روز اول ماه شعبان ،روزه اش فضیلت بسیار دارد و از حضرت صادق علیه السلام روایت است كه هر كه روزه بگیرد روز اوّل شعبان را واجب شود براى او بهشت البته و سید بن طاوس ثواب بسیارى نقل كرده از حضرت رسول صَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله براى كسى كه سه روز اوّل این ماه را روزه دارد و در شبهاى آنها دو ركعت نماز كند در هر ركعت حمد یك مرتبه و توحید یازده مرتبه .

و بدانكه در تفسیر امام علیه السلام خبرى در فضیلت شعبان و روز اوّل آن ذكر شده كه فوائد بسیار در آن مندرجست و شیخ ما ثقة الاسلام نورى نَوَّرَاللّهُ مَرْقَدَهُ آن خبر را ترجمه نموده و در آخر كتاب كلمه طیّبه ذكر فرموده که مختصری از آن را در اینجا ذكر مى كنیم

مسجد ،مومنان و امیر مومنان(ع)

حضرت امیرالمؤ منین علیه السلام در روز اوّل شعبانى گذشت به جماعتى كه در مسجدى نشسته بودند و در امر قَدَرْ و امثال آن گفتگو مى كردند و بلند شده بود صداهاى ایشان و سخت شده بود لجاجت و جدال ایشان. پس حضرت ایستاد و بر ایشان سلام كرد آنها جواب سلام دادند و براى آن جناب برخاستند و خواهش كردند كه نزد ایشان بنشیند آن حضرت به ایشان اعتنایى نكرد و فرمود اى گروهى كه سخن مى گویید در چیزى كه نفع نمى رساند آیا ندانستید كه خداى تعالى را بندگانیست كه ساكت كرده ایشان را خوف بدون آنكه عاجز باشند از گفتن یا لال باشند بلكه ایشان هرگاه به خاطر آرند عظمت خداوند را شكسته مى شود زبانهایشان و كنده مى شود دلهایشان و مى رود عقلهاى شان و مبهوت مى شوند به جهت اِعْزاز و اِجلال و اعظام خداوند پس هرگاه به خود آمدند از این حالت رو مى آورند بسوى خدا به كردارهاى پاكیزه. نَفْسهاى خود را با ستمكاران و خطاكاران مى شمرند و حال آنكه ایشان منزّهند از تقصیر و تفریط مگر آنكه ایشان راضى نمى شوند براى خدا به كردار اندك و بسیار نمى شمرند براى او عمل زیاد را.  پیوسته مشغولند به اعمال پس ایشان چنانند كه هر وقت نظر كنى به ایشان ایستادگانند به عبادت ،ترسان و هراسان در بیم و اضطرابند پس كجائید شما در  مقایسه باایشان اى گروه تازه كارها آیا ندانستید كه داناترین مردم به قَدَرْ ساكت ترین ایشانند از آن و اینكه جاهلترین مردم به قَدَرْ سخنگوترین ایشانند در او .

اى گروه تازه كارها امروز غُرّه شعبان كریم است .این ماه را پروردگار ما شعبان به جهت پراكنده شدن و شعبه شعبه شدن خیرات  نامیده است.به تحقیق كه باز كرده پروردگار شما در او درهاى حسنات خود را و جلوه داده به شما قصرها و

خیرات او را به قیمت ارزانى و كارهاى آسانى پس بخرید آن را .و جلوه داده براى شما ابلیس لعین شُعَبهاى شرور و بلاهاى خود را و شما پیوسته مى كوشید در گمراهى و طغیان و متَمَّسِك مى شوید به شعبهاى ابلیس و رُو مى گردانید از شعبهاى خیرات كه باز شده براى شما درهاى او و این غُرّه ماه شعبان است و شعبه هاى خیرات او نماز است و روزه و زكات و امر به معروف و نهى از منكر و بِرّ والدین و خویشان و همسایگان و اصلاح ذات الْبَیْنِ و صدقه بر فقراء و مساكین چرا  بر عهده و دوش خود مى نهید چیزى را كه برداشته شده از شما یعنى امر قضا و قدر. و  چرا ازچیزى كه نهى شده اید از فرو رفتن در آن از كشف سِرّهاى خدا كه هر كه تفتیش كند از آنها از تباه شدگانست .

آگاه باشید به درستى كه اگر شما واقف شوید بر آنچه مهیّا فرموده ، پروردگار عزّوجلّ براى مطیعین از بندگانش در امروز هر آینه بازخواهید داشت خود را از آنچه در او هستید و شروع خواهید كرد در آنچه امر كردند شما را به آن .

