زایشگاه ستاره ای کیهانی
دانشمندان کهکشانی کشف کرده‌اند که مانند یک کارخانه‌ی ستاره‌سازی، سالانه 4000 ستاره تولید می‌کند.
ستاره‌شناسان، یک ماشین کیهانیِ تولید ستاره کشف کردند. کهکشانی در جهان بسیار دور که با آهنگی شگفت‌انگیز ستاره تولید می‌کند: 4000 ستاره در سال! در مقایسه، کهکشان خود ما هر سال 10 ستاره تولید می‌کند. این آهنگ باور نکردنی نشان می‌دهد که برای اولین بار شاهد شکل‌گیری یکی از بزرگترین کهکشان‌های بیضوی هستیم.
این کشف حاصل رصد چندین تلسکوپ در طول موج‌های مختلف است. در نور مریی این کهکشان به خاطر فاصله‌ی زیادش به صورت لکه‌های محوی دیده می‌شود. اما مشاهده این لکه‌های محو در طول موج‌های فروسرخ و طول موج‌های زیرمیلیمتری، آن را به صورت یکی از درخشان‌ترین کهکشان‌های دوردست نشان می‌دهد. درخشندگی قیاسی از آهنگ تولید ستاره در کهکشان است. شناخت این کهکشان با چنین خواص غیر عادی تنها با بررسی آن در تمام طیف الکترومغناطیسی امکان‌پذیر بود.
این کهکشان در دسته کهکشان‌های «ستاره‌زا» (starburst) قرار دارد و درخشنده‌ترین آن‌ها به حساب می‌آید. دلیل این درخشندگی، شمار عظیم ستاره‌های جوان در آن است. هنگامی که ستارهها زاده می‌شوند، به شدت نور فرابنفش می‌تابانند و مقدار زیادی غبار تولید می‌کنند. غبار، نور فرابنفش را جذب می‌کند و گرم می‌شود، سپس با تابش در طول موج‌های فروسرخ و زیرمیلیمتری، گرما را به محیط پس می‌دهد. فرآیندی که باعث می‌شود این کهکشان در نور فروسرخ به طور غیر عادی بدرخشد.
ستاره شناسان در طول موج مریی فاصله دقیق این کهکشان را اندازه گرفتند: 3ر12 میلیارد سال نوری. دیدن این کهکشان مثل این است که به تماشای جهان در سن 3ر1 میلیارد سال بنشینیم. (سن جهان 7ر13 میلیارد سال برآورد شده است). اگر سن جهان را با سن یک انسان مقایسه کنیم، این کهکشان را در 6 سالگی جهان می‌بینیم. آهنگ ستاره‌سازی این کهکشان با استفاده از طول موج‌های رادویی اندازه گرفته شده است: 1000 تا 4000 ستاره در سال. با این آهنگ، کهکشان تنها 50 میلیون سال زمان نیاز دارد تا به کهکشانی هم‌اندازه بزرگترین کهکشان‌هایی که امروزه می‌بینیم تبدیل شود که این زمانی نه چندان طولانی در مقیاس کیهانی است. پیش از این کشف، دورترین کهکشانی که چنین آهنگی را نشان می‌داد، کهکشانی در فاصله 7ر11 میلیارد سال نوری در سن 9ر1 میلیارد سال جهان بود.
تولید ستاره در این کهکشان با «مدل سلسله مراتبی»(Hierarchical model)، متعارف‌ترین تئوری شکل‌گیری کهکشان‌ها، ناسازگار است. بنابر این تئوری، کهکشان‌ها ستاره‌هایشان را به آهستگی و با گذر زمان، با مصرف قسمت کوچکی از مواد کهکشانی می‌سازند و نه در فرآیند بزرگی از ستاره‌سازی آنچنان که در این کهکشان دیده می‌شود. پرسش این است که این کهکشان یک استثنا است یا این‌که بیشتر کهکشان‌هایی که در ابتدای جهان شکل گرفته‌اند چنین آهنگ بالایی از تولید ستاره داشته‌اند. پاسخ این سوال می‌تواند سطح سازگاری تئوری سلسله مراتبی را با واقعیت تعیین کند.
منبع:
ترجمه:
معصومه اسكندری
به نقل از:
ویرایش:
نجوم تبیان
