مهدی یارها کیانند؟
براساس آموزه‌های دینی ، یكی از سنت‌های الهی در جهان این است كه هر پدیده ، می‌باید به صورت قاعده مند از راه فراهم آمدن شرایط و مقدمات آن به وجود آید .
این اصل ، در روایات این گونه بیان شده است: « أبی الله أن یجری الأمور إلا بأسبابها فجعل لكل شئ سبباً ؛ خداوند امتناع دارد از این‌كه امور را جز از راه اسباب آن فراهم آورد .» (مازندرانی، ج8، ص210)
تحولات و رخداد‌های اجتماعی نیز همانند پدیده‌های تكوینی، محكوم به اجرای این اصل می‌باشد. بر این اساس ، تحقق هر انقلاب و رویداد اجتماعی، به زمینه‌ها و شرایط آن وابستگی دارد.
ظهور و قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز پیرو همین اصل است و بدون تحقق زمینه‌ها و شرایط آن ، به وقوع نخواهد پیوست .
مهم‌ترین شرایط برای تحقق ظهور
مهم‌ترین شرایط و مقدمات لازم برای تحقق ظهور ، وجود یاورانی شایسته و لایق برای پشتیبانی از قیام و انجام كارهای حكومت جهانی است ؛ زیرا سنّت الهی بر این قرار گرفته كه امور عالم از مجرای طبیعی و علل و اسباب عادی انجام گیرد؛ بنابر این همان گونه كه نقش یاران در موفقیت حركت‌های پیامبران تعیین كننده بوده ، در قیام امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف نیر نیاز به یاران ، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است ؛ زیرا بنا نیست این قیام، با نیروی اعجاز به سر انجام برسد ؛ بلكه حركت‌های حضرت از راه اسباب وعوامل عادی به پیروزی می‌رسد.
یاوران مهدی (عج) چه کسانی می باشند؟
طبق آنچه از روایات استفاده می‌شود، مجموع یاوران و كسانی كه در آغاز ظهور، دعوت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را لبیك می‌گویند و برای یاری ، به امام علیه السلام می‌پیوندند ، را می‌توان به دو گروه، تقسیم كرد :
الف. گروه اصحاب
ب. گروه انصار
در این شماره از مقاله به معرفی و بحث پیرامون گروه اصحاب می پردازیم ؛
گروه اصحاب
كلمة « اصحاب » و « صحابه »، جمع صاحب از ماده «صحب» به معنای همراه ، گروه ، معاشر و یاور است .( ابن منظور، ص519؛ زبیدی ، ج3، ص 186).
در آیات و روایات نیز این كلمه به معنای همراه ، اهل ، دسته وگروه ، به كار رفته است .
این گروه، افراد ویژه و فوق العاده ممتازی هستند كه به عنوان اصحاب حضرت در نخستین ساعات ظهور، به امام می‌پیوندند.
آنان ، هسته‌های اولیه نهضت جهانی امام مهدی علیه السلام را تشكیل می‌دهند ، به عبارتی می توان گفت که ، آنان كسانی هستندكه هم قیام حضرت با حضور آنان آغاز می‌شود و هم پس از پیروزی، از مشاوران و وزرای امام عصر علیه السلام خواهند بود و بخش مهمی از كارها را به دوش خواهند كشید. حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف با كمك آنانی، دنیا را فتح كرده و عدالت موعود را سراسر جهان حاكم خواهند كرد .
" اصحاب المهدی " چه کسانی می باشند؟
درمنابع روایی ، گروه انصار با عنوان «اصحاب المهدی» یاد شده‌اند . آنان ، در مقایسه با دیگر یاران حضرت ، از مقام ، جایگاه و منزلت برتری برخوردار‌ند و در سیستم حكومتی حضرت نیز مسؤولیت‌های مهم‌تر و حساس‌تری بر عهده دارند.
شمار اصحاب حضرت مهدی علیه السلام
درباره تعداد اصحاب امام مهدی علیه السلام در روایات ، آمار و ارقام مختلفی ذكرشده است . بیشتر روایات ، تعداد یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را سیصد و سیزده تن- به تعداد اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله در جنگ بدر- ذكر كرده اند . (صفار قمی ، ص311؛ صدوق، ج2، ص654)
دسته دیگر روایات ، تعداد اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف را بیش از سیصد و سیزده نفر نقل كرده است. برخی از این روایات ، رقم ده هزار نفر را ذكر كرده است ؛ مانند آنچه از امام صادق علیه السلام نقل شده است كه فرمود: « مهدی ظهور نمی‌كند ، مگر این‌كه حلقه كامل گردد ».
وقتی ازحضرت سؤال شد كه عدد آنان چند نفر است؟ فرمود: « ده هزار نفر» (نعمانی، ص307)
بعض دیگر از این نوع روایات ، تعداد اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هنگام ظهور را بین دوازده تا پانزده هزار نفر، ذكر كرده است (ابن طاووس، ص65) ، حتی در روایتی ، عدد یكصد هزار نفر نیز نقل شده است (مجلسی، ج 52، ص307 و367)
باتوجه به قرائن موجود، این چند دسته روایات را می‌توان این گونه جمع كرد كه روایات متضمن عدد سیصد ، ناظر به اصحاب ویژه امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در مرحله آغازین قیام است ، همان كسانی كه هسته اصلی قیام حضرت را تشكیل می‌دهند و در روایات ، از آنان ، با عنوان پرچمداران و فرماندهان لشكرمهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف یاد شده است (كلینی ، ج8، ص313؛ صدوق، ج2، ص672) ،كه حضرت به وسیله آنان، شرق وغرب جهان را فتح می‌كند وآن‌ها را فرمانروایان روی زمین قرارمی دهد. (نعمانی ، ص252)
اما روایات دسته دوم ، ناظر به مجموع نیروهایی است كه به جمع سیصد وسیزده نفر می‌پیوندند ؛ بنابراین، با توجه به اختلاف روایات درباره تعداد یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می توان گفت: آمار و ارقام یاد شده ، مقصود نبوده ؛ بلكه هدف از بیان این ارقام ، فزونی یاوران و پیروان امام مهدی علیه السلام می باشد .
