تصاویر حیرت انگیز از بهمن فعال در مریخ
تصاویر جالبی از بهمن یخ و سنگ در مناطق قطبی شمالی مریخ بدست آمده است، که توسط مدارگرد اکتشافی مریخ (MRO) با تصویر بردار کیفیت بالا(HiRISE) برداشته شده است. این تصاویر مربوط به بقایای بجامانده از یک بهمن در گذشته نیست، بلکه این تصاویر در لحظات فعالیت بهمن گرفته شده است! این پدیده ی نادر ارزش بسیار زیادی برای مریخ شناسان در جهت شناخت و تحلیل تأثیرات فصلی بر سطح سیاره و فعالیتهای زمین شناختی مریخ خواهد داشت.
این پدیده در طول یک پرتگاه از یخ و سنگ در قطب شمالی مریخ روی داد. ابزار HiRISE در حال مطالعه ی تغییرات فصلی در قطب شمال بود که این پدیده در چهار نقطه از پرتگاه به وقوع پیوست. بدین ترتیب HiRISE شاهد چیزی بود که در زمین بسیار شایع تر از مریخ است: بهمن
این پرتگاه یک صخره ی بلند به ارتفاع 700 متر است که حدود 60 درجه شیب دارد. ترکیبی از یخ، سنگ و غبار که در طول زمان یخ زده، روی این صخره را پوشانده است. فرو ریزش بهمن سبب ایجاد ابری از غبار بر فراز پرتگاه شد. توده ی ابر حدود 180 متر عرض دارد و 190 متر برفراز پرتگاه به هوا رفت.
چشم انداز مریخ معمولاً در طول میلیونها سال هیچ تغییری نمی کند. برعکس زمین، مریخ فاقد جوی ضخیم و پرتلاطم است که عوارض سطحی را جابجا کند. نبود آب نیز سبب نبود فرسایش گسترده در سطح این سیاره است. مریخ همچنین فرآیندهای زمین شناختی مختصری دارد: نه اثری از آتش فشان هست نه زمین لرزه ی بزرگ!
پس چه چیزی باعث وقوع این بهمن ها شده؟
• ناپدید شدن (تصعید) دی اکسیدکربن یخزده، سنگ ها را از جا می کند.
• انبساط و انقباض یخ بر اثر تغییرات دمای فصلی
• زمین لرزه های کوچک مریخی
• برخورد شهاب سنگی در نزدیکی
• لرزش بر اثر یک بهمن، بهمن های دیگری در طول پرتگاه ایجاد می کند.
معمولا در زمان تغییر فصول ماشه ی بهمنها در مریخ رها می شوند! موقعی که مناطق قطبی گرم می شوند، دی اکسید کربن منجمد (یخ خشک) شروع به تصعید می کند، و سنگهای لبه ی پرتگاه شل می شوند. همچنین تعییرات دما باعث انبساط و انقباض آب یخزده می شود.
به هر حال HiRISE بسیار خوش شانس بوده است که توانسته از این پدیده ی بی نظیر تصویر برداری کند.
سری به مقر این اکتشافات بزنید: مدارگرد اکتشافی مریخ
منبع:
ترجمه:
امیرمحمد گمینی - واحد نجوم تبیان