گفتند یا امیرالمؤ منین علیه السلام و چیست آنكه آن را خداوند مهیّا فرموده در این روز براى مطیعین خود ؟

شاخه های طوبی و شاخ های شیطان

پس حضرت نقل فرمود قصه آن لشكرى را كه رسول خداصَلَّى اللَّهِ عَلِیهِ وَ اله به جهاد كفار فرستاده بود و دشمنان شب بر ایشان شبیخون زدند و آن شبى تاریك و سخت ظلمانى بود و مسلمانان در خواب بودند كسى از ایشان بیدار نبود جززید بن حارثه و عبدالله بن رواحه و قتادة بن نعمان و قیس بن عاصم منقرى كه هر كدام در یك جانب ایشان بیدار و مشغول نماز و قرآن خواندن بودند دشمنان مسلمانان را تیرباران كردند و به واسطه تاریكى و ندیدن مسلمانان دشمنان را تا از آنها احتراز كنند نزدیك بود كه هلاك شوند كه ناگاه از دهان این چند نفر نورهایى ساطع شد كه لشكرگاه مسلمانان را روشن كرده و سبب قوت و دلیرى ایشان شده پس شمشیر كشیده و دشمنان را كشته و زخمدار و اسیر نمودند و چون مراجعت نمودند و براى حضرت رسول صلى الله علیه و آله نقل كردند فرمود این نورها به جهت اعمال این برادران شما است در غره ماه شعبان .

پس یك یك آن اعمال را حضرت نقل كردند تا آنكه فرمودند چون روز اول شعبان مى‏شود پراكنده مى‏كند ابلیس لشكر خود را در اطراف زمین و آفاق آن و مى‏گوید به ایشان كه سعى كنید در كشیدن بعضى از بندگان خدا را به سوى خود در این روز و به درستى كه خداى عز و جل پراكنده مى‏كند ملائكه را در اطراف زمین و آفاق او و به ایشان مى‏فرماید براستى نگاه دارید بندگان مرا و ارشاد كنید ایشان را پس همه ایشان نیك بخت مى‏شوند به شما مگر آنكه امتناع و سركشى كند پس به درستى كه او از حد گذشته مى‏گردد در حزب ابلیس و جنود او به درستى كه خداوند عز و جل چون روز اول ماه شعبان مى‏شود امر مى‏كند به درهاى بهشت پس باز مى‏شود و امر مى‏كند درخت طوبى را پس نزدیك مى‏كند شاخه‏هاى خود را بر این دنیا آنگاه ندا مى‏كند منادى پروردگار عز و جل اى بندگان خدا این شاخه‏هاى درخت طوبى است پس در آویزید به او كه بلند كند شما را بسوى بهشت .و این شاخه‏هاى درخت زقوم است پس بترسید از او كه نبرد شما را بسوى دوزخ .

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود قسم به آنكه مرا به راستى به رسالت مبعوث نموده كه هر كه فرا گیرد درى از خیر و نیكى را در این روز پس به تحقیق كه در آویخته به شاخه‏اى از شاخه‏هاى درخت طوبى پس او كشاننده است او را بسوى بهشت و هر كه فرا گیرد درى از شر را در امروز پس به تحقیق كه در آویخته به شاخه‏اى از شاخه‏هاى درخت زقوم پس آن كشاننده است او را بسوى آتش آنگاه فرمود رسول خدا صلى الله علیه و آله پس هر كس كهنماز مستحبى كند امروز براى خدا پس در آویخته به شاخه‏اى از آن .

و هر كه روزه گیرد در این روز پس به تحقیق كه در آویخته به شاخه‏اى از آن . هر كه صلح دهد میان زن و شوهرش یا پدر و فرزندش یا خویشاوندانش یا مرد و زن همسایه‏اش یا مرد و زن بیگانه پس به تحقیق كه در آویخته از آن به شاخه‏اى . كسى كه تخفیف دهد پریشانى را از طلبى كه از او دارد یا كم كند از آن پس به تحقیق كه در آویخته از آن به شاخه‏اى . كسى كه نظر كند در حساب خود پس ببیند قرض كهنه را كه صاحبش از آن مایوس شده پس ادا كند آن را پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن . كسى كه كفالت كند یتیمى را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى . كسى كه باز دارد سفیهى را از عرض مؤمنى پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى . كسى كه بخواند قرآن یا چیزى از آن را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى.و كسى كه یاد آرد خداى را و بشمرد نعمتهاى او را و شكر كند پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى.و كسى كه عیادت كند مریضى را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى . كسى كه نیكى كندپدر و مادر خود یا یكى از آنها را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى.و كسى كه پیش از این روز به غضب آورده بود ایشان را پس خوشنودشان كرد در این روز پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى . هر كه

تشییع كند جنازه را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى.و كسى كه تسلیت دهد در آن مصیبت زده را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى.و همچنین هر كسى كه بجا آورد چیزى را از ابواب خیر در این روز پس به تحقیق درآویخته از آن به شاخه‏اى .

