر آنالیز کردن داده ها رخ نمی داد خروجی از داده ها اولیه حاصل نمی گردید. بنابراین این کار نیازمند تیم های تخصصی آنالیز بود.
4- تکامل تکنولوژی: پروژه ژنوم انسان یکی از جنبه های مهم زیست شناسی بود و شاید در اوایل کار فقط به این دانش مربوط بود. اما در ادامه کار دیده شد که نیاز به همکاری سایر رشته ها نیز می باشد. بنابراین نیاز سبب عرضه شد و سایر تکنولوژی ها از سایر رشته ها مانند فیزیک ،شیمی،ریاضیات،ربات هاو... نیز وارد این پروژه شدند.
 
5- پیامدهای اجتماعی: این پروژه دستاوردهای خود را به مرتب در اختیار عموم و جوامع در گیر قرار می داد تا هم از روند اجرای کار خبر داده باشد و هم بتواند از کمک های مردمی و  نهادها نیزاستفاده کند. به طوری که گفته می شود فقط 5 درصد از بودجه این طرح توسط این کنگره پرداخت شده است.
6- بی پروا در عین انعطاف پذیری: به هر حال انجام کار بزرگ افراد بزرگی نیز می طلبد. مطمئناً افراد سرگروه انسان های نترسی بوده اند که در عین حال که کارهای علمی خود را انجام می دادند می توانستند گروه را نیز هدایت کرده و به آنها روحیه دهند. چون در انجام این گونه کارها گاهی کم لطفی ها ،کمبود امکانات و بودجه و... وجود دارد.