سحابی های جالب!

اگر اندکی با صور فلکی آشنایی داشته باشید می دانید که معمولا اسامی این صورت های فلکی با ظاهرشان هیچ ارتباطی ندارد! برای مثال افراد عادی برای یافتن صورت فلکی دب اکبر به دنبال شکل یک خرس به همراه دمش در آسمان می گردند در صورتی که باید به دنبال شکل یک ملاقه باشند! این سوال که چرا به این ملاقه لقب خرس داده اند معمولا پاسخ روشنی ندارد اما به دلیل رایج شدن این اسامی در میان تمام کشورها، ستاره شناسان به دنبال تغییر نام آن ها نیستند. البته شکل کامل دب اکبر محدود به آن ملاقه معروف نمی شود و اگر تمام صورت فلکی دب اکبر را در نظر بگیرید شاید بتوانید شباهتی ناچیز بین ظاهر آن و یک خرس پیدا کنید.

این موضوع که اسامی صورت های فلکی معمولا ربطی به ظاهر آن ها ندارد باعث شده است تا برخی از افراد گمان کنند تمام نام گذاری های اجرام سماوی در علم نجوم با شکلی که در آسمان نظاره می کنیم تفاوت دارد. برای اصلاح این فکر نادرست تعدادی از سحابی های کشف شده را به شما معرفی می کنیم. در قسمت زیر می توانید تعدادی از این سحابی ها را ملاحظه کنید که نام و شکل آن ها کاملا به یکدیگر مرتبط هستند. در ابتدا سعی کنید خودتان با توجه به شکل سحابی ها برای آن ها نام انتخاب کنید و سپس اسم اصلی آن ها را مشاهده کنید. (سحابی به توده های از ابر، گاز و غبار در فضا گفته می شود.)

به نظر شما این سحابی شبیه چه موجودی است یا اگر بهتر بگوییم، شبیه به چه حشره ایست؟

بله ... دقیقا درست اشاره کردید، شبیه به یک پروانه است.

توضیح:

سحابی پروانه با دمای سطحی تخمین زده شده در حدود 250000 درجه سانتیگراد، دارای ستاره مرکزی بسیار داغی است که به روشنایی در نور فرابنفش می درخشد. تصویری را که مشاهده می کنید توسط تلسکوپ فضایی هابل از این سحابی ستاره ای در حال مرگ، گرفته شده است. این سحابی در فاصله حدود 4000 سال نوری ما در صورت فلکی عقرب قرار دارد.

آیا این سحابی شبیه به یک حلقه نیست؟

توضیح:

سحابی حلقه، در ژانویه سال 1779 توسط آنتونی دارکویر و کمی بعدتر به طور مستقل توسط چارلز مسیه کشف شد. اما «ویلیام هرشل» که از تلسکوپ‏ های قدرتمندتری بهره می‏ گرفت، نخستین کسی بود که پیشنهاد کرد این جرم آسمانی یک سحابی است که از ترکیب چند ستاره کم ‏نور شکل گرفته است.

ابر سیاهی که در میان توده های قرمز رنگ قرار گرفته است شبیه به کدام یک از مهره های شطرنج است؟

توضیح:

سحابی سر اسب یکی از مشهورترین اجرام در آسمان است. همانطور که در سمت چپ مرکز مشاهده می کنید، این جرم همچون دندانه‌ای تیره در میان سحابی نشری قرمز رنگ خودنمایی می‌کند. ستاره درخشان سمت چپ یکی از ستاره‌های کمربند صورت فلکی جبار است. این جرم نیز همچون ابرهای جو زمین به صورت اتفاقی چنین شکلی را به خود گرفته است.

قبول داریم این سحابی به چیزی شبیه نیست ولی شما هم قبول کنید آن شکل سفید رنگ میان تصویر تقریبا همانند سر یک اسکیمو است.

توضیح:

در سال 1787 ویلیام هرشل موفق به کشف سحابی اسکیمو شد. از منظر زمین این سحابی مشابه سر یک انسان است که کلاهی مانند کلاه اسکیموها را به سر دارد و به همین دلیل به سحابی اسکیمو شهرت یافته است.

تهیه و تنظیم برای تبیان:

م.ح.اربابی فر