آنگاه فرمود رسول خدا صلى الله علیه و آله قسم به آنكه مرا به راستى به پیغمبرى مبعوث فرموده كه هر كس كه فراگیرد درى از شر و گناه را در این روز پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از شاخه‏هاى درخت زقوم پس آن كشاننده است او را بسوى آتش آنگاه فرمود قسم به آنكه مرا براستى به پیغمبرى فرستاده كه هر كس تقصیر كند در این روز نماز واجبى خود را و ضایع كند آن را پس به تحقیق كه درآویخته از آن درخت به شاخه‏اى.و هر كس كه بیاید در نزد او فقیرى ضعیف كه مى‏داند بدى حال او را و او قادر است بر تغییر حالش بدون آنكه ضررى به او برسد و كسى هم نیست از او نیابت كند و بنشیند به جاى او پس واگذارد او را كه ضایع شود و هلاك گردد و دست او را نگیرد پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن . كسى كه عذر خواهى كند از او بدكارى پس نپذیرد عذر او را آنگاه عقوبت نكند او را به قدر بدى او بلكه بیفزاید بر آن پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن .كسى كه جدائى اندازد میان شوهرى با زنش یا پدر با فرزندش یا برادر با برادرش یا خویشى با خویشش یا میان دو همسایه یا میان دو رفیق یا دو خواهر پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى .

كسى كه سخت بگیرد بر تنگدستى و حال آنكه مى‏داند تنگدستى او را پس بیفزاید بر غیظ او بلاى او پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏ای .كسى كه بر او دینى باشد پس منكر شود آن را بر صاحبش و تعدى كند بر او تا آنكه باطل كند دین او را پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى و كسى كه جفا كند یتیمى را و آزار رساند او را و مال او را تباه كند پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن .و كسى كه داخل شود در عرضبرادر مؤمن خود و وادارد مردم را بر آن پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از او .و كسى كه آوازه‏خوانى كند به قسمى از خوانندگى كه برانگیزاند در آن خواندن بر معاصى پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از او و كسى كه بنشیند بشمرد كارهاى قبیح خود را در جنگها و انواع ستم خود را بر بندگان خدا و افتخار كند بر آن پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن .و كسى كه همسایه‏اش مریض شده پس او را عیادت نكرد محض استخفاف به شان او پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن و كسى كه همسایه‏اش مرد پس مشایعت نكرد جنازه او را به جهت خوار بودن او در نظرش پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى. و كسى كه اعراض كند از مصیبت زده و جفا كند او را محض حقارت و كوچكى او در نزدش پس به تحقیق كه درآویخته از آن به شاخه‏اى. و كسى كه عاق كند پدر و مادر خود یا یكى از آن دو را پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن و كسى كه پیش ایشان را عاق كرده بود و خوشنود نكرد ایشان را امروز و حال آنكه قدرت دارد بر آن پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن .و همچنین هر كس بكند كارى از سایر اقسام شر را پس به تحقیق كه درآویخته به شاخه‏اى از آن.

قسم به آنكه مرا به راستى به پیغمبرى فرستاده كه درآویختگان به شاخه‏هاى درخت طوبى بلند مى‏كند ایشان را آن شاخه‏ها بسوى بهشت آنگاه رسول خدا صلى الله علیه و آله نظر خود را به جانب آسمان انداخت اندكى و مى‏خندید و مسرور بود آنگاه نظر مبارك را به زیر انداخت بسوى زمین پس پیشانى مبارك را درهم كشید و روى مباركش ترش شد .

آنگاه رو كرد به اصحاب خود و فرمود قسم به آنكه فرستاده محمد را براستى به پیغمبرى كه دیدم به تحقیق درخت طوبى را كه بلند مى‏شد و بلند مى‏كرد آنان كه به او درآویخته بودند بسوى بهشت و دیدم بعضى از ایشان را كه درآویخته بود به یك شاخه از آن و بعضى درآویخته بودند به دو شاخه از آن یا به چند شاخه بر حسب فراگرفتن ایشان مر طاعت را و به درستى كه هر آینه مى‏بینم زید بن حارثه را كه درآویخته به بیشتر شاخه‏هاى از آن پس آن شاخه‏ها بلند مى‏كند او را به اعلى علیین بهشت پس از این جهت خندیدم و خوشحال شدم پس نگاه كردم بسوى زمین پس قسم به آنكه مرا براستى به پیغمبرى فرستاده كه دیدم درخت زقوم را كه پایین مى‏رفت شاخه‏هاى او و پایین مى‏برد درآویختگان به او را بسوى دوزخ و دیدم پاره‏اى از ایشان را درآویخته به شاخه‏اى و دیدم پاره‏اى از ایشان كه درآویخته به دو شاخه یا به چند شاخه بر حسب فراگرفتن او مر قبایح را و به درستى كه هر آینه مى‏بینم  بعضى از منافقین را كه درآویخته به بیشتر شاخهاى او و آنها فرو مى برند او را به اَسفَلِ دَرَكات او پس از این جهت روى خود را تُرش كردم و پیشانى را درهم كشیدم.