راهنمای عکاسی از آسمان شب (2)
در مقاله ی قبلی با دوربین و اجزاء مختلف آن برای عكاسی نجومی آشنا شدیم.
در این مقاله سعی می شود، خواننده ی محترم به صورت مختصر با عکاسی آسمان شب آشنا گردد. این مقاله شما را یاری خواهد کرد تا برحسب امکاناتی که دارید، به عکاسی نجومی به پردازید. در مقالات آینده بحث عکاسی نجومی به صورت دقیق تری پیگری خواهد شد. . اگر شما کاربر گرامی عکاسی نجومی می کنید می توانید عکسهای خود را برای ما ارسال کنید تا در گالری تصاویر نجومی با نام خودتان منتشر شود: Scitech@tebyan.net
عکاسی از رد ستاره ها
همانطور که می دانید، تمام ستارگان و سیارات در آسمان، در حال حرکت شبانه روزی هستند. یعنی بخاطر چرخش زمین بدور خودش، ما می بینیم که در هر 24 ساعت تمامی ستارگان 360 درجه بدور ستاره ی قطبی گردش می کنند. برای عکاسی از چنین پدیده ای منجمین آماتور از روش بازگذاشتن دیافراگم استفاده می کنند. در این روش بجای اینکه دیافراگم دوربین یک لحظه باز و بسته شود، آن را برای چندین دقیقه یا چند ساعت باز می گذارند. شاید فکر کنید این باعث سوختن فیلم خواهد شد. ولی اگر در تاریکی شب زیر آسمان پر ستاره این کار را بکنید و دوربین هم بی حرکت به سوی ستارگان نشانه رفته باشد، نور ستارگان فرصت پیدا می کند که روی فیلم عکاسی اثر بگذارد و با چرخش آهسته ی آسمان ردی از ستارگان رو فیلم می افتد. چون همه ی ستارگان بطور موازی بدور ستاره ی قطبی در چرخشند (بعلت چرخش زمین بدور محورش که به سمت ستاره ی قطبی است.) رد ستارگان بصورت کمانها یا دوایر متحد المرکز دیده می شوند.
ابزار: هر دوربین عکاسی (دیجیتال یا آنالوگ) که قابلیت تنظیم سرعت داشته باشد و بتوان دیافراگم آن را برای مدتی طولانی باز نگه داشت. دوربین را حتما" باید روی سه پایه یا هر وسیله دیگری ثابت نگه داشت.
سیستم نوری: لنز معمولی دوربین عکاسی کافی است. هر لنز با فاصله کانونی 50mm تا 300mm مناسب است. قطر لنز ترجیحا" باید بیشتر از 15mm باشد.
روش عکاسی: فاصله لنز دوربین را روی بینهایت ( ? ) تنظیم کنید و دوربین را به هر قسمت از آسمان که می خواهید نشانه روید. 10 دقیقه یا بیشتر، دریچه دیافراگم را بازنگه دارید. (در واقع فیلم و یا CCD دوربین شما به این میزان نور می بیند.) آسمان باید تاریک باشد در شبهای مهتابی عکس خوبی از رد ستاره ها نخواهید گرفت.
یکی از عکسهای جالب با نشانه روی به سمت ستاره ی قطبی بوجود می آید. اگر این ستاره را در مرکز کادر قرار دهید، با چند ساعت نور دهی، حاصل تصویر بسیار جالبی خواهد بود.
عکاسی از نواحی پر ستاره آسمان
بجای عکاسی از رد ستارگان می توان مدت زمان نور دهی را کاهش داد و از ستارگان عکس گرفت، قبل از اینکه خیلی جابجا شودند. یا می تواند از موتور رد یاب استفاده نمود. این موتور باعث می شود که دوربین به همراه ستارگان آسمان بچرخد و هیچ ردی روی فیلم عکاسی نمی افتد. نتیجه یک تصویر بسیار زیباست که ستارگان کم نور آسمان که با چشم دیده نمی شوند هم رو ی فیلم می افتد. ستارگان رنگهای واقعی خود را نشان می دهند، در حالی که شاید با چشم نتوان این رنگها را تشخیص داد.
