منشأ ماه

تصور کنونی این است که ماه در نتیجه ی یک برخورد عظیم بین زمین و یک شیء به اندازه ی مریخ، در زمانیکه زمین در حال شکل گیری بود، در حدود

5ر4 میلیارد سال قبل، شکل گرفت. شاید باید در اینجا مکث کرده و در مورد این دوران که تقریباً در ورای قدرت درک ماست بیندیشیم. ما در مورد واقعه ای صحبت می کنیم که 4500 میلیون سال قبل رخ داده است. ما می توانیم این عدد را بوسیله ی روش رادیواکتیو تعیین سن ، که بر روی سنگهای سطح ماه انجام شده، اندازه بگیریم. می توانیم این عدد را بنویسیم و در مورد آن صحبت کنیم، اما تصور آن خیلی مشکل است. زیرا ربط دادن آن به سرگذشت انسانی مان آسان نیست. شاید شانس اقامت شما روی زمین 100 سال باشد، بنابراین نمی توانید مدت زمانی برابر یک میلیون سال را تصور کنید. 4500 میلیون سال، حدود 45 میلیون بار بزرگ تر از 100 سال است. اگر مثل شخصیتهای سینمایی، می توانستید در یک کپسول زمان به گذشته سفر کنید و در هر ثانیه به اندازه ی یک سال به عقب بر می گشتید، آنگاه برای رسیدن به دوران کرتاسه و سلام کردن به نوعی دایناسور به نام «تیرانوساروس رکس»، شش سال باید درون کپسول زمان می ماندید، و

برای بازگشت به زمان تولد زمین، باید 150 سال درون کپسول منتظر می ماندید. ما در مورد مدت زمانی بسیار بسیار طولانی صحبت می کنیم. گونه ی انسانی ما، «هوموساپیانس»، تا به امروز، تقریباً 200000 سال در روی زمین بوده است، زمانی که از لحاظ دوران حیاتی ما بسیار طولانی است. ولی در مقایسه با بازه های زمانی زمین شناختی، ما موجوداتی محسوب می شویم که به تازگی روی زمین به وجود آمده ایم. اگر تاریخ زمین از ابتدا تا انتها به اندازه ی یک فیلم سه ساعته بود، گونه ی ما تنها در ثانیه ی آخر فیلم نقش بازی می کرد! اگر در انتهای تماشای فیلم تنها یک پلک بزنید، تمام تاریخ بشر را که تنها یک ثانیه طول می کشد از دست خواهید داد!

آن برخورد خراشانی که ماه را بوجود آورد، انرژی زیادی ایجاد کرد و بخش بزرگی از مواد سطح زمین و جسم برخورد کننده را، تبخیر کرد. در این فرآیند همچنین چرخش زمین سرعت بیشتری پیدا کرد و در نتیجه، طول روز فقط

چند ساعت شد. این برخورد همچنین محور چرخشی زمین را کج کرد. به همین دلیل این محور با صفحه ی گردش زمین به دور خورشید زاویه ی قائمه نمی سازد. البته ما باید ممنون این برخورد باشید، زیرا با کج شدن محور زمین، فصلهای زیبا و حیات بخش روی زمین بوجود آمدند. مواد سطح زمین که بوسیله ی گرمای عظیم تولید شده توسط برخورد ذوب شده بود، به سوی فضا پاشیده شد و یک دیسک چرخان در اطراف زمین تشکیل داد، ماه را بوجود آورد. همانطور که سیارات از دیسک چرخان مواد در اطراف خورشید بوجود آمدند.

در حدود 4 میلیارد سال پیش، برخرودی سهمگین بین جسمی به اندازه ی مریخ و کره ی زمین جوان، روی داد. گرمای ایجاد شده از این برخورد به قدری زیاد بوده است که توده ی عظیمی از مواد خرد شده از سطح زمین و جسم مذکور به صورت مذاب در فضا پخش شد. این مواد به شکل صفحه ای در مدار زمین شروع به گردش نمودند، همانطور که سیارات منظومه ی شمسی از موادی که بدور خورشید در حال گردش بودند، ایجاد شدند. ماه نیز از همین مواد گردان بدور زمین شکل گرفت.

منبع:

D.R.Altschuler, Children of the stars, 2002, pp 64-66

ترجمه:

اویس محمودی

ویرایش و تنظیم برای تبیان:

ا.م.گمینی