چگونگی پیوستن اصحاب حضرت مهدی علیه السلام
طبق نقل روایات ، اصحاب مهدی ، به طور ناگهانی ومعجزه‌آسا، ازمسافت‌های دور و نزدیك ، در یك شب یا صبحگاه، درمكه معظمه، گرد می آیند و به حضرت می پیوندند .
امیرالمؤمنین علیه السلام درباره چگونگی فراخوانی و پیوستن یاران مهدی علیه السلام ، از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل می كند : «خداوند ، یاران مهدی را در كمتر از چشم به هم زدن، از مشرق و مغرب، كنار كعبه، گرد می‌آورد .» (ابن طاووس، ص146)
همچنین در روایت دیگری از امام باقر علیه السلام نقل شده است كه فرمود : « یاران مهدی ، با طی الأرض به سوی او می‌شتابند و در مكه با او بیعت می‌كنند .» (فتال نیشابوری، ج2، ص263)
چگونگی بیعت اصحاب
پس از پیوستن یاران امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف اولین اقدام حضرت ، اخذ بیعت از اصحاب و پیمان وفاداری و اطاعت آنان از امام علیه السلام است .
پایمردی در میدان رزم ، دوری از حرام وكارهای منكر مثل دزدی ، زر اندوزی ، احتكار، رباخواری ، تخریب مساجد، شهوات باطل ، نوشیدن شراب ، تجمل گرایی ، تحقیر اشخاص مؤمن ، تعقیب افراد فراری ، خونریزی ناحق، انفاق به افراد منافق و كافر، انجام عمل منافی عفت و… از موارد مطرح در این میثاق بیعت است .
همچنین امام از یاران خود پیمان می‌گیرد در تحمل سختیها مقاوم باشند و مردم را امر به معروف و نهی از منكر كنند . اصحاب نیز همگی این پیمان را می‌پذیرند .(شافعی، ص96)
اوصاف اصحاب
طبق نقل روایات ، اصحاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف همگی جوانند مگر تعداد اندكی؛ به مقدار كمی سرمه در چشم یا كمی نمك در غذا . (طوسی، ص284)
در برخی روایات ، یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به شیران روز و نیایشگران شب زنده دار كه دل‌هاشان مانند پاره‌های آهن، محكم واستوار است ، توصیف شده اند . (مجلسی، ج52، ص386)
آنان ، رادمردانی هستند كه جز شهادت در راه خدا، آرزوی دیگری ندارند و برابر رهبر و مولای خود ، سخت مطیع و فرمانبردارند . ابهت و رعب این جنگ جویان مصمّم و فولادین ، دشمنان را زمین‌گیر می‌كند .(نوری،ج11،ص114). در راه انجام مأموریت خود ، بسیار قاطع و بی‌باكند و هرگز هراسی به دل راه نمی‌دهند . (مجلسی، ج52، ص308)
امام مهدی علیه السلام ، با چنین اصحاب و یارانی، جهان را فتح كرده و اسلام را در سراسر گیتی ، حكم فرما می‌سازد.
از امام باقر علیه السلام نقل شده است كه فرمود: گویی یاران مهدی را می‌بینم كه سراسر زمین و آسمان را احاطه كرده‌اند و چیزی در جهان نیست ، مگر این‌كه در قبضه قدرت آنان است. آن‌ها ، در جامعه به حدی محبوبند كه حتی پرندگان و درندگان نیز در پی جلب خشنودی و فرمان برداری آنان هستند .
حضور زنان در میان اصحاب
میان یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف زنان نیز حضور دارند و در بخش‌های مختلف ، انجام وظیفه می‌كنند.
در روایات، تعداد آنان متفاوت ذكر شده است. طبق روایت مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام سیزده نفر میان اصحاب قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف حضور دارند . (طبری، ص259).
در برخی دیگر از روایات ، از حضور پنجاه زن میان یاران حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف ، خبر داده شده است . (نعمانی، ص279) و در برخی دیگر، عدد بیشتری نیز ذكر شده است . (ابن طاووس،ص151)
بخش مهدویت تبیان
منابع :
1- ابن بابویه قمی ، ابوجعفر محمد بن علی ، الخصال ، ج 1
2- ابن بابویه قمی ، ابوجعفر محمد بن علی ، كمال الدین وتمام النعمه
3- ابن منظور، محمد ، لسان العرب
4- حرعاملی ، محمد بن الحسن ، اثبات الهداة
5- دیلمی ، ابو محمد ، ارشاد القلوب
6- شیخ طوسی ، ابوجعفرمحمد بن حسن ، الغیبه
- صافی گلپایگانی ، لطف‌الله ، منتخب الاثر
8- طبرسی ، فضل بن الحسن ، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن
9- عاملی ، محسن امین ، اعیان الشیعه
10- عبدالباقی ، محمد فؤاد ، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الكریم
11- عروسی حویزی ، عبدعـلی بن جمعه ، نورالثقلین
12- عیاشی سمرقندی ، محمد بن مسعود ، تفسیرالعیاشی
* مجله انتظار موعود- شماره 29
