تبیان، دستیار زندگی
گوسفندان زیادی با اهداف مختلف در نقاط مختلف جهان پرورش می یابند. اما تعداد معدودی از آنها در موزه های حیات وحش نگهدار می شوند و شهرت می یابند. آشنایی با این گوسفندان مشهور می توان پنجره ای را بر بخش از دنیای فناوری های زیستی برای ما بگشاید.
عکس نویسنده
عکس نویسنده
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مشهورترین گوسفندهای جهان


گوسفندان زیادی با اهداف مختلف در نقاط مختلف جهان پرورش می یابند. اما تعداد معدودی از آنها در موزه های حیات وحش نگهداری می شوند و شهرت می یابند. آشنایی با این گوسفندان مشهور می توان پنجره ای را  بر بخش از دنیای فناوری های زیستی برای ما بگشاید.

یکی از مشهور ترین  وقایع تحقیقات ژنتیک تولد دالی گوسفند کلون شده می باشد. دالی 5 جولای 1996 در موسسه ی روزلین در اسکاتلند متولد شد. موسسه تحقیقاتی روزلین که اکنون بخشی از دانشکده ی دامپزشکی دانشگاه ادینبورگ است، در سال 1993 در روستای روزلین تاسیس شد. روزلین در زمینه ی علوم جانوری به خصوص حوزه ی دام وطیور فعالیت دارد. در سال 2007 گروه روزلین مرغ های اصلاح ژنتیک شده ای را پرورش دادند که می توانستند تخم های محتوی پروتئین دارویی برای مقابله با سرطان بگذارند. شاید عموم مردم با نام این موسسه و فعالیت های آن آشنا نباشند اما افراد زیادی هستند که گوسفند های پرورش یافته ی آن که شهرت جهانی دارند را می شناسند.

 Tracy

تریسی اولین گوسفند تراریخت بود که در سال 1990 در موسسه روزلین متولد شد. محققان روزلین این گوسفند را طوری دستکاری ژنتیکی کرده بودند که در شیرش پروتئین انسانی آنتی تریپسین آلفا به منظور استفاده در درمان بیماری فیبروز کیستیک تولید کند. تریسی پس از مرگش در 1997 تاکسیدرمی شد و به مجموعه ی موزه علم منتقل شد.

tracy

 Megan  و Morgan

مگان و مورگان سال 1995 در مرکز روزلین کلون شدند. مگان و مورگان اولین پستاندارانی هستند که با موفقیت از سلول های تمایز یافته کلون شدند. این دو گوسفند با انتقال هسته از سلول های جنینی کلون شدند. ژن های آنها به هیچ وجه اصلاح و تغییر نکرده بود، اما نتیجه ی تلاش موفقیت آمیزی بودند که نشان می داد ایجاد بره ی زنده از سلول های جنینی که چندین ماه در آزمایشگاه کشت شده است امکان پذیر است و وقتی حیوانات را بتوان از سلول های کشت داده شده پرورش داد، امکان  ایجاد تغییرات ژنتیکی ویژه نیز محتمل می شود.

meganan & morag

تیم روزلین به دنبال راهی می گشت که ساختار ژنتیکی گوسفند و گاو را به طور موثرتری نسبت به روش های موجود تغییر دهند. گروه ترکیبی از دو روش ریز تزریق یا میکرو اینجکشن و سلول های بنیادی جنینی را انتخاب کرد. برای دستیابی به این امر آنها تصمیم گرفتند که هسته سلول را از یک سلول به سلول دیگر منتقل کنند و سلول جدید را تحریک کنند تا رشد کند و به گوسفند تبدیل شود. این فرایند به عنوان انتقال هسته (nuclear transfer) شناخته می شود. در ابتدا گروه روزلین تلاش می کند که رده های سلول بنیادی جنینی نامیرا و تمایز نیافته در گوسفند بسازد اما شکست می خورد. در نتیجه تصمیم می گیرند که با سلول های بلاستوسیت - جنین چند سلولی- کشت شده کار کنند. هسته ی سلول حاصل از بلاستوسیت را به تخمک گوسفند که هسته اش خارج شده منتقل کردند. برای بالا بردن درصد موفقیت انتقال هسته، سلول های کشت شده را در حالت سکون، که مشابه حالتی است که تخمک دارد، قرار دادند. انتقال هسته با استفاده از تحریک الکتریکی هر دو سلول برای فیوز شدن هسته سلول با تخمک فاقد هسته و شروع تکوین جنین صورت گرفت. از 244 انتقال هسته، 34 تا به مرحله ای رسید که قابل جایگزینی در رحم مادر بود، در نهایت 5 بره به دنیا آمد که دوتا از - آنها مگان و مورگان- زنده ماندند و گوسفندان سالم و بارور شدند. تولید مگان و مورگان نشان داد که گوسفندهای با قدرت زیست و بقا با انتقال هسته از سلول هایی که در آزماشگاه کشت داده شده اند می توان تولید کرد. مگان تا سال 2005 زنده ماند و مسن ترین حیوان کلون شده تا کنون است.

