تبیان، دستیار زندگی
خورشید ما یکی از ستارگان مجموعه ی بزرگی از ستارگان به نام کهکشان راه شیری است. تمام ستارگانی که در آسمان شب دیده می شوند، همگی از اعضای این کهکشان هستند.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مرحله ی هفتم: 10000 سال نوری از زمین: بازوی کهکشان

خورشید ما یکی از ستارگان مجموعه ی بزرگی از ستارگان به نام کهکشان راه شیری است. تمام ستارگانی که در آسمان شب دیده می شوند، همگی از اعضای این کهکشان هستند. کهکشان راه شیری شبیه یک عدس مارپیچ است که در  نقاشی  تصویر 1 دیده می شود.

راه شیری
1

از آنجایی که ما نمی توانیم از کهکشان خودمان بیرون برویم تا از آن عکس بگیریم، در نتیجه مجبور هستیم پس از بررسی های علمی یک طرح تقریبی از آن طراحی کنیم. ولی احتمالا کهکشان راه شیری شبیه بقیه ی کهکشانها مثل تصویر شماره 2 است.

کهکشان مشابه
2

خورشید در فاصله ای حدود 25000 سال نوری از مرکز کهکشان قرار دارد. مرکز کهکشان ضخیم تر از لبه های آن است و بسیار پر نوراست، زیرا در آنجا ستارگان خیلی به هم نزدیک ترند. مرکز کهکشان دارای ضخامتی حدود 10 هزار سال نوری است. ولی ضخامت کهکشان در لبه ها به 3 هزار کیلومتر می رسد.

همه ی ستارگان کهکشان در حال حرکت اند و مانند گروههای عظیم ستاره ای به دور مرکز کهکشان گردش می کنند. خورشید حدود 200 میلیون سال طول می کشد تا یک دور به دور مرکز کهکشان بگردد. مسیر خورشید در این سفر تقریباً دایره ای شکل است. بسیاری از ستارگان نزدیک خورشید نیز دارای چنین مسیرهایی می باشند. از زمان حضور دایناسورها روی زمین تا الان، خورشید و زمین یک دور ، بدور مرکز کهکشان گردش نموده اند.

مکان خورشید
3

نمودار 3 به خوبی مسیر گردش خورشید را از میان بازوهای کهکشان نشان می دهد. نقطه ی زرد نشاندهنده ی مکان تقریبی خورشید در کهکشان است. از جایگاهی که خورشید قرار دارد، نمی توان طرف دیگر کهکشان  که رنگ خاکستری دارد، را دید. زیرا مرکز کهکشان دارای تعداد زیادی ستاره است و همچنین توده های بزرگی از گردوغبار در صفحه ی کهکشان وجود دارد. به همین دلیل زمانی که می خواهیم به مرکز کهکشان خودمان نگاه کنیم، مقدار زیادی غبار بین ما و ستارگان قرار می گیرد و نمی توانیم چیزی ببینیم. در تصویر 4 ، مرکز کهکشان از نگاه ساکنان زمین دیده می شود. همانطور که می بینید، بریدگی هایی در بین ستارگان وجود دارد که در واقع توده های بزرگ غبار است. نقطه های قرمز رنگ هم برای نشان دادن صورت فلکی قوس به عکس اضافه شده است.

مرکز کهکشان
4

همانطور که گفته شد، کهکشان ما و بسیاری دیگر از کهکشانها شکل عدس مانند دارند. بنابراین اگر از نگاه یکی از کسانی که داخل کهکشان است، به آن نگاه کنیم، کهکشان را از لبه خواهیم دید. تصویر شماره ی 5 نمایش دهنده ی کهکشان راه شیری از لبه است. این تصویر از روی زمین گرفته شده است. توده های بزرگ غبار که ستارگان را در فضا پنهان کرده اند نیز دیده می شوند. این تصویر در واقع تصویری از تمام آسمان زمین است.

راه شیری
5

در این مرحله از سفرمان، می فهمیم که واقعاً چقدر ستارگان از هم دورند. زمانی که از خورشید چند هزار سال نوری فاصله بگیریم، آنگاه آهسته آهسته دیگر نمی توانیم تک تک ستارگان را تشخیص دهیم، بلکه خورشید در میان میلیاردها ستاره ی دیگر گم می شود، و همه ی آنها به شکل یک توده ی بزرگ ابرمانند دیده می شود. در واقع کهکشان راه شیری، مثل بقیه ی کهکشانها، توده ای است از صدها میلیارد ستاره، که مانند یک تکه ابر روشن دیده می شود. درست مثل ابرهای آسمان که در واقع توده هایی از قطرات ریز آب هستند.

بعضی از ستارگان کهکشان راه شیری خارج از بخش مارپیچی قرار دارند، که به آنها ستارگان هاله ی کهکشان می گویند. خارج از محوطه ی این ستارگان دو کهکشان کوچک به نامهای ابرماژلانی بزرگ و ابرماژلانی کوچک وجود دارند. این دو کهکشان کوچک دارای شکل نامنظمی هستند و به دور کهکشان ما می گردند. در تصاویر 6 و 7 ابرهای بزرگ و کوچک ماژلانی دیده می شوند.

ابر بزرگ
6
ابرکوچک
7

مقالات پیشین:

1- مرحله ی سوم: 8  دقیقه ی  نوری از زمین تا خورشید و عطارد

2- مرحله ی چهارم: 1 ساعت نوری از زمین؛ مشتری و زحل

3- مرحله ی پنجم: 3 ساعت نوری از زمین؛ اورانوس و نپتون

4- مرحله ششم 3ر4 سال نوری از زمین: نزدیکترین ستاره به خورشید

مقالات مرتبط:

1- خلاصه‌ای‌ از تاریخ‌ نجوم‌ یونانی و اسلامی (1)

2- آشنایی با صُوَرفلکی

3- برای رصد از دستتان استفاده کنید!

4- دب اکبر و آسمان تابستان

5- دب اکبر و آسمان زمستان