بررسی خاک سیاره سرخ
توانایی های نهفته گسترش حیات
دانشمندان با ارائه گزارشی از عملکرد کاوشگر مریخی فونیکس، ویژگی های شگفت انگیز خاک این سیاره را که نشانه های قدرتمندی از احتمال وجود حیات در این سیاره ارائه می دهد، بررسی کردند. به گزارش مهر، راه آب ها، شبکه های آبی و دیگر خصوصیات موجود روی سطح مریخ این نظریه را مطرح می کند که از گذشته های دور آب روی سطح سیاره سرخ در جریان بوده است، در عین حال بررسی های جدید از وجود آب منجمد در شرایط کنونی سیاره خبر می دهد. یافته های کاوشگر مریخی فونیکس در قالب گزارشی کامل ارائه شده که جزئیات کامل ساختار خاک قسمت های شمالی سیاره و تاریخچه وجود آب در مریخ را در کنار بررسی امکان وجود حیات ارائه کرده است.
وجود آب در خاک مریخ
در میان یافته های شگفت انگیز فونیکس که در سال 2008 روی سطح مریخ فرود آمده است، وجود لایه ای از یخ به ضخامت چند سانتی متر در زیر صفحات قطبی این سیاره بیشتر جلب توجه می کند. کاوشگر فونیکس طی بررسی های خود با حرکت به سوی منطقه ای به نام Vastitas Borealis سعی کرد اطلاعات به دست آمده از مدارگرد ادیسه را که نشانه هایی از وجود آب در این منطقه را ثبت کرده بود، به اثبات برساند. این کاوشگر با استفاده از بازوهای روباتیک خود تلاش کرد به لایه های منجمد موجود در زیر لایه های خاکی این منطقه دست یابد. فونیکس طی یکی از حفاری ها، موفق به یافتن مواد درخشانی شد که در چهار تا پنج سانتی متری عمق خاک قرار داشتند. محققان پروژه طی ماه های بعد دریافتند این مواد به تدریج تصعید و ناپدید شدند. فونیکس با تلاش های فراوان موفق به نمونه برداری از خاک منطقه و آزمایش این نمونه ها شد. نتیجه این آزمایش ها که به صورت رسمی در 31 جولای 2008 اعلام شد، نشان می دهد آب به صورت ذرات یخی درون ساختار خاک مریخ یافت می شود. به گفته دانشمندان، یخ در اعماق مختلفی از سطح مریخ قرار
نظریه ای که بیشترین نزدیکی را با واقعیت دارد، این است که بخار آب ناشی از اتمسفر مریخ به تدریج به سطح سیاره نفوذ کرده و تحت تاثیر درجه حرارت بسیار پایین به لایه ای منجمد تبدیل شده است.
دارد که این تفاوت عمق به منطقه مورد مطالعه بستگی خواهد داشت. منطقه ای که فونیکس در آن فرود آمده بود، از تپه های زاویه داری تشکیل شده است که توسط ناودیس هایی حاصل از تغییرات فصلی لایه های یخی نهفته در زیر خاک احاطه شده اند. یخ موجود در مرکز تپه ها بسیار رقیق بود و در ناودیس ها با وجود حفاری فراوان، هیچ لایه یخی کشف نشد. به گفته دانشمندان تاکنون چگونگی شکل گیری لایه یخی در این قسمت از خاک مریخ کشف نشده است. نظریه های اثبات نشده ای توسط دانشمندان ارائه شده است که هنوز هیچ یک از آنها به قطعیت نرسیده اند. برخی از دانشمندان معتقدند چنین لایه نازکی از یخ می تواند باقیمانده صفحه یخی بزرگ تر، اقیانوسی منجمد یا حاصل بارش برف در مریخ به شمار رود. نظریه ای که بیشترین نزدیکی را با واقعیت دارد، این است که بخار آب ناشی از اتمسفر مریخ به تدریج به سطح سیاره نفوذ کرده و تحت تاثیر درجه حرارت بسیار پایین به لایه ای منجمد تبدیل شده است.
کربنات کلسیم
فونیکس علاوه بر وجود آب، موفق به کشف مواد شیمیایی دیگری نیز شده است که نشان می دهد در گذشته آب با خاک این سیاره در تعامل بوده است. کربنات کلسیم از جمله موادی است که توسط تجزیه کننده حرارتی و گازی این کاوشگر کشف شده است. این ماده سه تا پنج درصد از ساختار خاک سیاره سرخ را در منطقه فرود فونیکس تشکیل داده و این چنین به نظرمی رسد که این ماده در گذشته در اثر واکنش دی اکسیدکربن موجود در اتمسفر با لایه های یخی موجود در خاک به وجود آمده اند. به اعتقاد محققان کربنات در خاک مریخ خاصیتی قلیایی به ذرات خاک بخشیده و خاک منطقه فرود فونیکس را نسبت به مناطق دیگر کاملاً متفاوت کرده است. خاک قلیایی از این نظر که توانایی رشد دادن حیات را در خود دارد، از ارزش بالایی برخوردار است.
پرکلرات
پرکلرات ماده ای با خاصیت اکسیداسیون بالا از دیگر موادی است که فونیکس موفق به کشف آن شده است. به گفته دانشمندان این ماده از جمله مواد بعیدی بوده که هیچ کس انتظار کشف آن را در خاک مریخ نداشت. این ماده به دلیل نزدیکی بیش از حد با آب از ارزش بسیاری برخوردار است، برای مثال میکروب های موجود در آب از این ماده به عنوان منبع انرژی شیمیایی استفاده می کنند. اطلاعاتی که تاکنون توسط فونیکس کشف شده است، درک بسیار بالایی را از گذشته مریخ به دانشمندان ارائه کرده و شواهد بسیار محکمی را در وجود منطقه ای که توانایی گسترش حیات را در خود نهفته، فراهم کرده است. سیاره مریخ در میان دیگر سیاره های منظومه خورشیدی به دلیل شباهت ساختاری به زمین مورد توجه بسیار قرار دارد و دانشمندان از گذشته در تلاش بوده اند با یافتن نشانه ای قابل اثبات از حیات در این سیاره امکان سفر انسان به سیاره سرخ رنگ را فراهم آورند.
به نقل از:
تنظیم برای تبیان:
ا.م.گمینی