مشهورترین گوسفندهای جهان

 Dolly

دالی یک سال بعد از تولید مگان و مورگان در موسسه ی روزلین متولد شد. دالی اولین جانوری بود که با انتقال هسته ی سلول از حیوان بالغ کلون شد. محققان از هسته ی سلول سوماتیک که از یک میش 6 ساله گرفته شده بود استفاده کردند. دالی در نهایت در سال 2003 به دلیل عفونت ریوی که در گوسفندان مسن رایج است اتانازی شد. کالبد شکاف ها نشان داد که دالی در هنگام مرگ به پیری زود رس دچار بوده است. در هر حال کلون کردن دالی موفقیت تکنیکی را به دنبال داشت که منجر به همانند سازی پستانداران بزرگتر مثل اسب و گاو شد و امیدهایی برای همانندسازی و حفظ گونه های در خطر انقراض و حفظ تنوع زیستی را ایجاد کرد. دالی پس از مرگ تاکسی درمی شد و در موزه ی ملی اسکاتلند در ادینبورگ نگهداری می شود.

dolly

 Polly و Molly

پُلی و مولی دو میش اند که در سال 1997  در روزلین متولد شدند. تریسی اولین گوسفند تراریخت بود که با روش ریزتزریق حاصل شده بود و دالی اولین حیوانی که با موفقیت از سلول های سماتیک بالغ کلون شده بود اما پُلی و مولی اولین حیواناتی بودند که هم از سلول بالغ کلون شده بودند و هم حیوان تراریخت بودند. پُلی و مولی همانند دالی از انتقال هسته ی سلول بدنی گوسفند بالغ به تخمک گوسفند دیگر کلون شد اما تفاوت اساسی آن با دالی در این بود که ژن جدیدی به هسته وارد شده بود. ژن جدید فاکتور 9 انعقادی خون انسان بود به منظور استفاده از آن در درمان هموفیلی B انسان انتخاب شده بود. تفاوت دیگر دالی با پُلی و مولی در این بود که نوع سلولی که برای کلون دالی استفاده شد سلول پستان یک میش 6 ساله بود ولی برای پُلی و مولی از هسته سلول فیبروبلاست استفاده شد.

سمانه سادات عنایتی

بخش دانش و زندگی تبیان


منابع:

United kingdom Science museum website

Roslin institute website

Alan Colman (1999). Dolly, Polly and other ‘ollys’: likely impact of cloning technology on biomedical uses of livestock. Genetic Analysis: Biomolecular Engineering. 15, 3-5, 167-173.

McLaren A (2000). "Cloning: pathways to a pluripotent future". Science 288 (5472): 1775–80.

مطالب مرتبط:

حیوانات تراریخت (1)

حیوانات تراریخت (2)

ایمنی زیستی و موجودات تراریخت(2)

محصولات خوراکی مهندسی شده (1)

محصولات خوراکی مهندسی شده (2)

موجودات تراریخت(قسمت اول)

بن یاخته‌ها(قسمت دوم)

سلول های بنیادی و فناوری بن یاخته

ویژگی های سلول های بنیادی