برای این قبیل عکسها معمولا مناطق انبوه و پرستاره ی آسمان را انتخاب می کنند. یا بخشهایی که شامل سحابی ها یا خوشه های ستار های بزرگ هستند.
ابزار: دوربین را روی سه پایه مجهز موتور ساعتی (برای ردیابی اجرام آسمانی) نصب کنید. اگر این ابزار را ندارید، از فیلم های خیلی حساس باید استفاده کنید.
سیستم نوری: بهتر است قطر عدسی کمتر از 25mm نباشد. فاصله کانونی مناسب بین 30mm تا 330mm است.
روش عکاسی: از فیلم با حساسیت بالا استفاده کنید. دوربین را باید دقیقا" به سمت موضوغ نشانه روید و همراه با حرکت ظاهری ستاره ها، حرکت کند. اگر موتورردیاب ندارید، نوردهی می تواند برای لنز نرمال ( 50mm ) تا 60 ثانیه ادامه پیدا کند که این زمان هرچه لنز بزرگتر می شود باید کمتر شود زیرا در اینصورت شما رد ستاره ها را به جای ستاره ها عکاسی می کنید. بطور مثال برای لنز 70mm تا 30 ثانیه و برای لنز 100mm تا 10 ثانیه و برای لنز 300mm تا 4 ثانیه این زمان را باید کاهش دهید. اما اگر از موتور ردیاب استفاده می کنید این زمان می تواند 10 دقیقه و یا بیشتر باشد.
بعضی مناطق پر ستاره ی آسمان عبارت اند از صورت فلکی قوس که مرکز راه شیری را در خود جای داده و صورت فلکی دجاجه که شکافهای غبار در میان راه شیری بخوبی در آن دیده می شود.
با فرارسیدن شبهای تابستانی زمان نمایش با شکوه درخشان ترین بخش نوار شبح گون راه شیری آغاز شده است. زیر آسمانی پر ستاره به دور از نور شهر مانند این تصویر، درخشش راه شیری در صورت های فلکی عقرب و قوس خیره کننده است. این تصویر بوسیله ی موتور ردیاب گرفته شده است، یعنی دوربین به همراه آسمان چرخیده و درنتیجه ستارگان روی فیلم رد ایجاد نكرده اند. اگر دقت كنید بخاطر حركت دوربین، درختان اطراف روی فیلم كشیده شده اند.
عکاسی از شهابها
گاهی اوقات ممکن است در عکسهای عادی که از زمینه ی آسمان تهیه می کنید، یک شهاب عبور کند! مثلا پس از نیم ساعت نوردهی و ایجاد رد ستارگان روی فیلم ناگهان یک شهاب پرنور از میدان دید دوربین شما عبور می کند. در چنین زمانی به سرعت دوربین را متوقف کنید. عکس زیبایی به همراه یک شهاب پرنور!
ابزار: از هر نوع دوربینی می توان استفاده کرد. استفاده از عدسیهای زاویه باز (واید) بهتر است. زاویه دید دوربین نباید کمتر از 40 درجه باشد.
سیستم نوری: دوربین 35 میلیمتری با فاصله کانونی 50mm مناسب است. دوربینهای دیجیتال معمولی در صورتی که قابلیت تصویر برداری با نوردهی های بالا (در حد ساعت) را دارند مناسب است. اما دوربینهای دیجیتال نوع SLR هم انتخاب خوبی است.
روش: باید زمان بارشهای شهابی و مکان بارش را بندانید (به مقاله بارشهای شهابی مراجعه کنید.). یکی دو دوربین را به آن منطقه نشانه روید و شروع کنید به نوردهی، شهابها به صورت خطوط روشن روی فیلم نقش می بندند.
ظهور شهابی درخشان در آسمان از دل انگیزترین مناظری است که در شب می توان دید. هر سال در شبهای نزدیک به 22 مرداد یکی از زیباترین شهاب باران ها به نام بارش برساوشی رخ می دهد که امسال در بامداد 22 مرداد بین ساعت 2:30 تا 5 صبح به اوج می رسد. آذرگوی درخشان این تصویر که در میان رد بلند مدت ستاره ها ثبت شده است شهابی برساوشی بر فراز صخره قلعه المو ت است. عکس از محمدرضا زمان ثانی
منابع:
مقاله ی پیشین:
