تبیان، دستیار زندگی
همانند سازی انسان سال هاست که جزئی از داستان های علمی تخیلی شده است. تصاویری که رسانه ها از همانند سازی انسان ارائه کرده اند باعث شده است عموم مردم به ایجاد حیات از طریق کلونینگ اغلب به عنوان یک فانتزی که دانشمندان سعی در رسیدن به آن دارند نگاه کنند.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از کلونینگ حیوان تا انسان (2)


همانند سازی انسان سال هاست که جزئی از داستان های علمی تخیلی شده است. تصاویری که رسانه ها از همانند سازی انسان ارائه کرده اند باعث شده است عموم مردم به ایجاد حیات از طریق کلونینگ  اغلب به عنوان یک فانتزی که دانشمندان سعی در رسیدن به آن دارند نگاه  کنند. در این سری سوال و جواب ها سعی داریم جنبه های مختلف این موضوع را بررسی کنیم.
قسمت اول

از کلونینگ حیوان تا انسان (قسمت دوم)

آیا کلونینگ انسان معنی مشخصی دارد؟

خیر. بحث های اخیر پیرامون کلون کردن انسان به احتمال همانندسازی انسان زنده یا مرده از طریق تکنیک انتقال هسته سلول سماتیک (SCNT)، که برای ایجاد دالی استفاده شد، مربوط می شود اما این اصطلاح در چندین مورد دیگر هم استفاده می شود.

کلون کردن انسان می تواند برای ایجاد برادر یا خواهرهایی که به لحاظ ژنتیکی همسان اند به کار برده شود، همانند آنچه که به طور طبیعی در دوقلوهای تک تخمکی یا دوقلوهای مصنوعی با شکافتن جنین ها در مرحله 2 تا 8 سلولی تکوین جنین -گاهی اوقات پیش جنین خوانده می شوند-  در آزمایشگاه رخ می دهد.

از کلونینگ حیوان تا انسان (قسمت دوم)

شکافتن جنین گاهی اوقات در برنامه های تولید مثلی مصنوعی برای حیوانات دامی استفاده می شود. در یک آزمایش در 1993 دانشمندان در واشنگتون دی سی 17 جنین انسان را به 48 تا تبدیل کردند. این جنین ها، که برای اهداف پژوهشی انتخاب شده بودند (چراکه زنده ماندنی به نظر نمی رسیدند)، برای چند روز کشت داده شدند و سپس دور ریخته شدند.

اگر جنین های زنده ماندنی از این آزمایش ایجاد می شد و به طور همزمان در رحم های یکسان جای می گرفتند با دوقلوهای تک تخمکی قابل مقایسه می بودند

اگر بلاستومرها (1)  دو قسمت می شد و یکی از جنین های حاصل رشد و پرورش داده می شد و دیگری فیریز می شد و بعدها در رحم جای داده شود نتیجه حاصل دوقلوهای سریالی خواهد بود. اگرچه همسانی ژنتیکی چنین افرادی از دوقلوهای معمولی متفاوت خواهد بود چراکه آنها در زمان های متفاوت (و حتی شاید از مادرهای متفاوت) به دنیا خواهند آمد. به علاوه تصمیم برای کاشتن دوقلوی سریالی بعدی  می تواند مبتنی بر ارزیابی تناسب اندام یا دیگر مشخصه های قل اول باشد و پیشبینی درباره ی دوره ی زندگی قل دوم می تواند بر اساس تجربه از موجود پیشین باشد.

از کلونینگ حیوان تا انسان (قسمت دوم)

اصطلاح کلون کردن انسان همچنین می تواند برای جنین هایی که از طریق SCNT نه برای ایجاد نوازد بلکه برای فراهم ساختن سلول های بنیادی جنینی جهت انجام مطالعات علمی و و نهایتاً اهداف درمانی به عنوان ابزار تحقیقاتی ایجاد می شوند نیز به کار رود. چنین استفاده ای از همانندسازی گاهی اوقات « کلونینگ تحقیقاتی» یا « کلونینگ درمانی» نامیده می شود که برای تمیز دادن آن از کلونینگ برای اهداف تولید مثلی است.

از کلونینگ حیوان تا انسان (قسمت دوم)

وقتیکه جنین کلون شده به مرحله ی بلاستوسیت (حدوداً 5 روز پس از لقاح) می رسد، توده سلول داخلی که سلول های بنیادی از آن مشتق می شود خارج می شود و طی این فرایند جنین تخریب می شود. برخی محققان درگیر در این کار ترجیح می دهند با عبارت ایجاد سلول بنیادی از تکنیک انتقال هسته سلول سماتیک برای توصیف این کار استفاده کنند چراکه واژه ی کلونینگ اشاره به ایجاد فرزند دارد. منتقدان این موضع می گویند که کلونینگ واژه مناسبی است چراکه پیشنهاد اینکه فرایند متفاوتی است اشتباه است است؛ بهتر است که بگوییم تکنیک های مشابه – ایجاد جنین از طریق SCNT – می توانند خروجی های مختلف -تولید سلول های بنیادی جنینی و تولید نوزاد- داشته باشند.

چه توجیهی برای همانند سازی انسان با هدفی غیر از تولید مثل ارائه شده است؟

محققان در حوزه ی تحقیقات همانندسازی بیان می کنند که روش منحصر به فردی برای مطالعه ی تغیرات ژنتیکی در سلول های مشتق شده از بیمارانی که از بیماری هایی نظیر پارکینسون، آلزایمر و دیابت رنج می برند وجود دارد. در فبریه 2004 محققان کره ی جنوبی دستیابی به رده سلول های بنیادی حاصل از جنین انسان همانند ساز شده را گزارش کردند. این محققان 242 تخمک از 16 اهدا کننده را از هسته خالی کردند و هسته ی سلول سماتیک تخمدان از همان اهدا کننده ها را به آنها انتقال دادند. 13 جنین به مرحله ی بلاستوسیت رسید، محققان توده ی سلولی داخلی را برای کشت رده سلول بنیادی استخراج کردند یکی از آنها با موفقیت باقی ماند و نتیجه داد. شش ماه بعد انجمن بارورسازی انسان و جنین شناسی بریتانیا اولین مجوز استفاده از همانندساز را برای تحقیقات سلول های بنیادی جنینی صادر کرد. محققانی که علاقه مند به کار در این حوزه هستند  بر این باورند که

سلول های بنیادی جنینی روزی در پیشرفت صنعت دارو و تکامل داروها، اهداف تشخیصی و تولید سلول و بافت برای پیوند کمک خواهد کرد

برای مورد آخر، اگر از سلول های بنیادی که از جنین کلون شده حاصل از بیماری که نیاز به پیوند دارد برای پیوند استفاده شود نسبت به سلول ها، بافت ها یا اندام هایی که از افراد دیگر اهدا می شود، احتمال رد پیوند خیلی کمتر است چراکه DNA در سلول های کلون شده تقریباً مشابه DNA خود بیمار است.
از کلونینگ حیوان تا انسان (قسمت دوم)

آیا سلول های بنیادی جنینی انسان نوید درمان می دهد برخلاف سلول های بنیادی که از بافت های بالغ حاصل می شوند. و اگر چنین است آیا اینجاد جنین های کلون شده به عنوان منبعی از سلول های بنیادی به ارزش درمانیشان اضافه خواهد شد از موارد مورد بحث در محافل علمی هستند.

ادامه دارد...

سمانه سادات عنایتی

بخش دانش و زندگی تبیان


پی نوشت ها:

1. سلول های حاصل از کلیواژ ( تقسیم هسته بدون تقسیم سلول) تخم لقاح یافته

منابع:

Ehrenfeld, David (2006). Transgenics and Vertebrate Cloning as Tools for Species Conservation. Conservation Biology 20 (3): 723–732.

Alan Colman (1999). Dolly, Polly and other ‘ollys’: likely impact of cloning technology on biomedical uses of livestock. Genetic Analysis: Biomolecular Engineering. 15, 3-5, 167-173.

McLaren A (2000). Cloning: pathways to a pluripotent future. Science 288 (5472): 1775–80.

Human Cloning, CRS Report for Congress –2002 A. Johnson.

World Health Organization (WHO)

مطالب مرتبط:

از کلونینگ حیوان تا انسان

همانند سازی

مشهورترین گوسفندهای جهان

حیوانات تراریخت (1)

حیوانات تراریخت (2)

ایمنی زیستی و موجودات تراریخت(2)

محصولات خوراکی مهندسی شده (1)

محصولات خوراکی مهندسی شده (2)

موجودات تراریخت(قسمت اول) معرفی و تاریخچه

بن یاخته‌ها(قسمت دوم) بن یاخته‌های جنینی